του Αλέξανδρου Μητάκη
mitakis@voria.gr
Οι τελικές διατάξεις, υπό τις οποίες θα συσταθεί και θα λειτουργήσει η εταιρεία που θα είναι υπεύθυνη για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας και τις αποκρατικοποιήσεις, με στόχο την άντληση 50 δισ.ευρώ μέχρι το 2015, παρουσιάζονται στον Εφαρμοστικό Νόμο του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος.
Σύμφωνα με το τελικό κείμενο, που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Οικονομικών, η Α.Ε που συστήνεται παίρνει την ονομασία «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου» και έχει ως σκοπό λειτουργίας να αξιοποιήσει περιουσιακά στοιχεία του ελληνικού δημοσίου για την αποπληρωμή του χρέους. Η εταιρεία έχει χρονικό διάγραμμα λειτουργίας τα έξι χρόνια (με πρόβλεψη να παραταθεί εάν δεν ολοκληρώσει το έργο της) και το μετοχικό της κεφάλαιο ανέρχεται σε 30 εκατ. ευρώ, τα οποία καλύπτει το Δημόσιο.
Όπως αναφέρει το άρθρο 3 του κειμένου, για την λειτουργία του Ταμείου ορίζεται πενταμελές Δ.Σ με θητεία τριών ετών, στο οποίο «διορίζονται πρόσωπα εγνωσμένου κύρους, επιστημονικής κατάρτισης και επαγγελματικής επάρκειας και αξιοπιστίας». Στις συνεδριάσεις θα συμμετέχουν δύο παρατηρητές από την Ευρωζώνη και την Κομισιόν, οι οποίοι θα ενημερώνονται πλήρως για την πορεία των αποκρατικοποιήσεων, χωρίς ωστόσο να έχουν δικαίωμα ψήφου.
Η ξένη παρουσία επεκτείνεται και στο Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων, ένα επταμελές όργανο, το οποίο θα γνωμοδοτεί για τις συμβάσεις αξιοποίησης περουσιακών στοιχείων των υπό ιδιωτικοποίηση οργανισμών. Εκεί θα βρίσκονται τρεις αξιωματούχοι της ΕΕ, οι οποίοι θα υποδεικνύονται από τους ξένους παρατηρητές.
Πώς θα λειτουργεί το Ταμείο
Στην εταιρεία αποκρατικοποιήσεων, η οποία θα συσταθεί αμέσως μετά τη ψήφιση από τη Βουλή του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος, θα μεταβιβάζονται χωρίς αντάλλαγμα όλες οι κινητές και ακίνητες αξίες και τα περιουσιακά στοιχεία των οργανισμών του Δημοσίου που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων. Από τη στιγμή που μία δημόσια επιχείρηση περνά στον έλεγχο του Ταμείου, το ΔΣ θα μπορεί, εάν κρίνει απαραίτητο, να προχωρά στην αναδιάρθρωση της ή ακόμα να την θέσει υπό εκκαθάριση.
Το Ταμείο θα έχει έτσι την απόλυτη κυριότητα των περιουσιακών στοιχείων και θα είναι αυτό που θα προχωράει την διαδικασία αξιοποίησης, η οποία – ανάλογα με τις εκάστοτε συμφωνίες – θα γίνεται υπό τη μορφή πώλησης, εκμίσθωσης, παραχώρησης χρήσης κα., που αναφέρονται αναλυτικά στο άρθρο 5 του Εφαρμοστικού Νόμου.
Από εκεί και πέρα, τα χρήματα που εισπράττει το ταμείο, μεταφέρονται το αργότερο μέσα σε δέκα ημέρες σε ειδικό λογαριασμό με την ονομασία «Ελληνικό Δημόσιο – Λογαριασμός Εσόδων – Αποκρατικοποιήσεις» και χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την αποπληρωμή του δημοσίου χρέους.
Ταυτόχρονα, στο Ταμείο παρέχεται η δυνατότητα να αγοράζει ομόλογα του Δημοσίου, να παρέχει εγγυήσεις στο Δημόσιο (όχι εμπράγματες) για να δανείζεται είτε από την αγορά είτε από την τρόικα, αλλά και να εκδίδει ομόλογα που θα τα ανταλλάσσει με αυτά του κράτους. Ουσιαστικά, δηλαδή, θα έχει και τη δυνατότητα να «διευκολύνει» το Δημόσιο σε ό,τι αφορά στη διαχείριση του δημοσίου χρέους.
Αλλαγές σε όρους δόμησης και χωροταξικά σχέδια
Όπως αναφέρεται στο δεύτερο κεφάλαιο του ν/σ για την εταιρεία αποκρατικοποιήσεων, τα δημόσια ακίνητα που είναι προς εκμετάλλευση, κατηγοριοποιούνται γενικά σε ακίνητα που έχουν ως προορισμό: τον τουρισμό- αναψυχή, τα επιχειρηματικά πάρκα, τα θεματικά πάρκα- εμπορικά κέντρα- αναψυχή και τις μεταφορικές, τεχνικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές υποδομές (π.χ. αεροδρόμια- ελικοδρόμια, σιδηροδρομικοί σταθμοί, λιμενικές ζώνες, μονάδες παραγωγής- διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, ύδρευσης, τηλεπικοινωνιών, διαχείρισης αποβλήτων, απορριμμάτων, κ.λπ.
Οι νέοι γενικοί όροι δόμησης είναι: για τον τουρισμό- αναψυχή (0,2), τα επιχειρηματικά πάρκα (0,3), τα θεματικά πάρκα- εμπορικά κέντρα- αναψυχή (0,4) και τις χρήσεις μεταφορικών, κ.λπ. λειτουργιών (0,4).
Σύμφωνα με το άρθρο 11, παράγραφος 6, ορισμένα ρυμοτομικά σχέδια και σχέδια πόλεως μπορούν να τροποποιούνται με προεδρικά διατάγματα, ή και να καθορίζονται ειδικές χρήσεις γης και ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης για τα εντός σχεδίου πόλεως δημόσια ακίνητα, ακόμη και κατά παρέκκλιση από τους ισχύοντες στην περιοχή όρους.
Τι είναι ο θεσμός επιφανείας
Μεγάλο μέρος του σχεδίου του υπουργείου Οικονομικών για την άντληση 50 δισ. ευρώ έως το 2015 από την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας θα στηριχθεί από το θεσμό της «επιφανείας», δηλαδή τη δυνατότητα σύστασης εμπράγματου δικαιώματος σε γη που ανήκει σε άλλον.
Ο εν λόγω θεσμός που ήταν μέρος του Ελληνικού Δικαίου μέχρι το 1946, οπότε καταργήθηκε, θα διευκολύνει τις τιτλοποιήσεις εσόδων από την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου και προβλέπει μεταξύ άλλων ότι εταιρείες χαρτοφυλακίου ακινήτων (sovereign real estate funds) του Δημοσίου μπορούν να τιτλοποιούν μελλοντικά έσοδα από «εδαφονόμια».
Το «εδαφονόμιο» είναι το αντάλλαγμα που θα πληρώνουν οι ιδιώτες στο Δημόσιο για την απόκτηση – μέσω μακροχρόνιων συμβάσεων – της πλήρους κυριότητας των κτισμάτων που θα οικοδομούνται ή έχουν ήδη οικοδομηθεί στις δημόσιες εκτάσεις.
Η διαφορά του θεσμού «επιφανείας» από την «ενοικίαση» συνίσταται στο ότι ο θεσμός «επιφανείας» εμπίπτει στο εμπράγματο δίκαιο, δηλαδή μπορεί να χρησιμοποιηθεί και έναντι τρίτων, ενώ η «ενοικίαση» εμπίπτει στο ενοχικό δίκαιο και αφορά μόνο τους «δύο», δηλαδή τον ιδιοκτήτη και τον ενοικιαστή.
Διαβάστε αναλυτικά το σχέδιο νόμου για τη σύσταση του «Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου εδώ