Ο Γιάννης Μπουτάρης είναι αυθεντία στη δημιουργία νέων ζητημάτων και στην κατάθεση ρηξικέλευθων προτάσεων, που ξεφεύγουν από το κύμα και κάποιες φορές κι από την κοινή λογική.
Έμαθε να ξεχωρίζει και είναι ξεχωριστός, όμως για αυτό το λόγο κάθε πρότασή του πρέπει να αξιολογείται και να προβληματίζει κι όχι να υιοθετείται ή να απορρίπτεται αβασάνιστα.
Ο ίδιος κατάφερε να δημιουργήσει οπαδούς και πολέμιους και αυτό είναι σημαντική επιτυχία πολιτικά και κοινωνικά. Αν μη τι άλλο δεν περνάει ο ίδιος αδιάφορος και δεν περνούν αδιάφορα και όσα λέει.
Το τελευταίο του «χτύπημα» αφορούσε στις αρχαιότητες του μετρό της Θεσσαλονίκης. Ο κ. Μπουτάρης αντιλήφθηκε ότι πλέον είναι αργά για να συνεχιστεί η αδιέξοδη κόντρα για την τύχη των ευρημάτων στο σταθμό Βενιζέλου, αλλά με τη νέα πρότασή του να μην εκτεθούν σε ειδικό μουσειακό χώρο στο μητροπολιτικό πάρκο Παύλου Μελά οι αρχαιότητες του μετρό, αλλά είτε στον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό, είτε σε μουσειακό χώρο εντός των διοικητικών ορίων του δήμου Θεσσαλονίκης, δημιουργεί νέα κόντρα.
Ως πρόταση δεν είναι κάτι που σκέφτηκε μόνον ο πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Είναι κάτι που σκέφτονται αρκετοί Θεσσαλονικείς, όμως μέχρι σήμερα δεν το εκφράζουν. Η αναστολή τους προέρχεται και από το φόβο μήπως καταθέτοντας μια τέτοια πρόταση δημοσίως υποστούν κριτική και μάλιστα με ισχυρά επιχειρήματα. Προφανώς και κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να δημιουργήσει την παραμικρή αναστολή στον κ. Μπουτάρη, γι' αυτό και δεν έχει κανένα πρόβλημα να καταθέτει στον δημόσιο διάλογο τέτοιες θέσεις. Το έχει κάνει πολλές φορές στο παρελθόν, το κάνει και σήμερα.
Προφανώς και ο πρώην δήμαρχος έχει το δικαίωμα να εκφράζει τις απόψεις του ελεύθερα και για οτιδήποτε και να γίνεται και κουβέντα επ' αυτών. Το θέμα είναι πόσο βαρύνουσα σημασία έχουν αυτές οι απόψεις. Διότι κάθε πολίτης έχει άποψη, αλλά η βαρύτητα της άποψής του μπαίνει στην κοινωνική ζυγαριά.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση η άποψη του κ. Μπουτάρη αποκτά ειδικό βάρος επειδή διατέλεσε δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Γι' αυτό και θεωρώ ότι ορθώς μπήκαν στη διαδικασία να αντιδράσουν ο δήμος Παύλου Μελά και ο δήμαρχος Αμπελοκήπων – Μενεμένης στα όσα κατέθεσε στον δημόσιο διάλογο ο κ. Μπουτάρης.
Στην ουσία της θέσης Μπουτάρη, θα διαφωνήσω ριζικά. Διότι στην πρότασή του βλέπω διακρίσεις και ελιτισμό, ακόμη κι αν η πρόθεσή του δεν είναι αυτή. Προφανώς και τα αρχαία ανήκουν στον τόπο τους, όμως δεν μπορεί ακόμη εν έτει 2022 να λειτουργούμε με διαχωριστικές γραμμές και να μην έχουμε αντιληφθεί πως η λέξη Θεσσαλονίκη δεν περιλαμβάνει το εμπορικό ή το ιστορικό κέντρο του ομώνυμου δήμου, αλλά όλο το ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα, που αποτελείται από τους έξι δήμους της Α' Θεσσαλονίκης και στο εγγύς μέλλον από τουλάχιστον άλλους τρεις της Β' Θεσσαλονίκης επιπλέον, βάσει της πορείας επέκτασης του αστικού ιστού και των λειτουργιών του.
Ο κ. Μπουτάρης με την πρότασή του παραβλέπει την ανάγκη η Θεσσαλονίκη να γίνει μια πραγματική μητρόπολη. Ένας χώρος με μητροπολιτικές λειτουργίες, που θα αντιμετωπίζεται ως ενιαίο σύνολο κι όχι αποσπασματικά, με διαχωριστικές γραμμές και με όρια δήμων πάνω σε έναν χάρτη, που δεν έχουν σχέση με τη ζώσα πραγματικότητα. Αυτό το μοντέλο το είδαμε στο παρελθόν και συμφωνήσαμε ότι πρέπει να απαλλαχτούμε από αυτό διότι όχι μόνο δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και των σύγχρονων προκλήσεων, αλλά δημιούργησε περισσότερα προβλήματα από αυτά που θα μπορούσε να λύσει.
Ο μονόδρομος της μητροπολιτικότητας
Στη Θεσσαλονίκη δυστυχώς τη μητροπολιτικότητα την υπηρετούν οι περισσότεροι μόνο στα λόγια. Στο παρελθόν οι δήμαρχοι κάθε περιοχής επέλεξαν να περιχαρακωθούν και να υπερασπίσουν τα όριά τους, αδιαφορώντας για το τι γίνεται δίπλα τους, στην ίδια τη γειτονιά τους, με αποτέλεσμα να πέσουν και οι ίδιοι στον λάκκο που έσκαψαν με αυτή τη λογική. Συνειδητοποίησαν πως τα προβλήματα είναι κοινά και η ανάπτυξη ή η πρόοδος δεν μπορεί παρά να είναι ενιαία κι όχι αποσπασματική. Τα διοικητικά όρια δεν είναι απαραβίαστα σύνορα. Πέρασαν δεκαετίες για να γίνει κοινή συνείδηση αυτό στη Θεσσαλονίκη. Τώρα υποτίθεται ότι είμαστε στη φάση της μη αποσπασματικής αντιμετώπισης των ζητημάτων, της ισόρροπης ανάπτυξης, της κατάργησης των ανισοτήτων και της άρσης των εσωτερικών αντιθέσεων. Στη φάση της μητροπολιτικότητας για τα ζητήματα εκείνα που είτε είναι κοινά, είτε επηρεάζουν και επηρεάζονται από παράγοντες δίχως διοικητικά όρια και χωρικούς ή άλλους περιορισμούς. Ο ίδιος ο δήμος της Θεσσαλονίκης έχει χάσει πολλές δεκαετίες αναπτυξιακής πορείας και επίλυσης προβλημάτων ακόμη και της καθημερινότητας, επειδή από προνομιακή θέση αντιμετώπιζε με ελιτισμό και σνομπισμό όχι μόνο τους άλλους δήμους, αλλά ακόμη και δημοτικά διαμερίσματα μακριά από την αίγλη του πρώτου δημοτικού διαμερίσματος. Είναι η καρδιά της Θεσσαλονίκης, αλλά χωρίς σώμα είναι μια καρδιά σε γυάλα...
Όταν το μητροπολιτικό πάρκο Παύλου Μελά είναι ένα πρότζεκτ που το θέλει όλη η Θεσσαλονίκη, όταν μιλάμε για την ανάγκη δημιουργίας αναπτυξιακών υποδομών στη δυτική Θεσσαλονίκη στο όνομα της ισόρροπης ανάπτυξης και της άρσης ανισοτήτων του παρελθόντος, δεν μπορούμε να βάζουμε και πάλι όρια.
Η πρόταση του κ. Μπουτάρη επαναφέρει λογικές του παρελθόντος, οι οποίες ξεπεράστηκαν πια. Η πραγματικότητα η ίδια τις έχει ξεπεράσει. Η Θεσσαλονίκη είναι ένας ενιαίος χώρος και χρειάζεται να αναπτυχθεί παντού. Χρειάζεται προτάσεις για την ενιαία αντιμετώπιση των μεγάλων ζητημάτων της, από το κυκλοφοριακό και το συγκοινωνιακό, μέχρι τα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και αναπτυξιακά θέματά της (υποδομές, επενδύσεις, τουρισμός, πολιτισμός, εκπαίδευση, υγεία κτλ.).
Το μητροπολιτικό πάρκο Παύλου Μελά θα φιλοξενήσει σημαντικό μέρος των αρχαιοτήτων του μετρό κι αυτό έχει αποφασιστεί εδώ και πολλά χρόνια. Και είναι μια σωστή απόφαση, διότι δημιουργείται ειδικός χώρος για τα ευρήματα, ένα μουσείο που από τη δυτική Θεσσαλονίκη λείπει και στον δήμο Θεσσαλονίκης θα περισσεύει. Το μουσείο θα αποτελέσει πόλο έλξης και θα στηρίξει το πρότζεκτ της μετατροπής του πρώην στρατοπέδου σε μητροπολιτικό πάρκο. Και επίσης θα αποτελέσει μια απτή απόδειξη ότι Θεσσαλονίκη δεν είναι μόνο η περιοχή μεταξύ Εγνατίας και λεωφόρου Νίκης, μεταξύ Δωδεκανήσου και Αγγελάκη. Αυτές οι περιοριστικές λογικές έχουν αποκτήσει πια ταξικό πρόσημο. Επιπλέον, το ειδικό μουσείο είναι ένας χώρος που σέβεται τα ευρήματα.
Ακόμη κι αν για την προβολή των σπουδαίων αρχαιοτήτων του μετρό είναι προτιμότερη η πρόταση Μπουτάρη, αν δηλαδή βάζαμε σε προτεραιότητα την αξιοποίηση και προβολή των αρχαιοτήτων, αυτό θα συνιστούσε κοντόφθαλμη λογική. Σήμερα μπορεί να έχει περισσότερη προσέλευση ένα μουσείο στο κέντρο της πόλης (εξαιρετικά αμφισβητήσιμο), όμως σε βάθος χρόνου αυτό δεν είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσει να συμβαίνει ή όπως εγώ βλέπω τα πράγματα και την προοπτική της Θεσσαλονίκης θα πάψει να συμβαίνει.
Σε κάθε περίπτωση ο κ. Μπουτάρης κατέθεσε στο δημόσιο διάλογο μια πρόταση που συζητείται, που προκαλεί και που προβληματίζει. Την τοπική κοινωνία, όλους εμάς που ασχολούμαστε με τα ζητήματα της πόλης, ελπίζω όχι εκείνους που έχουν την ευθύνη για την πορεία της περιοχής, εκείνους που έχουν αποφασιστικές αρμοδιότητες. Αν αυτό συνέβαινε τότε θα συνιστούσε πρόβλημα μια τέτοια ιδέα, πρόταση, άποψη... Τώρα δεν είναι πρόβλημα, είναι μια άποψη που προκαλεί συζήτηση και κουβέντα.