Skip to main content

Μνήμες από την Τρίγλια της Μικράς Ασίας μέσα από ασπρόμαυρα πορτρέτα

Φωτογραφίες - πορτρέτα Τριγλιανών στην έκθεση στο Βαφοπούλειο αποκαλύπτουν τον κόσμο του επινείου της Προύσας πριν το 1922.

«Ελευθεροθήκαμε 24 ηονίου 1920. Ήλθανε ή Έληνες μέσα στην Τρήγλια». Αυτή η φράση ήταν γραμμένη στην πίσω πλευρά της φωτογραφίας που αποφάσισε να βγάλει εκείνη την ιστορική ημέρα η οικογένεια Αραπικλή στην Τρίγλια της Μικράς Ασίας που πλημμύρισε από ενθουσιασμό χάρη στην έλευση του ελληνικού στρατού στην περιοχή τους. Δύο μήνες μετά, ο Βασίλειος Βουδούρης, επίσης Τριγλιανός, θα στηνόταν μπροστά σε ένα πανί που έγραφε «Ενθύμιον Ελληνοτορκικού πολέμου - Προύσα 1922» για να βγάλει μια αναμνηστική φωτογραφία που θα έστελνε στη μητέρα του με το μήνυμα: «Σε φιλώ μητέρα. Σε στέλνω τη φωτογραφία ως ενθύμιο». Αυτές είναι δύο μόνο από τις πολλές ασπρόμαυρες φωτογραφίες που συγκεντρώνονται στην έκθεση «Πορτραίτα Τριγλιανών πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή» που πραγματοποιείται στο Βαφοπούλειο από τον Σύλλογο Τριγλιανών με την υποστήριξη του δήμου Θεσσαλονίκης.

Στην έκθεση υπάρχουν φωτογραφίες - πορτρέτα Τριγλιανών που αποκαλύπτουν τον κόσμο του επινείου της Προύσας, την καθημερινότητα των κατοίκων, τα έθιμα και τον πολιτισμό τους πριν την καταστροφή του 1922. «Θέλαμε να δώσουμε πρόσωπο στην ιστορία», αναφέρει μιλώντας στη Voria.gr o Βασίλης Σακελλαρίδης, αντιπρόεδρος του Συλλόγου ο οποίος συγκέντρωσε με υπομονή όλο αυτό το υλικό ψάχνοντας στα αρχεία του Συλλόγου αλλά και αναζητώντας τα προσωπικά αρχεία μελών του Συλλόγου, ζητώντας τους την παραχώρηση των φωτογραφιών και των ονομάτων των προγόνων τους για να εντάξει αντίγραφά τους στην έκθεση. Η προσπάθεια αυτή ανταμείβεται με την έκθεση, στον πρόλογο της οποίας αναφέρεται εύστοχα: «Θέλουμε να διασταυρώσουμε τα βλέμματα μας με τα δικά τους, αυτά που αποτύπωσε ο φακός πριν από 100 περίπου χρόνια. Προσπαθούμε μέσα από τα μάτια τους, την έκφραση τους, την ενδυμασία τους να καταλάβουμε πώς ζούσαν στην πατρίδα τους την Τρίγλια».

Όπως σημειώνει ο κ. Σακελλαρίδης, μετά την καταστροφή του 1922 και την ανταλλαγή των πληθυσμών, στην Τρίγλια μετεγκαταστάθηκαν Τούρκοι που ζούσαν στη Θεσσαλονίκη, τον Λαγκαδά, τα Γιαννιτσά, τη Δράμα και την Κρήτη. «Υπάρχουν κάποιοι που έμαθαν ελληνικά από τους προγόνους τους και όταν επισκεπτόμαστε τα μέρη μας, μπορούμε και συνεννοούμαστε μαζί τους στα ελληνικά. Μάλιστα, κάποιοι παλιοί θυμούνται και σε ποιους Έλληνες ανήκαν τα σπίτια», λέει χαρακτηριστικά. Όπως εξηγεί ο ίδιος, οι Τούρκοι έχουν κηρύξει διατηρητέο το χωριό και έχουν κρατήσει την ελληνική του ονομασία ( Τιρίλια στα τουρκικά) καθώς η περιοχή συγκεντρώνει αρκετούς τουρίστες.

Η ιστορία της Τρίγλιας

Η Τρίγλια ταυτίζεται με το αρχαίο Βρύλλειον, μια ελληνική πόλη που χτίστηκε περίπου το 500 πΧ και μετά από τρία χρόνια έγινε φόρου υποτελής στους Αθηναίους. Το όνομα Τρίγλια καθιερώνεται από τον 8ο μΧ αιώνα και προέρχεται από την μονή Παντοβασίλισσας που ονομαζόταν μονή Τρίγλιας. Παρά την έλευση των Οθομανών τον 13ο αιώνα, μεταξύ 1282 κι 1326, στην πόλη διέμεναν ελάχιστες οικογένειες Τούρκων. Η Τρίγλια συγκέντρωνε πολλά μοναστήρια στα οποία ζούσαν αρκετοί μορφωμένοι μοναχοί που βοήθησαν να αναπτυχθεί η παιδεία στην περιοχή. Η πρώτη σχολή ιδρύθηκε στο τέλος του 18ου αιώνα και ακολούθησαν άλλα σχολεία, μεταξύ των οποίων η φημισμένη σχολή «Εκπαιδευτήρια Τρίγλιας», το κτήριο της οποίας ανακαίνισε πρόσφατα το τουρκικό κράτος. Οι κάτοικοι επιδόθηκαν στην εξαγωγή ελιάς, στο εμπόριο γενικότερα, τη μεταξοκαλλιέργεια και τη ναυτιλία. Αποτέλεσμα ήταν οι Τριγλιανοί να απολαμβάνουν οικονομική άνεση και σχετική αυτονομία από το τέλος του 19ου αιώνα έως και την καταστροφή της Σμύρνης. Με την κατάρρευση του Μικρασιατικού μετώπου τον Αύγουστο του 1922, οι Τριγλιανοί ζήτησαν από τον Φίλιππο Καβουνίδη, εφοπλιστή συμπρατριώτη τους, να τους βοηθήσει σώζοντας τους από τους Τούρκους που ήταν έτοιμοι να μπουν στην πόλη. Ο εφοπλιστής έστειλε πέντε πλοία τα οποία παρέλαβαν του κατοίκους. Αρχικά επιβιβάστηκαν στη Ραιδεστό και στην Τένεδο και από εκεί στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Νέα Τρίγλια Χαλκιδικής, στη Ραφήνα, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.

Η έκθεση θα τελείωνε σήμερα, 30 Σεπτεμβρίου, ωστόσο πήρε παράταση. 

Ώρες λειτουργίας:

Δευτέρα-Παρασκευή: 09.00-14.00 & 17.00-21.00

Ξεναγήσεις περιορισμένου αριθμού ατόμων κατόπιν συνεννόησης στο τηλ. 2313318687

Επιμέλεια έκθεσης και ξεναγήσεις: Βασίλης Σακελλαρίδης