Ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, με ενίσχυση του θεσμικού ρόλου της αυτοδιοίκησης, μιας ισχυρής και αυτοτελούς αυτοδιοίκησης, πρότεινε στην παρέμβασή του στο αναπτυξιακό συνέδριο ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, βάζοντας το θέμα της μητροπολιτικής διοίκησης.
Τρεις βασικές προτάσεις έκανε για το αύριο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης:
-Οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια.
-Διαχείριση των δημόσιων πόρων και εκτάσεων.
-Μητροπολιτική αυτοδιοίκηση.
«Η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν είναι ασθενής είναι παραμελημένη. Στους δήμους έχουμε υποστελέχωση, αλλά αυτό που κυρίως μετράει είναι η οργάνωση. Δεν μπορεί να υπάρχουν στον ίδιο δήμο ανεξάρτητα βασίλεια υπηρεσιών και να μη μιλάνε υπηρεσίες με άλλες υπηρεσίες στον ίδιο δήμο», τόνισε μεταξύ άλλων ο κ. Μπουτάρης.
«Πώς προβλέπει ο νόμος ότι οι δήμοι θα καταστούν μοχλοί ανάπτυξης όταν ουσιαστικά δεν έχουν ενδογενή έσοδα και δεν τους επιτρέπεται να τα αποκτήσουν; Ο νόμος απαγορεύει μία ανεξάρτητη δημοτική φορολόγηση. Αυτή θα μπορούσε κάλλιστα να αντικαταστήσει -όπως γίνεται στην ΕΕ- με πιο ορθολογικό τρόπο ένα μέρος της φορολογίας. Μιλάμε για αντικατάσταση άλλων φόρων γιατί η φορολόγηση είναι ήδη δυσβάσταχτη για τους συνεπείς πολίτες. Η χειραγώγηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και η σχέση υποτέλειας της προς την κυβέρνηση που υποτίθεται ότι αντιμάχεται ο Καλλικράτης ζει και βασιλεύει. Η εξάρτηση των ΟΤΑ από το κεντρικό κράτος συνεχίζεται αμείωτη και τα οικονομικά μας εξαρτώνται από τις διαθέσεις του εκάστοτε Υπουργού Εσωτερικών και τη στενότητα των κρατικών εσόδων», είπε ο κ. Μπουτάρης.
Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, μεταξύ άλλων ζήτησε την είσπραξη και διαχείριση του φόρου ακίνητης περιουσίας (ΕΝΦΙΑ) από τους δήμους: «Αν η είσπραξη και διαχείριση του φόρου ακίνητης περιουσίας περνούσε στους ΟΤΑ, αυτό θα ήταν μία θετική εξέλιξη που σθεναρά υποστηρίζουμε. Αν οι δημότες πληρώνουν το σχετικό φόρο στους δήμους, θα απαιτούν καλύτερες ανταποδοτικές υπηρεσίες από δομές που είναι πιο 'κοντινές και 'προσβάσιμες' σε αυτούς. Αν τα έσοδα και το έργο των δήμων εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη σωστή διαχείριση των πόρων που οι ίδιοι εισπράττουν, έχουν κάθε λόγο να την επιδιώκουν. Εξασφαλίζονται έτσι κίνητρα και για την πιο υπεύθυνη χρήση και δικαιολόγηση των εν λόγω εσόδων. Η έγκαιρη σύσταση κατάλληλων δημοτικών δομών με καταρτισμένο προσωπικό είναι βεβαίως βασική προϋπόθεση του όλου εγχειρήματος».
Ο κ. Μπουτάρης είπε πως ελλείψει συντεταγμένου σχεδίου για την επιχειρηματικότητα που θα εδράζεται σε συγκεκριμένους πόρους, αλλά και χωρίς θεσμική αυτονομία, η ουσιαστική συμβολή των δήμων στην ανάπτυξη μόνο ως ανέκδοτο μπορεί να εκληφθεί. Ο νόμος αποκλείει ουσιαστικά τους δήμους από αρμοδιότητες που έχουν σχέση με θέματα χωροταξίας, πολεοδόμησης και προστασίας του περιβάλλοντος, τις οποίες αναθέτει στα 'αποκεντρωμένα όργανα του κράτους', δηλαδή στο 'μακρύ χέρι' της κεντρικής διοίκησης, είπε ο κ. Μπουτάρης.
Ο δήμαρχος έκανε λόγο για πανευρωπαϊκή πρωτοτυπία οι δήμοι να μην έχουν ουσιαστικό λόγο για τις βασικές υποδομές που βρίσκονται εντός των ορίων τους (μεταφορικές, τουριστικές, υγείας, εκπαιδευτικές, πολιτιστικές, κτλ.).
«Πώς θα συμβάλλει στην ανάπτυξη ο Δήμος Θεσσαλονίκης αν δεν μπορεί να συμμετάσχει στη διαχείριση του λιμανιού της πόλης; Δεν χρειάζεται πάλι να ανακαλύψουμε τον τροχό. Στα περισσότερα ευρωπαϊκά επίνεια, οι δήμοι είτε έχουν ποσοστά ιδιοκτησίας που διαχειρίζονται ανάλογα, είτε οι ίδιοι αναθέτουν τη διεύθυνση των λιμανιών σε εξειδικευμένες εταιρείες. Σίγουρα πάντως έχουν ουσιαστικό λόγο στην ανάπτυξή τους. Τα προσκόμματα για τη συμβολή των δήμων στην τοπική ανάπτυξη δεν σταματούν όμως εδώ. Οι δήμοι δεν έχουμε τη δυνατότητα ούτε τις πιο σημαντικές εκτάσεις και χώρους εντός της επικράτειάς μας να αξιοποιήσουμε. Τοπικό παράδειγμα αποτελεί η αδυναμία του Δήμου Θεσσαλονίκης να παίξει ρόλο στις αποφάσεις για τη ΔΕΘ και τη μετατροπή του υφιστάμενου χώρου σε μητροπολιτικό πάρκο πρασίνου και πολιτισμού. Αυτό θα είχε πολλαπλασιαστικά οφέλη για την εικόνα της πόλης και άρα και για την τοπική ανάπτυξη», σημείωσε ο κ. Μπουτάρης.
Ο δήμαρχος στηλίτευσε επίσης το γεγονός ότι οι δήμοι αδυνατούν να διαχειριστούν προς όφελος της τοπικής ανάπτυξης χώρους που δικαιωματικά θα έπρεπε να τους ανήκουν. Ως παράδειγμα έφερε το παραλιακό μέτωπο της πόλης, στη διαχείριση μεγάλων τμημάτων του οποίου ο Δήμος Θεσσαλονίκης δεν έχει λόγο γιατί ανήκουν στην ΕΤΑΔ! «Εδώ θα μου πείτε ότι στις πόλεις μας ούτε τα φανάρια και οι λεωφορειωλωρίδες δεν έχουν ένα διαδημοτικό φορέα ενιαίας διαχείρισης και ακόμη μιλάμε για τη δυνατότητα συμβολής μας στην τοπική ανάπτυξη;», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μπουτάρης.
Ο δήμαρχος ζήτησε επίσης θεσμοθέτηση της Μητροπολιτικής Διοίκησης για Αθήνα και Θεσσαλονίκη, με διοικητική αυτονόμηση των δήμων από τις Περιφέρειες.
«Στη Θεσσαλονίκη κάτι γίνεται, κάτι κινείται τα τελευταία χρόνια. Προχωράς στους κεντρικούς δρόμους και βλέπεις ανθρώπους από πολλές χώρες που έρχονται για να διασκεδάσουν, να καταναλώσουν, να σπουδάσουν. Αυτό είναι μια κατάκτηση της διπλωματίας των πόλεων που ακολουθούμε και της πολιτικής που εφαρμόζουμε. Δε φτάνει όμως αυτό. Δεν έχουμε τα κατάλληλα θεσμικά εργαλεία για να ολοκληρώσουμε το όραμα μας. Παραδείγματος χάριν, το τέλος διανυκτέρευσης που επιβλήθηκε στα ξενοδοχεία και καταλύματα της χώρας καλό θα ήταν να επιστρέφει στους δήμους και στους τοπικούς φορείς τουριστικής προβολής και προώθησης. Αν θέλουμε πραγματικά να αλλάξουμε μοντέλο ανάπτυξης και να επιτύχουμε μακροπρόθεσμα βιώσιμους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης, πρέπει να ενισχυθεί θεσμικά ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης. Πρέπει να γίνουν διακριτές και σαφείς οι αρμοδιότητές της και να περιοριστούν οι θεσμικές αλληλεπικαλύψεις. Μόνο η ισχυρή και αυτοτελής τοπική διοίκηση μπορεί να εγγυηθεί την ισόρροπη και δίκαιη κατανομή των αγαθών της ανάπτυξης», κατέληξε ο κ. Μπουτάρης.
Ο αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ και δήμαρχος Λαγκαδά, Γιάννης Καραγιάννης, μεταξύ άλλων τόνισε: «Μη μένετε στη σκόνη που σηκώνει η απλή αναλογική. Χρειάζεται νέο θεσμικό πλαίσιο στην Αυτοδιοίκηση, αλλά πρώτα χρειάζεται εξαντλητικός και σοβαρός διάλογος. Ως άνθρωποι της Αυτοδιοίκησης βιώνουμε καθημερινά το κακοδομημένο καλλικρατικό σύστημα διοίκησης επί οχτώ χρόνια. Είμαι ενάντια στην απλή αναλογική. Να ολοκληρωθεί πρώτα η θεσμική ανασυγκρότηση και μετά να μιλήσουμε για αλλαγές στο εκλογικό σύστημα».