Skip to main content

Μπουτάρης: Ντρέπομαι που η πόλη άργησε να αναγνωρίσει το τραύμα σας

Η εβραϊκή ιστορία και ο πολιτσιμός σας, αναπόσπαστο κομμάτι της πολυτάραχης αλλά λαμπρής ιστορίας της πόλης μας, της Σαλονίκ σας, είπε ο δήμαρχος

Ιδιαίτερα συγκινητικό ήταν το μήνυμα του δημάρχου Θεσσαλονίκης, Γ. Μπουτάρη, προς τα θύματα, επιζώντες και απογόνους τους, του Ολοκαυτώματος της Θεσσαλονίκης, κατά τον χαιρετισμό που απηύθυνε στην πορεία μνήμης που πραγματοποιήθηκε σήμερα στην πόλη.

Μεταξύ άλλων, ο κ. Μπουτάρης εξέφρασε την απορία του και τη ντροπή του που, όπως είπε, «αργήσαμε τόσο ως πόλη να αναγνωρίσουμε το τραύμα σας: την έλλειψη συμπαράστασης όταν εκτοπιζόσασταν, την ψυχρή υποδοχή που σας επιφυλάξαμε όταν επιστρέψατε και για πολλά χρόνια μετά».

Στάθηκε, ακόμη, στο Μουσείο Ολοκαυτώματος, το οποίο «οραματιζόμαστε (...) ότι θα διατηρεί ζωντανή τη μνήμη όσων χάθηκαν, θα αφουγκράζεται τα λόγια και τις σιωπές όσων επέζησαν, και θα διαλέγεται με τις γενιές που θα έρθουν μετά από εμάς».

Αναλυτικά όσα είπε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης:

«Είναι ήδη ο πέμπτος χρόνος που στέκομαι σήμερα μπροστά σας με τον ίδιο πάντα σεβασμό και συντριβή. Συνεχίζω να απορώ και να ντρέπομαι που τόσο αργήσαμε ως πόλη να αναγνωρίσουμε το τραύμα σας: την έλλειψη συμπαράστασης όταν εκτοπιζόσασταν, την ψυχρή υποδοχή που σας επιφυλάξαμε όταν επιστρέψατε και για πολλά χρόνια μετά. Η πόλη σας αγνώριστη, οι δικοί σας άφαντοι, οι περιουσίες σας λεηλατημένες, τα σπίτια σας καταπατημένα, οι δουλειές σας άφαντες. Ακόμη και οι νεκροί σας σκυλευμένοι. Και μετά, τα χρόνια που ακολούθησαν, οι γιοι σας να παίζουν στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου στρωμένο με μαρμάρινες πλάκες του κατεστραμμένου νεκροταφείου σας, και οι κόρες σας να προκόβουν σε ένα πανεπιστήμιο χτισμένο πάνω στα χώματα όπου αναπαύονταν για αιώνες οι πρόγονοί σας.

Ο άνθρωπος έχει μια κάποια δυνατότητα ενσυναίσθησης, το χάρισμα να μπαίνει, αν θέλει, στο πετσί του άλλου. Όμως υπάρχουν πάντα κάποια ανυπέρβλητα όρια. Είναι αδύνατο να αισθανθείς το πένθος ενός ανθρώπου που «έζησε τον θάνατο» κατά την αξεπέραστη έκφραση του Χάιντς Κούνιο. Μπορείς όμως να αναρωτηθείς για το τι είσαι εσύ τελικά, να απορήσεις μαζί με τον Πρίμο Λέβι, «εάν αυτό είναι ο άνθρωπος».

Είμαστε τυχεροί που σας έχουμε σήμερα μαζί μας. Τα τελευταία χρόνια, έχουμε κάνει επιτέλους κάποια πρώτα σημαντικά βήματα μπροστά που μας επιτρέπουν να σηκώσουμε λίγο (και για λίγο) το κεφάλι και να σας κοιτάξουμε στα μάτια. Σας τιμούμε. Αναγνωρίζουμε τη σημασία της εβραϊκής ιστορίας και πολιτισμού σαν δική μας, αναπόσπαστο κομμάτι της πολυτάραχης αλλά λαμπρής ιστορίας της πόλης μας, της Σαλονίκ σας. Όλο και περισσότεροι νέοι και νέες επιστήμονες μελετούν την παρουσία αλλά και την απουσία του Σεφαραδίτικου και Ελληνικού Εβραϊσμού σε όλη τη συνθετότητά του. Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με προεξάρχουσα την επανασυσταθείσα Έδρα Εβραϊκών Σπουδών καθώς και άλλα τμήματά του, οι φοιτήτριες και οι φοιτητές μας διδάσκονται την ιστορία σας, την εβραϊκή γλώσσα και τον σεφαραδίτικο πολιτισμό σας. Και πολλές και πολλοί μετασχηματίζουν τη γνώση σε δράση και σας τιμούν σήμερα με την παρουσία τους εδώ ως εθελοντές στην πορεία μνήμης.

Θα κάνουμε ως δήμος ό,τι περνάει από το χέρι μας ώστε να αποκτήσουν οι τελευταίοι επιζώντες και οι απόγονοί τους την ελληνική ιθαγένεια που τόσο άδικα τους στέρησε το ελληνικό κράτος. Αυτό θα είναι τιμή για την πόλη, για όλες και όλους εμάς. Συνεργαζόμαστε με την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, το γερμανικό κράτος και το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για να γίνει σύντομα πραγματικότητα το Μουσείο Ολοκαυτώματος. Οραματιζόμαστε ένα Μουσείο που θα διατηρεί ζωντανή τη μνήμη όσων χάθηκαν, θα αφουγκράζεται τα λόγια και τις σιωπές όσων επέζησαν, και θα διαλέγεται με τις γενιές που θα έρθουν μετά από εμάς. Που θα μας μάθει να ακούμε τις φωνές των δικών μας «άλλων». Γιατί το Ολοκαύτωμα δεν αφορά μόνον τους Εβραίους. Αφορά ολόκληρη την ανθρωπότητα. Την Ευρώπη που έχασε τους πιο ευρωπαίους από τους πολίτες της. Την Ελλάδα που έχασε τα παιδιά της. Τη Θεσσαλονίκη που έχασε την ψυχή της.

Σήμερα, για πέμπτη συνεχή χρονιά μνημονεύουμε την απώλεια των Εβραίων συμπολιτών μας 74 χρόνια μετά την αναχώρηση του πρώτου τραίνου για τα στρατόπεδα θανάτου του Άουσβιτς-Μπίρκεναου. Η ημέρα αυτή τιμά εσάς. Αλλά ταυτόχρονα προτρέπει όλους εμάς, τους χριστιανούς, τους μουσουλμάνους, τους άθεους και τους αγνωστικιστές, όλους τους μη Εβραίους Θεσσαλονικείς, να στοχαστούμε. Να θυμόμαστε την αυταπάρνηση των λίγων που βοήθησαν και να παραδεχτούμε αυτά που δεν κάναμε, αυτά που έπρεπε να κάνουμε και αυτά που θα κάνουμε. Μόνο έτσι η δέσμευση «ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ!» μπορεί να γίνει πράξη».