Υψηλός αξιωματούχος του ΥΠΕΞ της Άγκυρας κάλεσε τον Έλληνα Πρεσβευτή, προκειμένου να ζητήσει εξηγήσεις για της εκδηλώσεις περί της Γενοκτονίας των Ποντίων, στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με την εφημερίδα "Κυριακάτικη Δημοκρατία", το τουρκικό ΥΠΕΞ μας επέδωσε διάβημα διαμαρτυρίας κυρίως για τις εκδηλώσεις μνήμης που έγιναν με επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη στις 19 Μαΐου. Βεβαίως, ο Τούρκος αξιωματούχος ισχυρίστηκε ότι οι σφαγές στον Πόντο και ο εκτοπισμός των Ελλήνων ήσαν «κατασταλτικές δράσεις για να μη δημιουργηθεί Ελληνική Δημοκρατία στον Πόντο».
Οι Τούρκοι ενοχλήθηκαν και από τα φαινόμενα καύσης τουρκικών σημαιών και αφισών με το πρόσωπο του Κεμάλ, αλλά και για τις δηλώσεις που έκαναν τόσο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, όσο και υπουργοί. Μπορεί να επανέλαβε τα συνηθισμένα, αλλά έφερε και ένα επιχείρημα, το οποίο βαραίνει στις ελληνικές πλάτες. Ότι δηλαδή, αν είχε προηγηθεί γενοκτονία, ο Ελευθέριος Βενιζέλος δεν θα πρότεινε τον Κεμάλ για το Νόμπελ Ειρήνης. Εδώ σιωπάς και αλλάζεις θέμα.
Για την ιστορία, θα παραπέμψω την επιστολή του Βενιζέλου προς τον πρόεδρο της Σουηδικής Ακαδημίας, για να διαπιστωθεί το πόσο περίεργα παιχνίδια παίζονται, εν αγνοία των λαών.
«Κύριε πρόεδρε, Επί επτά σχεδόν αιώνες όλη η Εγγύς Ανατολή και ένα μεγάλο τμήμα της Ευρώπης υπήρξαν το θέατρο αιματηρών πολέμων, των οποίων η αντίχηση υπήρξε τεράστια. Ή οθωμανική αυτοκρατορία και το απολυταρχικό καθεστώς των σουλτάνων υπήρξε το βασικό αίτιο.
Η υποταγή χριστιανικών λαών σε έναν ζυγό αφόρητης καταπίεσης, οι θρησκευτικοί πόλεμοι του Σταυρού εναντίον της Ημισελήνου, με μοιραία κατάληξη και οι αλλεπάλληλες εξεγέρσεις όλων αυτών των λαών, πού ήλπιζαν στη χειραφέτησή τους, δημιούργησαν μία κατάσταση πραγμάτων που θα παρέμενε μόνιμη πηγή κινδύνων όσο ή οθωμανική αυτοκρατορία διατηρούσε την πορεία πού είχαν χαράξει οι σουλτάνοι.
Η εγκαθίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1922, όταν το εθνικό κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ Πασά θριάμβευσε επί των αντιπάλων του, (σ.σ. Επί ποίων αντιπάλων του εθριάμβευσεν ο Κεμάλ το 1922 και το χαίρετε τόσο πολύ ο "Εθνάρχης" μας; Μήπως είναι οι Έλληνες;) έθεσε οριστικώς τέρμα σ' αυτήν την κατάσταση αστάθειας και έλλειψης ανεκτικότητας, της όποιας η διατήρηση δεν θα γεννούσε παρά μόνον νέους και σοβαρούς κινδύνους για την ειρήνη στο μέλλον.
Σπανίως πραγματοποιείται σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα μία τόσο ριζική αλλαγή στη ζωή μιας χώρας. Τη θέση μιας φθίνουσας αυτοκρατορίας, ή οποία ζει υπό ένα θεοκρατικό καθεστώς, όπου ή έννοια του δικαίου και τής θρησκείας συγχέονται, παίρνει ένα εθνικό και σύγχρονο κράτος, γεμάτο ζωντάνια. Με την προτροπή του μεγάλου μεταρρυθμιστή Μουσταφά Κεμάλ Πασά, το απολυταρχικό καθεστώς των σουλτάνων καταργήθηκε και το κράτος έγινε απολύτως λαϊκό. Ολόκληρο το έθνος κινητοποιήθηκε προς τη φιλόδοξη, δίκαιη προσπάθεια να συμπεριληφθεί στην εμπροσθοφυλακή των πολιτισμένων λαών.
Όμως, το κίνημα για την εδραίωση της ειρήνης συμβάδισε με όλες τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις που έδωσαν στο νέο, εντόνως εθνικό, κράτος τής Τουρκίας τη σημερινή του μορφή. Η Τουρκία ρύθμισε πράγματι όλα τα εδαφικά θέματα με τους γείτονες της και, απολύτως ικανοποιημένη από τα εθνικά και πολιτικά της σύνορα, κατέστη πραγματικός πυλώνας τής ειρήνης στην εγγύς Ανατολή.
Εμείς οι Έλληνες, τους οποίους οι αιματηροί αγώνες κράτησαν επί πολλούς αιώνες σε μια κατάσταση συνεχούς αντιπαράθεσης με την Τουρκία, είμαστε οι πρώτοι πού είχαμε την ευκαιρία να αισθανθούμε τα αποτελέσματα τής βαθειάς αλλαγής πού συνετελέσθη στη χώρα αυτή, τη διάδοχο της παλαιάς οθωμανικής αυτοκρατορίας. Έχοντας, από την επαύριο της καταστροφής στη Μικρά Ασία, διακρίνει την πιθανότητα μιας συνεννόησης με την αναγεννημένη Τουρκία, ή οποία βγήκε από τον πόλεμο ως εθνικό κράτος, της τείναμε το χέρι το οποίο εκείνη δέχθηκε και έσφιξε με ειλικρίνεια.
Από την προσέγγιση αυτή, ή οποία μπορεί να χρησιμεύσει ως παράδειγμα των δυνατοτήτων συνεννόησης ανάμεσα σε δύο λαούς τους οποίους έχουν διαιρέσει οι πλέον σοβαρές διαφορές, έφ' όσον αφεθούν να διαποτιστούν από την ειλικρινή επιθυμία της ειρήνης, δεν προέκυψαν παρά μόνο ευεργετήματα, τόσο για τις δύο χώρες, όσο και για την ειρηνική τάξη στην Εγγύς Ανατολή.
Ό άνθρωπος στον οποίο οφείλεται ή πολύτιμη αυτή συμβολή στην υπόθεση τής ειρήνης είναι ό πρόεδρος τής Τουρκικής Δημοκρατίας, Μουσταφά Κεμάλ Πασάς. Έχω λοιπόν την τιμή, με την ιδιότητα μου ως αρχηγού τής ελληνικής κυβέρνησης το 1930, όταν ή υπογραφή του ελληνο-τουρκικού συμφώνου σημάδεψε μια νέα εποχή στην πορεία τής Εγγύς Ανατολής προς την ειρήνη, να θέσω προ των εξεχόντων μελών τής επιτροπής του βραβείου Νόμπελ για την ειρήνη την υποψηφιότητα του Μουσταφά Κεμάλ Πασά, ως άξιου αυτής τής επιφανούς τιμής.
Δεχθείτε, κύριε πρόεδρε, την έκφραση τής μέγιστης εκτίμησης μου.
Υπογραφή, Ελευθέριος Βενιζέλος, Πρωθυπουργός τής Ελλάδος».
Για την αντιγραφή, ο Μακεδών