Στα τέλη της δεκαετίας του 2000, σε μία από τις πιο καλοδιατηρημένες πολυκατοικίες στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, που είχε κατασκευαστεί το 1958, τέθηκε θέμα αντικατάστασης του ασανσέρ. Προφανώς 50 χρόνια για ένα κινούμενο μηχανικό σύστημα, όσο καλοδιατηρημένο κι αν διατηρείται, είναι πολλά. Κάποιοι, όμως, εκ των ιδιοκτητών, κυρίως ορισμένοι που δεν διέμεναν στην πολυκατοικία, αλλά νοίκιαζαν τα διαμερίσματά τους απέφευγαν να συμμετάσχουν στις συζητήσεις, διότι η αλλαγή ανελκυστήρα σε μια πολυκατοικία είναι πολυδάπανη και σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες πρέπει να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Προ του αδιεξόδου, ένας από τους ενδιαφερόμενους ιδιοκτήτες αθόρυβα απευθύνθηκε στις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας –ενδεχομένως να βρισκόμασταν ακόμη σε καθεστώς νομαρχιών, αλλά αυτό είναι λεπτομέρεια-, οι οποίες πιστοποίησαν την επικινδυνότητα του ασανσέρ και τοιχοκόλλησαν χαρτί, με το οποίο έδιναν προθεσμία δύο μηνών για την αλλαγή του και προειδοποιούσαν για τις βαρύτατες ποινικές ευθύνες που θα βάραιναν όλους τους ιδιοκτήτες σε περίπτωση ατυχήματος. Η παρέμβαση της δημόσιας αρχής αποδείχθηκε καταλύτης για τις εξελίξεις, καθώς όλοι οι ιδιοκτήτες υποχρεώθηκαν να συμφωνήσουν και να συμβάλλουν στην αλλαγή του μηχανήματος.
Η υπόθεση αυτή έχει πολλές αναλογίες με όσα συμβαίνουν τις τελευταίες εβδομάδες στο Καπάνι, στην αγορά Βλάλη, στην υπαίθρια αγορά στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, όπου πωλούνται και τρόφιμα, κυρίως ψάρια και κρέατα. Μια υπόθεση που αναδεικνύει αφενός τις αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού και αφετέρου το συντεχνιακό πνεύμα που κυριαρχεί στην ελληνική κοινωνία, συχνά κόντρα στην απλή λογική. Μια υπόθεση, που –δυστυχώς- αποδεικνύει πολλές από τις αδυναμίες του ελληνικού συστήματος, που παραμένει αμετανόητο και –κυρίως- άκαμπτο ότι κι αν συμβαίνει, όσο σοβαρό κι αν είναι. Μια υπόθεση, η οποία δείχνει ότι στη χώρα μας η πολιτική παρεμβαίνει ακόμη κι εκεί που δεν έχει καμία απολύτως δουλειά, όπως (υποτίθεται ότι) είναι ένα ζήτημα δημόσιας υγιεινής και ασφάλειας.
Λίγο πριν από το Πάσχα ο ΕΦΕΤ σε έλεγχο που πραγματοποίησε –έλεγχο τον οποίο κανείς δεν γνωρίζει εάν έγινε αυτεπάγγελτα ή μετά από καταγγελία- κατέγραψε κάτι που όποιος περνάει από την συγκεκριμένη αγορά υποψιάζεται εδώ και χρόνια. Ότι δηλαδή οι συνθήκες της διακίνησης τροφίμων από άποψη υγιεινής είναι επισφαλείς και ότι πρέπει να γίνουν οι κατάλληλες κινήσεις και τα απαραίτητα έργα, ώστε αυτή η κατάσταση να αλλάξει. Προ ολίγων ημερών ο πρόεδρος του ΕΦΕΤ Πολυχρόνης Πολυχρονίου επανήλθε με αυστηρότατο μήνυμα προς τους καταστηματάρχες ότι εάν μετά τις εκλογές η αγορά του Καπανίου δεν ανασυσταθεί τότε θα κλείσει. Προσδιόρισε, μάλιστα, τι ακριβώς πρέπει κατά τον ΕΦΕΤ να γίνει, ώστε τα τρόφιμα να διακινούνται με ασφάλεια.
Στις δηλώσεις Πολυχρονίου απάντησε το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, καθώς οι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στο Καπάνι είναι στην πλειοψηφία τους μέλη του. Το ΕΕΘ χαρακτηρίζει τις δηλώσεις του προέδρου του ΕΦΕΤ ατυχείς και άστοχες, οι οποίες προκάλεσαν δυσχερείς εντυπώσεις στο καταναλωτικό κοινό. Και το Επιμελητήριο διαβεβαιώνει τους καταναλωτές ότι τα προϊόντα που διακινούνται από την αγορά είναι απολύτως ασφαλή και ελέγχονται διαρκώς, συνεπώς δεν εγείρεται απολύτως καμία αμφιβολία για την ποιότητα και την υγιεινή τους.
Τι έχουμε στην… απίθανη αυτή ιστορία;
Σημειώστε δύο πράγματα:
Πρώτον, έναν δημόσιο φορέα, τον ΕΦΕΤ, που διαπιστώνει ένα σοβαρό πρόβλημα στη διακίνηση τροφίμων στο Καπάνι, αλλά αφενός δεν θέλει να διαταράξει την αγορά ενόψει Πάσχα και αφετέρου δίνει προθεσμία για κάποια στιγμή μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές, ώστε να λυθεί το πρόβλημα και να μην αναγκαστεί να παρέμβει. Λες και αν όντως το πρόβλημα είναι μεγάλο δεν μπορεί να εκδηλωθεί τις ημέρες του Πάσχα ή –πολύ περισσότερο- μέχρι κάποια στιγμή μετά τις εκλογές! ΄Η, λοιπόν, η υπόθεση δεν είναι τόσο σοβαρή ή οι προθεσμίες του ΕΦΕΤ είναι αδικαιολόγητες. Διότι ανεξήγητες δεν είναι, καθώς οι κινήσεις του ΕΦΕΤ και οι δηλώσεις του κ. Πολυχρονίου μπορούν να χαρακτηριστούν πολιτικές. Υπάρχει πρόβλημα, αλλά σας δίνουμε περιθώριο να το λήξετε μέχρι… κάποτε.
Δεύτερον, το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης, αν και σύμβουλος της πολιτείας, αναλαμβάνει ρόλο δημοσίου φορέας πιστοποίησης της ασφάλειας των τροφίμων. Διαβεβαιώνει (!) το καταναλωτικό κοινό ότι τα τρόφιμα στο Καπάνι είναι ασφαλή, λες και αυτός είναι ο ρόλος του. Μια στάση συνδικαλιστικού χαρακτήρα, που ακυρώνεται σχεδόν αυτόματα αφού στην επόμενη παράγραφο της ανακοίνωσής του το ΕΕΘ σημειώνει ότι «στο μέτρο των δυνατοτήτων του και χωρίς να έχει καμία αρμοδιότητα ή ευθύνη για τους κοινόχρηστους χώρους του Καπανίου, συνεχίζει την απεντόμωση και μυοκτονία σ’ αυτούς, θέλοντας να συμβάλει στην βελτίωση της κατάστασης». Επίσης ότι «τα προβλήματα στις υποδομές και τους κοινόχρηστους χώρους είναι υπαρκτά, όπως τα επισημαίνει ο ΕΦΕΤ. Ωστόσο, η επίλυσή τους βαραίνει τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας και όχι τους επαγγελματίες. Το ΕΕΘ τους έχει καλέσει επανειλημμένως, όλα τα τελευταία χρόνια, να τερματίσουν τις καθυστερήσεις και να αρχίσουν επιτέλους τα έργα.
Αναγνωρίζει δηλαδή την αναρμοδιότητα και την έλλειψη ευθύνης από την πλευρά του ένατι ενός υπαρκτού προβλήματος, στην επίλυση του οποίου συμβάλλει, προφανώς λόγω του ενδιαφέροντός του για τους καταστηματάρχες.
Είναι σαφές ότι άκρη με όλα αυτά δε βγαίνει. Το μόνο βέβαιον απ’ όλα αυτά είναι ότι το Καπάνι έχει σοβαρά προβλήματα, τα οποία πρέπει να επιλυθούν άμεσα και με κάθε κόστος. Διότι τους καταναλωτές, τους χιλιάδες ανθρώπους που έχουν συνηθίσει και επιλέγουν να ψωνίσουν από το Καπάνι, δεν ενδιαφέρει εάν η ευθύνη για την εικόνα που υπάρχει στη συγκεκριμένη αγορά είναι του δήμου ή της περιφέρειας ή κάποιου υπουργείου ή των εκατοντάδων καταστηματαρχών. Ή και όλων αυτών μαζί. Αυτό που ενδιαφέρει τους καταναλωτές, πλούσιους και φτωχούς, είναι να προμηθεύονται ασφαλή τρόφιμα, από την κατανάλωση των οποίων να μην υπάρχει ούτε μία πιθανότητα να πάθουν κάτι.
Η αγορά Βλάλη, το περίφημο Καπάνι, είναι εμβληματική περιοχή για τη Θεσσαλονίκη. Όχι μόνο θυμίζει το εμπορικό παρελθόν μια πόλης, που παρά τον ευρωπαϊκό της προσανατολισμό εξακολουθεί να διατηρεί ανατολίτικα στοιχεία, αλλά συνιστά κι ένα τουριστικό σημείο για την πόλη. Μια αγορά που πρέπει να αναβαθμιστεί, ώστε να συνδυασμό με την αγορά Μοδιάνο, ακριβώς κάτω από την Ερμού, να συμβάλλει στην αύξηση της ελκυστικότητας, αλλά και της λειτουργικότητας, του κέντρου της Θεσσαλονίκης.
ΥΓ. Το καλό της υπόθεσης είναι ότι οι κινήσεις της ηγεσίας του ΕΦΕΤ ταρακούνησαν τα νερά σε πολλά επίπεδα. Η παρέμβαση Πολυχρονίου ενδέχεται να αποδειχθεί λυτρωτική. Όλοι αναγνωρίζουν το μεγάλο πρόβλημα που υπάρχει στο Καπάνι σε θέματα υγιεινής. Και, πλέον, δηλώνουν έτοιμοι να παρέμβουν δυναμικά και κυρίως δημιουργικά. Ουδέν κακό –αυτό αφορά τους επαγγελματίες που διαμαρτύρονται διότι υπάρχει δυσφήμιση-, αμιγές καλού –κι αυτό αφορά τους επαγγελματίες, οι οποίοι θα είναι οι ευνοημένοι από τη θεραπεία του προβλήματος.
ΥΓ2. Από την εξέλιξη του θέματος φαίνεται ότι πάντα οι πρωτοβουλίες δημοσίων ελεγκτικών μηχανισμών ή εισαγγελέων αποτελεί βέβαιο διαβατήριο για να υπάρξουν εξελίξεις. Διότι –όπως φαίνεται από την ανακοίνωση του ΕΕΘ και τις δηλώσεις Μπουτάρη- τα σοβαρά προβλήματα στο Καπάνι τα γνωρίζουν όλοι εδώ και χρόνια, αλλά απλώς τα σπρώχνουν κάτω από τα χαλί της γραφειοκρατίας, της ολιγωρίας και της ψηφοθηρίας.