Skip to main content

Μακεδονική Κουζίνα: Το καθημερινό μας τραπέζι στα σαλόνια του κόσμου

Το μεγάλο στοίχημα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, η προσπάθεια για καθιέρωση ενός διεθνούς brand name και το μητρώο με τις 122 συνταγές.

Ένα από τα μεγαλύτερα και πολύπλευρα στοιχήματά της βάζει η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας με το project της Μακεδονικής Κουζίνας. Ο στόχος διττός: από τη μια η ενίσχυση της πρωτογενούς παραγωγής και η εξωστρέφειά της, από την άλλη η ενίσχυση του τουρισμού και η καθιέρωση ενός ελκυστικού διεθνούς brand name, που θα λειτουργήσει με πολλαπλασιαστικά και πολυεπίπεδα οφέλη.

Απόψε παρουσιάστηκε σε πολυσυνέδριο προβολής και προώθησης προϊόντων της περιοχής η Μακεδονική Κουζίνα, στο ξενοδοχείο ΜΕΤ στη δυτική Θεσσαλονίκη. Αντικείμενο ο γαστρονομικός τουρισμός, ο αγροδιατροφικός πλούτος της Κεντρικής Μακεδονίας, η αγροτική οικονομία και ο τουρισμός της περιοχής, μέσα από τις πρώτες ύλες της μακεδονικής γης και τις γεύσεις που αυτές δημιουργούν.

Όπως έχει τονίσει ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας, το στρατηγικό σχέδιο για τη σύνδεση πρωτογενούς τομέα και τουρισμού της Περιφέρειας περιλαμβάνει την ανάπτυξη και υιοθέτηση του «Μακεδονικού Σήματος Ποιότητας» στα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα που παράγονται εντός των ορίων της Κεντρικής Μακεδονίας, με στόχο, όπως είπε, τα ποιοτικά προϊόντα που παράγονται στη μακεδονική γη να αποκτήσουν αναγνωρίσιμο διεθνώς brand name.

«Η διαδικασία 'προτυποποίησης και σήμανσης των αγροδιατροφικών προϊόντων της Κεντρικής Μακεδονίας' συνοδεύεται από τη θεσμοθέτηση της 'Μακεδονικής Κουζίνας', με αυθεντικές μακεδονικές συνταγές, οι οποίες εκτελούνται με εκλεκτές πρώτες ύλες που παράγονται στα γεωγραφικά όρια της περιοχής μας. Στόχος, εκτός των άλλων, είναι να αποκτήσει την ταυτότητα που σήμερα της λείπει η γαστρονομία της περιοχής, η οποία θεωρείται από τις πλέον σημαντικές στην Ελλάδα και με δυνατότητα απήχησης παγκοσμίως. Ειδικά τα τελευταία χρόνια που ο γαστρονομικός τουρισμός εμφανίζει ανοδικές τάσεις διεθνώς, η Κεντρική Μακεδονία έχει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, ώστε να διεκδικήσει εξέχουσα θέση», εξήγησε ο κ. Τζιτζικώστας.

Ο αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Οικονομίας, Φάνης Παπάς, επισήμανε ότι «η 'Μακεδονική Κουζίνα', αφενός προβάλλει την ιδιαίτερη γαστρονομική ταυτότητα της Κεντρικής Μακεδονίας, ενισχύοντας την αναγνωρισιμότητά της διεθνώς, αφετέρου μπορεί να αποτελέσει το εργαλείο για την ενίσχυση και ανάπτυξη του γαστρονομικού τουρισμού και της αγροτικής οικονομίας. Η προώθηση της τοπικής γαστρονομίας μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη και πλεονεκτήματα για μια νέα δυναμική στην αγροτική παραγωγή και στον τουρισμό, βάζοντας την Κεντρική Μακεδονία στον παγκόσμιο γαστρονομικό χάρτη με αξιώσεις».

Παρουσιάζοντας τη «Μακεδονική Κουζίνα», ο κ. Τζιτζικώστας τόνισε ότι «αυτό στο οποίο στοχεύουμε ως Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας πλέον είναι η ετικέτα ποιότητας 'Μακεδονική Κουζίνα' να μπει στα εστιατόρια και τα ξενοδοχεία, στις τουριστικές μας μονάδες και στους χώρους εστίασης, σ' ολόκληρη την Κεντρική Μακεδονία. Γιατί έτσι θα κερδίζουμε αμφίδρομα. Γιατί μαζί μπορούμε καλύτερα. Γιατί με τη συνεργασία, τα οφέλη θα είναι περισσότερα. Γιατί το ποιοτικό και οικονομικό κέρδος θα είναι αμφίδρομο. Γιατί μέσα από τη 'διαφοροποίηση' μπορούμε να πετύχουμε καλύτερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Γιατί ο τόπος μας, οι επιχειρήσεις και το κοινωνικό σύνολο έχουν μόνο να κερδίσουν».

Μήνυμα Τζιτζικώστα

Κλείνοντας την αποψινή παρέμβασή του, ο κ. Τζιτζικώστας υπογράμμισε πως η Περιφέρεια είναι ο μόνος φορέας που προβάλλει το όνομα Μακεδονία σε όλο τον κόσμο. Και μάλιστα ήταν δηκτικός:

«Όλα όσα καταφέραμε, τα πετύχαμε όχι κρύβοντας, αλλά αναδεικνύοντας την ταυτότητά μας. Η Μακεδονία είναι και φαίνεται παντού. Στις εκθέσεις, στην Ευρώπη, σ' όλο τον κόσμο, παντού. Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας είναι ο μόνος ελληνικός φορέας, που προβάλει οργανωμένα τη Μακεδονία στο εξωτερικό. Η καμπάνια μας Very Macedonia ταξίδεψε σε περισσότερες από 50 διεθνείς εκθέσεις τουρισμού. Στη Γερμανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, τη Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Ισραήλ, τη Ρωσία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Όσοι λοιπόν, γνώριζαν την αλήθεια για την μοναδικότητα και την ιστορικότητα της Μακεδονίας, επιβεβαιώθηκαν. Όσοι δεν γνώριζαν, έμαθαν. Και τώρα με τη Μακεδονική Κουζίνα, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, για δεύτερη φορά θα προβάλει σωστά και οργανωμένα τη Μακεδονία. Μακεδονική Κουζίνα, Τουριστική Προβολή, και Αγροτικός Τομέας μαζί, συνολικά θα προβληθούν σε περισσότερες από 70 Διεθνείς Τουριστικές και Αγροτικές Εκθέσεις. Ο τόπος μας και η κουζίνα μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τη ζωή μας, την καθημερινότητά μας, τις χαρές και τις λύπες μας. Είναι χρέος μας, να τα διαφυλάξουμε και να τα αναδείξουμε. Είναι πολιτισμική μας κληρονομιά που δεν παραγράφεται δεν παραχαράσσεται. Είναι συνείδηση και τρόπος ζωής μας, που μας ενώνει, στις δύσκολες στιγμές που περνάμε».

Μοναδικά χαρακτηριστικά

Τα βασικά χαρακτηριστικά της «Μακεδονικής Κουζίνας» είναι η χρήση εκλεκτών κρεάτων, γαλακτοκομικών, οσπρίων και λαχανικών για την παρασκευή και δημιουργία μοναδικών συνταγών που συνθέτουν τον γαστρονομικό χάρτη της Περιφέρειας και όλες εμπνέονται από τοπικές παραδόσεις.

«Μακεδονική Κουζίνα» αφορά σε τρόφιμα που παραδοσιακά καταναλώνονταν στην Μακεδονία από τους κατοίκους της. Τα εδέσματα που φέρουν το σήμα προετοιμάζονται με πρώτες ύλες που περιλαμβάνονται στο Καλάθι Αγροτικών Προϊόντων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας .Η προετοιμασία γίνεται βάσει των παραδοσιακών τρόπων και συνταγών. Το σήμα «Μακεδονική Κουζίνα» αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία της Περιφέρειας και απονέμεται, σε συνδυασμό με την άδεια χρήσης του, σε όσες επιχειρήσεις εφαρμόζουν το σχετικό πρωτόκολλο και περνούν με επιτυχία τις διαδικασίες αξιολόγησης που εφαρμόζονται. Οι επιχειρήσεις που μπορούν να αιτηθούν πιστοποίησης ανήκουν στον κλάδο της μαζικής εστίασης σε ελεγχόμενο χώρο ήτοι εστιατόρια και ξενοδοχεία που διαθέτουν χώρο εστίασης ασχέτως κατηγορίας και μεγέθους. Κάθε επιχείρηση που δραστηριοποιείται νόμιμα μέσα στα γεωγραφικά όρια της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας έχει το δικαίωμα να αιτηθεί την πιστοποίησή της και να λάβει το ανάλογο σήμα. Τα κριτήρια είναι συγκεκριμένα:

-Νομιμότητα επιχείρησης τόσο για την τήρηση όλων όσων προβλέπονται στην άδεια λειτουργίας αλλά και της βασικής νομοθεσίας περί ασφάλειας τροφίμων.

-Πρώτες ύλες προερχόμενες από το Καλάθι Προϊόντων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και κατά προτίμηση πιστοποιημένα προϊόντα μακεδονικής γης.

-Ιχνηλασιμότητα με ενημερωμένο αρχείο προμηθευτών.

-Ευαισθητοποίηση-Μέριμνα με διακριτή σήμανση στο χώρο και εκπαιδευμένο προσωπικό για την άρτια παρουσίαση.

-Εδεσματολόγιο που παρατίθεται σε ξεχωριστό κατάλογο όπως ξεχωριστά παρατίθενται τα κρασιά και τα λοιπά ποτά.

Καμπάνια από την Περιφέρεια

Στόχος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας είναι να μπει η «Μακεδονική Κουζίνα» στα καλύτερα εστιατόρια, στα μεγαλύτερα ξενοδοχεία, που θα προσφέρουν αυθεντικές μακεδονικές συνταγές με χρήση αυθεντικών υλικών της μακεδονικής γης.

Η καμπάνια προβολής της «Μακεδονικής Κουζίνας» εξελίσσεται παράλληλα και αλληλένδετα με το πρόγραμμα τουριστικής προβολής της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, αλλά και με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες της Περιφέρειας, όπως το Ειδικό Τμήμα Προβολής των Αγροτικών Προϊόντων, το Τμήμα Τουρισμού, η Αγροδιατροφική Σύμπραξη και το Καλάθι Αγροτικών Προϊόντων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Οι δέκα άξονες για την προώθηση της «Μακεδονικής Κουζίνας», στους οποίους βασίζεται η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας είναι:

1.Διαμόρφωση ταυτότητας του σήματος (brand) Μακεδονικής Κουζίνας.

2.Έντυπη προβολή.

3.Δημιουργία δικτύων επιχειρήσεων (clusters) επισιτιστικού κλάδου και συναφούς αγροδιατροφικού και τουριστικού τομέα.

4.Πρεσβευτές γαστρονομίας.

5.Ισοτσελίδα Μακεδονικής Κουζίνας.

6.Ηλεκτρονική προβολή Μακεδονικής Κουζίνας.

7.Προβολή στα ΜΜΕ.

8.Εκθέσεις – εκδηλώσεις – συνεντεύξεις τύπου.

9.Παραγωγή προωθητικού υλικού.

10.Πολλαπλασιαστές προώθησης.

Το μητρώο συνταγών

Ιδιαίτερη θέση στο project κατέχει και το μητρώο συνταγών. Πρόκειται για ένα δυναμικό μητρώο το οποίο εμπλουτίζεται διαρκώς με συνταγές. Περιλαμβάνει αντιπροσωπευτικές συνταγές κατηγοριοποιημένες σε δυο επίπεδα, της προέλευσης (ποντιακές, βλάχικες κτλ.) και των περιστάσεων (συνταγές που γίνονται σε συγκεκριμένες στιγμές της κοινωνικής ζωής).

Οι συνταγές μάλιστα περιλαμβάνουν περιγραφή υλικών και τρόπου προετοιμασίας. Κατά την πρώτη φάση καταγράφηκαν από επίσημες πηγές 122 αντιπροσωπευτικές συνταγές. Με το μητρώο σώζεται ένα κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς των Μακεδόνων, μέσα από τη διαφύλαξη του γαστρονομικού τους πλούτου.

Δομή του μητρώου:

1.Η ιστορία της Μακεδονικής Κουζίνας

-Η κουζίνα των Σαρακατσαναίων

-Η Ποντιακή κουζίνα

-Η Βλάχικη κουζίνα

-Η Μικρασιάτικη κουζίνα

-Η Αρμένικη κουζίνα

-Η Εβραϊκή Κουζίνα

2.Κύρια Τοπικά προϊόντα και γεύσεις

-Γαστρονομικός χάρτης Ημαθίας

-Γαστρονομικός χάρτης Θεσσαλονίκης

-Γαστρονομικός χάρτης Κιλκίς

-Γαστρονομικός χάρτης Πέλλας

-Γαστρονομικός χάρτης Πιερίας

-Γαστρονομικός χάρτης Σερρών

-Γαστρονομικός χάρτης Χαλκιδικής

-Η κουζίνα του Αγίου Όρους.

3.Συνταγές ανά περίσταση: Η παραδοσιακή κουζίνα συνδέεται άμεσα με τις θρησκευτικές παραδόσεις, τις λαϊκές γιορτές και τα σημαντικά κοινωνικά γεγονότα (π.χ. γάμοι, γεννήσεις). Κάποιες από τις κυριότερες συνταγές που συνδέονται με μεγάλες γιορτές και γεγονότα είναι:

-Χριστούγεννα: Ντολμάς Αι- Βασίλη (Πολίτικη κουζίνα), Τσουρέκι (ως Βασιλόπιτα, Κεντρική Μακεδονία), Τας Καπαμά (Μικρασιατική κουζίνα), Μισούρα (Κεντρική Μακεδονία), Χοιρινό με λάχανο ή πράσο (Πρωτοχρονιά, Κεντρική Μακεδονία), Κολοκυθόπιτα ή Γαλατόπιτα (Πρωτοχρονιά, Κεντρική Μακεδονία).

-Πάσχα: Τζιγεροσαρμάδες (Κεντρική Μακεδονία), Ψάρι γεμιστό (Μεγάλο Σάββατο, Κεντρική Μακεδονία- Σοχός), Χαλβάς (Σαρακοστή, Κεντρική Μακεδονία), Αρνί με φρέσκο κρεμμύδι (Κεντρική Μακεδονία).

-Άλλα έθιμα: Χοιρινό με μελιτζάνες (Πανηγύρι Προφήτη Ηλία, Κεντρική Μακεδονία, Πετροκέρασα), Πασά- κεφτέ (Κυριακάτικο τραπέζι, γιορτές, Κεντρική Μακεδονία- Σοχός), Λάχανο με φασόλια (Ημέρα Αγ. Αντωνίου, Κεντρική Μακεδονία), Βερβάρα (Γιορτή Αγ. Βαρβάρας, Βλάχικη κουζίνα), Γριβάδι με ξερό κρεμμύδι ή παστό μπακαλιάρο με ρύζι (Γιορτή Ευαγγελισμού, Κεντρική Μακεδονία), Γεμιστό αρνί (γάμοι, Πολίτικη κουζίνα), Κεσκέσι (γάμοι, Πολίτικη κουζίνα), Σουμάδα (γάμοι, Πολίτικη κουζίνα), Κοσάρα (γάμοι, Ποντιακή κουζίνα), Μελοβούτυρο (γάμοι, Ποντιακή κουζίνα), Πουρμά (γάμοι –βαπτίσεις, Ποντιακή κουζίνα), Ατζέμ πιλάφ (Κεντρική Μακεδονία - Βέρτισκο), Λαγγίτες - πιτουλίτσες (γεννήσεις, Κεντρική Μακεδονία), Πούπκες και μακαρία (θάνατος, Κεντρική Μακεδονία).