Skip to main content

Μεταπολίτευση με βιομηχανική ανάπτυξη και… απαγόρευση των εξαγωγών!

Από Voria.gr
Η άνοδος του ΟΛΘ, η επαναφορά της πορείας προς την Ευρώπη, η αναπτυξιακή τροχιά της επαρχιακής βιομηχανίας και η προστασία του περιβάλλοντος.

Στην περίοδο 1973 – 1974 η βορειοελλαδική βιοµηχανία βρισκόταν σε φάση ανόδου, ιδιαίτερα οι εξαγωγικές επιδόσεις της. Εξήγαγε αντικροτικά, προϊόντα χάλυβος, χηµικά, λιπάσµατα, τηλεπικοινωνιακό υλικό, κλωστοϋφαντουργικά από βαµβάκι και συνθετικές ύλες, κονσέρβες και άλλα είδη διατροφής, οινοπνευµατώδη, έτοιµα ενδύµατα, υποδήµατα, προϊόντα επεξεργασίας ξύλου, µελάσα, γουναρικά, καυστική µαγνησία, µεταλλεύµατα, πλακίδια, τσιµέντα, γεωργικά µηχανήµατα και εργαλεία, ηλεκτροκινητήρες και άλλα προϊόντα.
Στο δεύτερο εξάµηνο του 1973 και το 1974 η αύξηση της παραγωγής συνοδεύτηκε µε µείωση των πωλήσεων και κατά συνέπεια µε αποθεµατοποίηση του προϊόντος σε αρκετούς κλάδους.

Όπως επισημαίνεται στην έκδοση για τα πρώτα 100 χρόνια της πορείας του ΣΒΒΕ αυτή ήταν η κατάσταση το δραματικό καλοκαίρι του 1974, με την κυπριακή τραγωδία, την απειλή ελληνοτουρκικής σύρραξης, την επιστράτευση εφέδρων και την αυτοκατάλυση του δικτατορικού καθεστώτος. Η Ελλάδα βρέθηκε σε δεινή θέση, αλλά το μεγάλο κέρδος υπήρξε η αποκατάσταση της δημοκρατίας. Μία από τις πρώτες - και λιγότερο γνωστές - ενέργειες της κυβέρνησης εθνικής ενότητας υπό τον Κωνσταντίνο Καραµανλή ήταν να απαγορεύσει τις εξαγωγές, ώστε να εξασφαλιστεί επάρκεια αγαθών στο εσωτερικό της χώρας. Ο ΣΒΒΕ ζήτησε µε τηλεγράφηµά του από τον Υπουργό Συντονισµού Ξ. Ζολώτα να εξαιρεθούν από την απαγόρευση εξαγωγής όλα τα βιοµηχανικά είδη, τα οποία δεν ήταν απαραίτητα στην ελληνική οικονοµία υπό τις δεδοµένες συνθήκες. Το σκεπτικό του αιτήµατος ήταν αφενός η ανάγκη οι βιοµηχανίες να λειτουργήσουν κανονικά αφετέρου να µη φανούν ασυνεπείς απέναντι στους πελάτες τους στο εξωτερικό ως προς τις ανειλημμένες υποχρεώσεις τους. Ας σηµειωθεί ότι ένα µεγάλο µέρος της βιοµηχανίας, µε επίκεντρο τις υφαντουργίες, είχε αποκτήσει αµιγώς εξαγωγικό προσανατολισµό, δεδοµένου ότι η παραγωγική δυναµικότητα της υφαντουργίας ξεπερνούσε κατά 30% τις ανάγκες της εγχώριας αγοράς.

Σημασία στο λιμάνι

Ο λιµένας της Θεσσαλονίκης αποκτούσε ολοένα και µεγαλύτερη σηµασία για τη βιοµηχανία, ιδιαίτερα για τους κλάδους µε εξαγωγικό προσανατολισµό. Στα τέλη Δεκεµβρίου 1974, αφού µετά τις εκλογές της 17ης Νοεµβρίου είχε σχηµατισθεί κυβέρνηση µακράς πνοής, ο ΣΒΒΕ επανήλθε µε το αίτηµα της συµµετοχής του στη διοίκηση του ΟΛΘ, την καθιέρωση προτεραιότητας των εξαγόµενων βιοµηχανικών προϊόντων στις φορτώσεις και την επανεξέταση των υψηλών τιµολογίων. Άλλα αιτήµατα τοπικού χαρακτήρα εκείνη την περίοδο ήταν η επέκταση του ΟΑΣΘ στον ανατολικό και δυτικό τοµέα της πόλης για την εξυπηρέτηση των εργαζοµένων στα εργοστάσια και η οργάνωση των ΚΑΤΕ, ώστε να αντιµετωπιστεί η έλλειψη τεχνικών ειδικοτήτων.

Προς την Ευρώπη ξανά  

Με την πτώση του δικτατορικού καθεστώτος, η ανάσχεση της ενταξιακής πορείας προς την τότε ΕΟΚ τερµατίστηκε. Η ελληνική οικονοµία βρέθηκε και πάλι ενώπιον της ευρωπαϊκής προοπτικής και ΣΒΒΕ, όπως και ολόκληρη η Ελλάδα, προσπάθησε όχι µόνον να ακολουθήσει τους ρυθµούς προσαρµογής στα νέα δεδοµένα, αλλά και να επηρεάσει τους ρυθµούς αυτούς µε ευνοϊκές µεταβατικές περιόδους. Το 1975 στη Μακεδονία λειτουργούσαν 802 βιοµηχανικές επιχειρήσεις µε προσωπικό άνω των 20 ατόµων, αριθµός που αντιπροσώπευε ποσοστό 23% του πανελλαδικού συνόλου. Οι µακεδονικές βιοµηχανικές επιχειρήσεις αυτού του µεγέθους απασχολούσαν 56.500 άτοµα, αριθµός που αντιπροσώπευε ποσοστό 19,6% επί του πανελλαδικού συνόλου. Όµως, η αξία της παραγωγής των 802 αυτών µονάδων συµµετείχε µόνον 6,5% στο πανελλαδικό σύνολο των µονάδων αυτού του µεγέθους. Το ανά εργαζόµενο προϊόν ήταν στη Μακεδονία 294.000 δραχµές, έναντι 910.000 στο σύνολο της χώρας- πάντοτε στην κατηγορία της «µείζονος βιοµηχανίας», όπως ονόµαζε η στατιστική τις βιοµηχανικές επιχειρήσεις µε προσωπικό άνω των 20 ατόµων.  

Ανάπτυξη στα σύνορα  

Σηµαντική εξέλιξη στον τοµέα της περιφερειακής ανάπτυξης ήταν ο νόµος 289/1976 «περί παροχής κινήτρων διά την ανάπτυξιν παραµεθορίων περιοχών και ρυθµίσεως συναφών θεµάτων». Μέριµνα του Συνδέσµου αποτέλεσε η καθιέρωση νέων ειδικών κινήτρων για την ανάπτυξη των παραµεθορίων περιοχών οι οποίες είχαν υπαχθεί σε ευνοϊκό καθεστώς («περιοχές Ε΄»). Το θετικό κλίµα που έχει δηµιουργηθεί σχετικά µε την αναπτυξιακή πορεία της επαρχιακής βιοµηχανίας συµπλήρωσε ανακοίνωση του Διοικητή της Εθνικής Τράπεζας, Καθηγητή Α. Αγγελόπουλου, σχετικά µε την ίδρυση ειδικών φορέων για την ανάπτυξη της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης. Ήταν µία κρίσιµη περίοδος, διότι εν όψει της ενταξιακής προοπτικής η δηµόσια διοίκηση στεκόταν αυτοκριτικά απέναντι σε µεθόδους που είχε εφαρµόσει στο παρελθόν, αλλά είχαν αποτύχει πλήρως, όπως οι λεγόµενες βιοµηχανικές ζώνες σε έντεκα µικρές επαρχιακές πόλεις. Είκοσι χρόνια µετά την καθιέρωση του θεσµού, δεν είχε λειτουργήσει καµία βιοµηχανία στις βιοµηχανικές αυτές ζώνες, από τη Φλώρινα µέχρι την Αλεξανδρούπολη.

Περιβαλλοντική ευαισθησία

Στην περίοδο αυτήν τα ζητήµατα περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος άρχισαν να απασχολούν τον Σύνδεσµο ολοένα και περισσότερο. Η περιβαλλοντική συνείδηση γίνεται στοιχείο µέριµνας της διοίκησής του, κάτι που ασφαλώς ήταν πρωτοποριακό. Μέσα από µια σειρά άρθρων τα οποία παρατίθενται στο Δελτίο του ο Σύνδεσµος πρόβαλε τα προβλήµατα που αφορούσαν τη µόλυνση του περιβάλλοντος και προσπάθησε να ευαισθητοποιήσει τα µέλη του. Είναι γεγονός ότι, λαµβάνοντας υπόψη και τις οδηγίες της ΕΟΚ, οι βιοµηχανικές µονάδες προέβησαν στη λήψη µέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και στην εγκατάσταση ειδικών µηχανισµών βιολογικού καθαρισµού των ληµµάτων και αποβλήτων.

*Στη φωτογραφία ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, πρώτος εκλεγμένος πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας μετά τη μεταπολίτευση, δέχεται στο Διοικητήριο τους εκπροσώπους των παραγωγικών τάξεων και χαιρετά δια χειραψίας τον τότε πρόεδρο του ΣΒΒΕ Βύρωνα Αντωνιάδη.