Χωρίς εξειδικευμένη υποστήριξη κινδυνεύουν να μείνουν παιδιά και έφηβοι της Βόρειας Ελλάδας που αντιμετωπίζουν σοβαρά ψυχικά προβλήματα.
Αιτία είναι οι δυσλειτουργίες που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορωνοϊού στην Παιδοψυχιατρική κλινική του νοσοκομείου Παπανικολάου, τη μία από τις δύο εξειδικευμένες μονάδες της Βόρειας Ελλάδας που εξυπηρετούν τέτοιου είδους περιστατικά.
Σε μία περίοδο που η ψυχική υγεία θεωρείται κρίσιμος παράγοντας για τη διαχείριση των επιπτώσεων της πανδημίας, η κλινική, η οποία και πριν από την εμφάνιση του κορωνοϊού ήταν υποστελεχωμένη, συνεχώς αποδυναμώνεται, καθώς το νοσηλευτικό προσωπικό μετακινείται στις κλινικές COVID. Το αποτέλεσμα είναι να υπολειτουργεί και να απειλείται άμεσα με πλήρη αδυναμία λειτουργίας, αφήνοντας εκτεθειμένη την ιδιαίτερα ευάλωτη αυτή ομάδα πληθυσμού.
Η Παιδοψυχιατρική κλινική μαζί με την αντίστοιχη μονάδα του Ιπποκράτειου νοσοκομείου, με την οποία εφημερεύει εκ περιτροπής, καλύπτει όλα τα περιστατικά ανηλίκων από τη Μακεδονία, τη Θράκη, την Ήπειρο και τη Θεσσαλία. Πέρα από τα έκτακτα, επείγοντα περιστατικά που εξυπηρετεί κατά τη διάρκεια της εφημερίας, η κλινική νοσηλεύει παιδιά με ψυχικά προβλήματα, ενώ δέχεται παιδιά και εφήβους, για τους οποίους, είτε επειδή εμφανίζουν παραβατική συμπεριφορά, είτε για οποιονδήποτε άλλο λόγο, ζητείται η εξέτασή τους με εισαγγελική παραγγελία. Παράλληλα, όπως και στην πρώτη φάση της πανδημίας, λειτουργεί τηλεφωνική υπηρεσία ψυχολογικής υποστήριξης παιδιών, εφήβων και οικογενειών.
Μέλη της διεπιστημονικής ομάδας της κλινικής ανέφεραν στη Voria.gr ότι πέρα από την ψυχική υγεία των παιδιών αυτών σε πολλές περιπτώσεις κινδυνεύει και η σωματική τους υγεία, τονίζοντας ότι μεταξύ αυτών είναι ανήλικοι με αυτοκτονικές τάσεις ή με συμπεριφορές που μπορούν εν δυνάμει να οδηγήσουν στον θάνατο.
Με επιστολή τους προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς τα μέλη της ομάδας υπογραμμίζουν ότι η πολιτεία οφείλει να διασφαλίσει και να ενισχύσει έγκαιρα τη λειτουργία των υπηρεσιών ψυχικής υγείας παιδιών-εφήβων, όπως και ενηλίκων, με τη στελέχωση της μονάδας με εξειδικευμένο προσωπικό όλων των ειδικοτήτων. Και προσθέτουν πως ευελπιστούν ότι με τη χαλάρωση της έντασης του επιδημικού κύματος όλα τα έμπειρα στελέχη θα επιστρέψουν στις πρότερες θέσεις τους.
Αναλυτικά η ανακοίνωση της διεπιστημονικής ομάδας του τμήματος Παιδιών – Εφήβων του νοσοκομείου έχει ως εξής:
«Από την αρχή του χρόνου, στην Ελλάδα και σ’ όλο τον κόσμο εξελίσσεται μια πρωτόγνωρη κρίση εξαιτίας της πανδημίας, που οφείλεται στον νέο κορωνοϊό SARS-Cov-2 (COVID-19), και των περιοριστικών μέτρων τα οποία εφαρμόζονται, κι έχουν επιφέρει σημαντικές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα της ζωής των ανθρώπων.
Τα παιδιά και οι έφηβοι, εξ ορισμού εξαιρετικά ευάλωτα άτομα, βιώνουν τις συνέπειες της κατάστασης αυτής, ενώ είναι γνωστό ότι σε παρόμοιες καταστάσεις κρίσης αναμένεται αύξηση των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων, ιδιαίτερα μεταξύ των περισσότερο ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού.
Οι αυξημένες ανάγκες στον τομέα της ψυχικής υγείας λόγω της συνεχιζόμενης πανδημίας ήδη έχουν επισημανθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τις επιστημονικές ενώσεις για την ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων πολλών ευρωπαϊκών χωρών. Μελέτες που διενεργήθηκαν σε μικρά δείγματα χωρών του εξωτερικού υποδεικνύουν ότι, ήδη από τις πρώτες εβδομάδες της κρίσης λόγω της πανδημίας, επιβαρύνθηκε η ψυχική υγεία του γενικού πληθυσμού, ενώ μεγαλύτερη ανησυχία εκφράζεται για άτομα με υφιστάμενες αναπτυξιακές και ψυχιατρικές διαταραχές. Η επιβάρυνση αυτή έρχεται να προστεθεί σε εκείνη που πρόεκυψε από την συνεχιζόμενη κοινωνικο-οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας.
Ειδικότερα στους ανηλίκους και, με βάση τόσο βιβλιογραφικές αναφορές, όσο και την κλινική εμπειρία, φαίνεται να έχουν αυξηθεί οι περιπτώσεις αγχωδών και καταθλιπτικών διαταραχών, αυτοκτονικών- αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών, εξάρτησης από ουσίες και διαδίκτυο, ενδοοικογενειακής βίας και κακοποίησης. Επιπλέον η σοβαρή ψυχική επιβάρυνση γονέων και φροντιστών, ιδιαίτερα όσων βιώνουν χρόνια ψυχοκοινωνικά προβλήματα, οδηγεί συχνά, στην παρούσα συγκυρία, ακόμη και σε επικίνδυνες για τη ζωή καταστάσεις, τόσο για τα παιδιά όσο και για τα ενήλικα μέλη των οικογενειών. Για τις καταστάσεις αυτές απαιτείται άμεση και εξειδικευμένη αντιμετώπιση.
Η εξέλιξη του δεύτερου κύματος της πανδημίας έχει δημιουργήσει μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Οι ανάγκες για κλίνες και προσωπικό σε συνδυασμό με την πλήρη απουσία σχεδιασμού και ενίσχυσης του ΕΣΥ, ήδη από το πρώτο κύμα της πανδημίας, οδήγησε, ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα, σε συμπτύξεις και μετακινήσεις κλινικών και προσωπικού εντός και εκτός των νοσοκομείων. Η παιδοψυχιατρική κλινική του νοσοκομείου «Γ. Παπανικολάου» βρέθηκε και αυτή σε κατάσταση ρευστότητας, υπό την απειλή παύσης της λειτουργίας της. Το έμπειρο -και κατά το μεγαλύτερο μέρος του εξειδικευμένο σε θέματα ψυχικής υγείας - προσωπικό της, κλήθηκε να καλύψει ανάγκες τμημάτων COVID, νοσηλευτικές ή εφημεριακές, ενώ οι εφημερίες πόλης και οι ανήλικοι νοσηλευόμενοι να μεταφερθούν σε άλλα νοσοκομεία της πόλης της Θεσσαλονίκης.
Όλοι οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας που στελεχώνουμε το Τμήμα Παιδιών-Εφήβων του ΓΝ. Γ.ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ (Κοινοτικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας, Ενδονοσοκομειακή Νοσηλεία, Διασυνδετική Υπηρεσία) αντιλαμβανόμαστε τον ρόλο που καλούμαστε να διαδραματίσουμε, αφενός μεν συνεχίζοντας να λειτουργούμε απρόσκοπτα και με ασφάλεια, εμπνέοντας σιγουριά στις οικογένειες και τα παιδιά που μας χρειάζονται, αφετέρου δε τροποποιώντας τη λειτουργία μας ώστε (με ασφάλεια και πάλι) και συμπληρωματικά με τους συναδέλφους μας της πρώτης γραμμής, να συνεισφέρουμε στην παρούσα φάση με στόχο την ψυχική θωράκιση των παιδιών αλλά και την εξασφάλιση της ψυχοσωματικής υγείας στο σύνολό της.
Η φροντίδα των ψυχικά πασχόντων ενηλίκων, παιδιών και εφήβων παράλληλα με την υποστήριξη των ασθενών με covid-19 και των οικογενειών τους αλλά και του υγειονομικού προσωπικού, το οποίο τους φροντίζει, είναι ζωτικής σημασίας.
Εν μέσω της κατάστασης αυτής :
(1) Το Τμήμα Παιδιών-Εφήβων του ΓΝ. Γ.ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ διατηρεί τη λειτουργία του συνολικά (Ενδονοσοκομειακή Νοσηλεία, Διασυνδετική Υπηρεσία Κοινοτικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας).
(2) Ταυτόχρονα διευρύνει τις υπηρεσίες του προς τους πολίτες με τη λειτουργία τηλεφωνικής υπηρεσίας ψυχολογικής υποστήριξης (όπως και στην πρώτη φάση της πανδημίας) παιδιών, εφήβων και οικογενειών.
Η τηλεφωνική υπηρεσία [που στελεχώνεται από έμπειρους ειδικούς στην ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων και θα προσπαθήσει να αξιοποιήσει και την εμπειρία της προηγούμενης φάσης] λειτουργεί:
Δευτέρα έως Παρασκευή, 10:00π.μ. – 14:00 μμ, στα τηλέφωνα:
-Στο Ψυχιατρικό Τμήμα Παιδιών & Εφήβων του νοσοκομείου: τηλ. 2313-307573, 2313-307572
-Στο Κοινοτικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας Παιδιών & Εφήβων στον Εύοσμο: τηλ. 2310-535537
(3) Επιπλέον σε στενή συνεργασία με την Κοινωνική Υπηρεσία του νοσοκομείου μας, η οποία ανέλαβε το πολύ σημαντικό έργο της επικοινωνίας με τις οικογένειες νοσηλευομένων συμπολιτών μας στις κλινικές covid, εγκαθιστούμε μία συνεχή επικοινωνία με συγκεκριμένα πρόσωπα αναφοράς από τις δύο υπηρεσίες, για τη διευκόλυνση των οικογενειών που χρειάζονται περαιτέρω ψυχολογική υποστήριξη.
Καταλήγοντας, πιστεύουμε απόλυτα ότι μέσα στις χαοτικές συνθήκες της πανδημίας και των συνεπειών που αυτή δημιούργησε και συνεχίζουν να υπάρχουν, η Πολιτεία οφείλει να διασφαλίσει και να ενισχύσει έγκαιρα τη λειτουργία των υπηρεσιών ψυχικής υγείας παιδιών-εφήβων, όπως και ενηλίκων, στη βάση των αρχών της κοινοτικής ψυχιατρικής και της απο-ασυλοποίησης, όπως έχουν κατακτηθεί με κόπο δεκαετιών Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης.
Η συνέχιση της στελέχωσής μας από το εξειδικευμένο, εκπαιδευμένο κι έμπειρο επιστημονικό προσωπικά όλων των ειδικοτήτων, αποτελεί τη στοιχειώδη προϋπόθεση και ευελπιστούμε ότι, με τη χαλάρωση της έντασης του επιδημικού κύματος, όλα τα έμπειρα στελέχη θα επιστρέψουν στις πρότερες θέσεις τους.
Η ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΑΙΔΙΩΝ-ΕΦΗΒΩΝ
Γ.Ν. Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ».