Skip to main content

Με λαμπρότητα εορτάστηκε ο Άγιος Νεκτάριος

Στις 9 Νοεμβρίου τιμάται η μνήμη του Αγίου με πλήθος εκδηλώσεων σε πολλές περιοχές.
Ὁ Ἅγιος τοῦ Θεοῦ, γεννήθηκε τὴν 1 Ὀκτωβρίου τοῦ 1846 στὴν Σηλυβρία τῆς Ἀνατολικῆς Θρᾴκης κι ἔλαβε τὸ ὄνομα Ἀναστάσιος. Οἱ γονεῖς τοῦ ἦταν ὁ Δημοσθένης Κεφαλᾶς κι ἡ Μαρία Κεφαλᾶ. Ἡ μητέρα του ἦταν πολὺ εὐσεβὴς καὶ ὅταν ὁ Ἅγιος ἦταν πέντε ἐτῶν τοῦ δίδαξε τὸν ν´ ψαλμὸ τοῦ Δαβίδ. Ὅταν ὁ Ἀναστάσιος ἔφθανε στὸν στίχο «διδάξω ἀνόμους τὰς ὁδούς σου» τὸν ἐπαναλάμβανε πολλὲς φορές, σὰν νὰ ἤξερε πόσο καθοριστικὸς θὰ ἦταν ὁ ῥόλος του ἀργότερα.

Γιὰ λόγους οἰκονομικοὺς ἀφοῦ τελείωσε τὸ Δημοτικὸ καὶ τὸ Σχολαρχεῖο στὴν πατρίδα του, ἔφυγε σὲ ἡλικία δεκατεσσάρων χρονῶν γιὰ τὴν Κωνσταντινούπολη, καὶ προσελήφθη ὡς ὑπάλληλος σὲ συγγενικὸ κατάστημα μὲ μόνη ἀμοιβὴ στέγη καὶ τροφή. Παρὰ τὶς δύσκολες συνθῆκες βρίσκει καταφύγιο στὴ μελέτη, τὴ μόνιμη στὴ ζωή του συντροφιὰ καί, μάλιστα, ὅσα ἀπὸ τὰ ῥητὰ τὰ θεωροῦσε ὠφέλιμα γιὰ τοὺς ἀγοραστές του, τὰ σημείωνε στὰ περιτυλίγματα τοῦ καπνοῦ. Ἀργότερα ἐργάστηκε ὡς παιδονόμος στὸ Ἁγιοταφικὸ Μετόχι τῆς Πόλης, ὅπου διευθυντὴς ἦταν ὁ θεῖος του. Ἀγαποῦσε καὶ συμμετεῖχε σχεδὸν κάθε ἡμέρα στὶς ἐκκλησιαστικὲς ἀκολουθίες. Ὁ πόθος διὰ τὴν Μοναχικὴ Πολιτεία ἦταν διακαής.

Τὸ 1868 σὲ ἡλικία εἴκοσι ἐτῶν φεύγει ἀπὸ τὴν Πόλη καὶ μεταβαίνει στὴν Χῖο καὶ ὑπηρετεῖ ὡς γραμματοδιδάσκαλος στὸ Λιθί, ἕως τὸ 1873, ὅπου προσέρχεται στὴν Νέα Μονὴ καὶ μετὰ ἀπὸ τριετῆ δοκιμασία λαμβάνει στὶς 7 Νοεμβρίου 1876 τὸ ἀγγελικὸ σχῆμα μὲ τὸ ὄνομα Λάζαρος. Στὶς 15 Ἰανουαρίου (ἡμέρα τῆς βαπτίσεώς του) τὸ 1877 χειροτονεῖται διάκονος ἀπὸ τὸν μητροπολίτη Χίου, Γρηγόριο καὶ μετονομάζεται σὲ Νεκτάριο. Στὴν Χῖο φοιτᾷ στὸ Γυμνάσιο, ἀλλὰ ὁ σεισμὸς τοῦ 1881 τὸν ἀναγκάζει νὰ ἔρθει στὴν Ἀθήνα, ὅπου στὸ Βαρβάκειο δίνει τὶς ἀπολυτήριες ἐξετάσεις, ὡς κατ᾿ οἶκον διδαχθεὶς καὶ παίρνει τὸ ἀπολυτήριο.

Τὸ 1881 ταξιδεύει στὴν Ἀλεξάνδεια, ὅπου συναντᾷ τὸν πατριάρχη Σωφρόνιο, ὁ ὁποῖος τὸν παροτρύνει νὰ σπουδάσει στὸ πανεπιστήμιο, κάτι ποὺ γίνεται ἐφικτὸ μὲ τὴν οἰκονομικὴ ὑποστήριξη τῶν ἀδελφῶν Χωρέμη. Τὸ 1882 πῆρε τὴν ὑποτροφία τοῦ κληροδοτήματος Α.Γ. Παπαδάκη. Πῆρε τὸ πτυχίο του τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1885 μὲ βαθμὸ «καλῶς».

Στὶς 23 Μαρτίου τοῦ 1886 χειροτονεῖται πρεσβύτερος ἀπὸ τὸν Ἀλεξανδρείας Σωφρόνιο. Στὶς 6 Αὐγούστου τοῦ ἰδίου ἔτους χειροθετεῖται Μέγας Ἀρχιμανδρίτης καὶ Πνευματικὸς καὶ τοποθετεῖται στὴν Πατριαρχικὴ Ἀντιπροσωπεία Καΐρου. Ἐργάζεται συνεχῶς μὲ ζῆλο καὶ αὐταπάρνηση. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἀλεξανδρείας τὸν ἀμείβει μὲ τὸ ὕπατο ἀξίωμα. Στὶς 15 Ἰανουαρίου τοῦ 1889 χειροτονεῖται μητροπολίτης Πενταπόλεως, στὸν Ἅγιο Νικόλαο Καΐρου (ὁ ὁποῖος ἀνακαινίστηκε ῥιζικῶς ὑπὸ τοῦ Ἁγίου), ἀπὸ τὸν Πατριάρχη Σωφρόνιο, τὸν πρώην Κερκύρας Ἀντώνιο καὶ τὸν Σιναίου Πορφύριο. Ὡς μητροπολίτης συνέχισε νὰ ἀσκεῖ τὰ ἴδια καθήκοντα, χωρὶς μάλιστα νὰ πληρώνεται, λόγω τῆς δεινῆς οἰκονομικῆς κατάστασης τοῦ Πατριαρχείου. Ἔλαβε ἐνεργὸ μέρος γιὰ τὶς ἐκδηλώσεις τῆς 50ετηρίδος τῆς ἀρχιερατείας τοῦ εὐεργέτη καὶ προστάτη του Πατριάρχη, ποὺ ἔμελλε νὰ γίνει διώκτης του. Μὲ μεγάλη ταπείνωση δέχτηκε τὸ ἀξίωμα τῆς ἀρχιερωσύνης καὶ εἶναι ἀξιοσημείωτο νὰ ἀναφέρωμεν τί ἔλεγε πρὸς τὸν Κύριο: «Κύριε διατὶ μὲ ἀνύψωσες εἰς τοσούτον μέγα ἀξίωμα; Ἐγὼ σοῦ ἐζήτησα νὰ γίνω μόνον Θεολόγος κι ὄχι Μητροπολίτης. Ἐκ νεαρᾶς ἡλικίας Σοῦ ἐζήτησα νὰ γίνω ἕνας ἁπλὸς ἐργάτης τοῦ Θείου Λόγου Σου, καὶ Σύ, Κύριε, τώρα μὲ δοκιμάζεις μὲ τόσα πράγματα. Ἀλλ᾿ ὑποτάσσομαι, Κύριε, εἰς τὸ θέλημά Σου, καὶ δέομαι: καλλιέργησε ἐντός μου τὴν ταπεινοφροσύνην καὶ τὸν σπόρον τῶν λοιπῶν ἁγίων ἀρετῶν, δι᾿ ὧν τρόπων γνωρίζεις, καὶ ἀξίωσόν με νὰ ζήσω πάσας τὰς ἐπὶ γῆς ἡμέρας μου συμφώνως πρὸς τοὺς λόγους τοῦ μακαρίου Παύλου, ὅστις λέγει: «Ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός». Καὶ ὁ Κύριος εἰσάκουσε τὴ δέηση τοῦ ταπεινοῦ Ἱεράρχου. Οἱ ἀρετὲς τοῦ Ἁγίου διεδόθηκαν παντοῦ καὶ ὅλοι μιλοῦσαν μὲ θαυμασμὸ γιὰ τὸ θησαυρὸ ποὺ τοὺς χάρισε ὁ Θεός. Ὅμως ὁ δημιουργὸς τῆς κακίας, ὁ διάβολος, δὲν ἄργησε νὰ κάνει τὴν ἐμφάνισή του. Πράγματι κάποιοι φιλόδοξοι κληρικοὶ ποὺ εἶχαν εἰσχωρήσει στὸ περιβάλλον τοῦ ἐνενηντάχρονου Πατριάρχη διέβαλαν τὸν Ἅγιο ὅτι δῆθεν ξεσηκώνει τὸ λαὸ καὶ ἐπιδιώκει νὰ ἀναλάβει τὸν Θρόνο τῆς Ἀλεξανδρείας. Μάλιστα ὑπαινίχθησαν καὶ ἠθικὲς παρεκτροπὲς τοῦ δικαίου Νεκταρίου. Αὐτὸ εἶχε σὰν ἀποτέλεσμα τὴν παύση τοῦ Ἁγίου ἀπὸ τὴ Διεύθυνση τοῦ Πατριαρχικοῦ Γραφείου καὶ ... τοῦ ἐπέτρεπαν νὰ λαμβάνει μέρος τροφῆς ἐν τῇ κοινῇ τραπέζῃ μετὰ τῶν ἱερέων καὶ νὰ διαμένει στὸ οἴκημα τῆς Πατριαρχικῆς Ἐπιτροπείας. Μετ᾿ ὀλίγον ἀποπέμπεται ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο μὲ τὴν αἰτιολογία «μὴ δυνηθεὶς νὰ ἐξοικειωθῇ πρὸς τὸ κλίμα τῆς Αἰγύπτου». Μάταια ζήτησε νὰ συναντήσει τὸν Πατριάρχη. Οἱ πιστοὶ ἐθλίβησαν ποὺ στερήθησαν τὸν «συμπαθέστατον τῶν Ἀρχιερέων καὶ τὸν ἀγαθώτατον καὶ δραστηριώτατον τῶν κληρικῶν».

Τὸ 1885, ἔλαβε τὸ πτυχίο του ἀπὸ τὴ Θεολογικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν ὁ Νεκτάριος Δ. Κεφαλᾶς, ὁ Ἅγιος Νεκτάριος, τοῦ ὁποίου ἡ μνήμη ἑορτάζεται στὶς 9 Νοεμβρίου. Τὸ ὄνομά του ἀναγράφεται, μαζὶ μὲ ἄλλους ἐννέα συνεξετασθέντες τελειοφοίτους του ἀκαδημαϊκοῦ ἔτους 1885-1886, σὲ σχετικὸ πίνακα τῆς «Λογοδοσίας» τοῦ τότε Πρύτανη Κωνσταντίνου Π. Δηλιγιάννη («Λόγος ἐκφωνηθεὶς τῇ 23 Νοεμβρίου 1886 κατὰ τὴν ἑορτὴν τῆς καθιδρύσεως τῶν νέων ἀρχῶν τοῦ Ἐθνικοῦ Πανεπιστημίου», Ἀθήνησι 1887, σ. 81), ἐνῷ τὸ δίπλωμα φυλάσσεται στὸ Μουσεῖο τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν (στὴν πρώτη προθήκη τῆς αἴθουσας μὲ τὰ ἐκθέματα τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς). Τέσσερα χρόνια νωρίτερα, στὶς 4 Νοεμβρίου 1881, εἶχε ἐγγραφεῖ στὴ Θεολογική, ὅπως δηλώνεται στὸ «Μητρῷον τῶν φοιτητῶν τοῦ ἐν Ἀθήναις Ἐθνικοῦ Πανεπιστημίου», ὅπου ὑπάρχει καὶ ἡ ὑπογραφή του ὡς «ἐγγραφομένου» φοιτητῆ. Στὸ Μητρῷο φέρει τὸν αὔξοντα ἀριθμὸ 1042, ἐνῷ ὡς πατρίδα του ἀναφέρεται ἡ Χῖος (ὅπου, τὸ 1877, εἶχε χειροτονηθεῖ διάκονος, λαμβάνοντας τὸ ὄνομα Νεκτάριος) ἀντὶ τῆς Σηλυβρίας τῆς Θρᾴκης (ὅπου εἶχε γεννηθεῖ, τὸ 1846, καὶ εἶχε βαπτισθεῖ λαμβάνοντας τὸ ὄνομα Ἀναστάσιος). Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι, κατὰ τὸ μεγαλύτερο μέρος τῶν σπουδῶν του στὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν, ὁ Ἅγιος Νεκτάριος ὑπῆρξε ὑπότροφος τοῦ κληροδοτήματος Παπαδάκη, κατόπιν εἰδικῶν ἐξετάσεων, στὶς ὁποῖες ἀρίστευσε. Στὸ Ἱστορικὸ Ἀρχεῖο τοῦ Πανεπιστημίου σῴζεται σχετικὴ χειρόγραφη αἴτησή του: «Πρὸς τὴν Σεβαστὴν Πρυτανείαν τοῦ Ἐθνικοῦ Πανεπιστημίου. O ὑποφαινόμενος δευτεροετὴς φοιτητὴς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Νεκτάριος Δ. Κεφαλᾶς ἐπιθυμῶ νὰ διαγωνισθῶ εἰς τὰς ὑπὸ τῆς Σεβαστῆς Πρυτανείας ὁρισθεῖσας ὑποτροφίας ὡς Θράξ. Ὑποσημειοῦμαι εὐσεβάστως Ἱεροδιάκονος Νεκτάριος Δήμου Κεφαλᾶς ἐκ Σηλυβρίας τῆς Θρᾴκης ὡς ἐν τῷ ἐπισυνημμένῳ πιστοποιητικῷ δηλοῦται. Ἀθήνησι τῇ 2 Ἀπριλίου 1883».