Καλύτερη από κάθε άλλη χρονιά ήταν η περίοδος Μαΐου – Ιουνίου όσον αφορά την όχληση από τα κουνούπια στην περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας. Πλέον, όμως, έχουμε εισέλθει στη δεύτερη φάση όπου παραδοσιακά σημειώνονται μεγαλύτεροι πληθυσμοί κουνουπιών και συνεπώς και μεγαλύτερη όχληση, ενώ θα ακολουθήσει και η τρίτη φάση στην οποία το ενδιαφέρον εστιάζεται στην ενδεχόμενη επανεμφάνιση του ιού του δυτικού Νείλου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία από τα επιδημιολογικά δεδομένα τα οποία συγκεντρώνονται από το δίκτυο των εξήντα σταθμών – παγίδων το οποίο έχει αναπτύξει η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η πρώτη φάση της εμφάνισης των κουνουπιών η οποία προσδιορίζεται περίπου από τα μέσα Απριλίου έως και το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουνίου, χαρακτηρίζεται θετική. Συγκεκριμένα, όπως εξηγεί ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Οικοανάπτυξη Δρ. Σπύρος Μουρελάτος η οποία συλλέγει τα στοιχεία από αυτούς τους εξήντα σταθμούς, «φέτος είχαμε μακράν, τον μικρότερο πληθυσμό ακμαίων κουνουπιών την περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα».
Ειδικότερα, σύμφωνα με τον κ. Μουρελάτο, το δίκτυο αυτό των εξήντα παγίδων λειτουργεί εδώ και μία δεκαετία, από το 2011. «Στο διάστημα αυτών των δέκα ετών πραγματοποιήσαμε 1.387 συλλήψεις (δειγματοληψίες), καθώς γίνονται ανά δεκαπενθήμερο. Ο μέσος όρος δεκαετίας στον τύπο των κουνουπιών culex ήταν 159, ενώ φέτος στις 180 δειγματοληψίες που κάναμε σε αυτό το πρώτο τρίμηνο ήταν 56, δηλαδή περίπου στο 1/3. Πολύ μεγαλύτερη ήταν η μείωση για τον τύπο των κουνουπιών που μας ενοχλούν περισσότερο, για τον οποίο ο μέσος όρος δεκαετίας ήταν 84, ενώ φέτος μετρήσαμε μόλις 11. Γι' αυτό και η όχληση σε αυτήν την πρώτη φάση ήταν φέτος μικρότερη».
Σύμφωνα με τον ίδιο η καλή αυτή εικόνα, πέρα από την έγκαιρη έναρξη του προγράμματος καταπολέμησης, οφείλεται στο γεγονός ότι οι ισχυρές ανοιξιάτικες βροχοπτώσεις φέτος ήταν λίγες με αποτέλεσμα το κλίμα να είναι ξηρό, κάτι που δεν ευνοεί τον πολλαπλασιασμό των ακμαίων κουνουπιών. Όπως, ωστόσο, υπογραμμίζει ο κ. Μουρελάτος «το καλό αποτέλεσμα αυτής της πρώτης φάσης, δεν προδικάζει οπωσδήποτε ανάλογη συνέχεια».
Ο ρόλος των ορυζώνων
Η περιοχή της Κ. Μακεδονίας βρίσκεται ήδη στη δεύτερη φάση όσον αφορά την όχληση από τα κουνούπια η οποία διαρκεί έως περίπου τα μέσα Αυγούστου. Καθοριστική παράμετρος σε αυτή τη φάση είναι οι πληθυσμοί των κουνουπιών οι οποίοι θα προκύψουν από τα χιλιάδες στρέμματα των ορυζώνων που υπάρχουν στις πεδιάδες της Θεσσαλονίκης, των Σερρών και λιγότερο της Πιερίας και Ημαθίας. Σύμφωνα με τον κ. Μουρελάτο, ήδη, αυτές τις μέρες αρχίζουμε να αισθανόμαστε την όχληση από τα κουνούπια των ορυζώνων. "Στους ορυζώνες η καταπολέμηση ξεκίνησε από τις αρχές Ιουνίου, όταν ολοκληρώνεται η κατάκλιση των αγρών και γίνεται μόνον από αέρος με ποσοστά αποτελεσματικότητας 90% έως 95%, αλλά κι αυτό το 5% με 10% που ξεφεύγει είναι τεράστιος αριθμός σε κουνούπια".
Μεγαλύτερη όχληση αναμένεται να παρατηρηθεί στους περίπου ογδόντα οικισμούς οι οποίοι βρίσκονται στις περιοχές των ορυζώνων. Όχληση όμως, μπορεί να υπάρξει και σε ορισμένες περιοχές της δυτικής Θεσσαλονίκης που είναι πιο κοντά στους ορυζώνες, όπως επίσης, κάποιες φορές και στις παράλιες περιοχές ανατολικά, π.χ. στην Καλαμαριά ή στην Περαία, όταν υπάρχουν ευνοϊκές συνθήκες ανέμων που επιτρέπουν τη μετακίνηση των κουνουπιών στη μέγιστη δυνατή απόσταση. Σύμφωνα με τον κ. Μουρελάτο, οι υψηλές θερμοκρασίες των τελευταίων ημερών, ευνοούν τις εκκολάψεις των κουνουπιών. «Μπορεί στη συνέχεια να τα καταπονούν, όμως αυξάνουν τη μολυσματικότητά τους. Άρα, το προσεχές διάστημα αναμένουμε αύξηση της όχλησης».
Ιός του δυτικού Νείλου
Η τρίτη φάση της όχλησης από τα κουνούπια είναι η περίοδος όπου έχουμε την εμφάνιση των ασθενειών και κυρίως αυτήν που προκαλείται από τον ιό του δυτικού Νείλου. «Πρόκειται για ένα ενδημικό ιό τον οποίο ανιχνεύουμε σχεδόν κάθε χρόνο στην περιοχή της Κ. Μακεδονίας, άλλοτε σε πολύ χαμηλούς αριθμούς, κάποιες φορές όμως τα κρούσματα υπερβαίνουν τα εκατό», σημειώνει ο κ. Μουρελάτος. Σύμφωνα με τον ίδιο η εμφάνιση του ιού του δυτικού Νείλου είναι από τα τέλη Ιουλίου και μπορεί να πάει μέχρι και τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Κάποιες χρονιές υπήρξαν και μερικά σποραδικά κρούσματα ελονοσίας, χωρίς ιδιαίτερες επιπτώσεις. Αντιθέτως, στην περιοχή της Κ. Μακεδονίας δεν παρατηρήθηκε καμία από τις ασθένειες (δάγκειος πυρετός, ζίκα κ.ά.) οι οποίες σχετίζονται με το κουνούπι τίγρης. «Το κουνούπι τίγρης υπάρχει στην περιοχή, αλλά λείπουν οι ξενιστές, οι φορείς που θα μεταφέρουν αυτές τις ασθένειες, γι' αυτό και δεν τις έχουμε συναντήσει», εξηγεί ο κ. Μουρελάτος.