Skip to main content

Ναός Αφροδίτης: Από την απαλλοτρίωση εξαρτάται η τύχη του μνημείου

Η απαλλοτρίωση το βασικό βήμα για ανάδειξη του ναού. Οι νομικές πτυχές του ζητήματος και οι αποφάσεις του υπ. Πολιτισμού. Οι πρωτοβουλίες διάσωσης.

Η απαλλοτρίωση του οικοπέδου στο οποίο βρίσκεται μέρος του Ναού της Αφροδίτης προκρίθηκε ως το πρώτο βασικό βήμα για την ανάδειξή του κατά την εκδήλωση που διοργάνωσε για το θέμα η δημοτική παράταξη «Μένουμε Θεσσαλονίκη» σήμερα το απόγευμα στο Δημαρχιακό Μέγαρο της πόλης.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε μετά από τον θόρυβο που δημιούργησε δημοσίευμα της Voria.gr για την απόρριψη από την Εφορεία Αρχαιοτήτων του ενδεχόμενου in situ ανάδειξης του ναού, μέρη του οποίου εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο και υιοθέτησης της επιλογής της κατάχωσης ως του κατάλληλου τρόπου προφύλαξης τους ναού (δείτε εδώ).

Ο καθηγητής του ΑΠΘ, Γιώργος Καραδέδος, ο οποίος ακολουθεί την ιστορία του ναού από το 2000 που ήρθε ξανά στο φως δεν εκπλήσσεται με την εξέλιξη αυτή. Όπως περιέγραψε, η μεταφορά κάποιων ευρημάτων όπως κίονες και αγάλματα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης έγινε με την προοπτική της μετέπειτα ανάδειξης του μνημείου που χρονολογείται στα τέλη του 6ου αιώνα πΧ με αρχές του 5ου αιώνα πΧ. Ο ναός όμως όχι μόνο δεν αναδείχθηκε αλλά ο ίδιος ο καθηγητής έσωσε το μνημείο δύο φορές όταν το οικόπεδο επρόκειτο να γίνει οικοδομή και πάρκινγκ αντίστοιχα.

Ο καθηγητής επανέλαβε την πρόταση που είχε κάνει για την ανάδειξη του ναού που ήταν να μεταφερθεί το κέντρο της πλατείας Αντιγονιδών η οποία θα μπορούσε να διαμορφωθεί σε δύο επίπεδα, το σημερινό και το αρχαίο. Παράλληλα στο σημείο θα κατασκευαζόταν μια αερογέφυρα που θα εξυπηρετούσε τη μετακίνηση. Για την περαιτέρω ανάδειξη του ναού, ο κ. Καραδέδος είχε προτείνει την τοποθέτηση γιγαντοαφισών στις διπλανές πολυκατοικίες αλλά και ενός ολογράμματος που θα έδειχνε πώς ήταν ο ναός όταν μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη.

Ο ίδιος υπογράμμισε τη σημασία της απαλλοτρίωσης του οικοπέδου καθώς αυτό είναι το πρώτο και βασικό βήμα για την ανάδειξη του. Όπως υπογράμμισε, χωρίς την απαλλοτρίωση δεν μπορούν να γίνουν κινήσεις που θα βοηθούσαν στην ανασκαφή όπως η ένταξη μιας τέτοιας αρχαιολογικής εργασίας στο ΕΣΠΑ.

Υπενθυμίζεται πως πριν από περίπου έναν μήνα εκδικάστηκε προσφυγή των ιδιοκτητών του οικοπέδου επί της τιμής μονάδος καθώς ενώ το υπουργείο Πολιτισμού δίνει 778.000 ευρώ για την απαλλοτρίωση του οικοπέδου (3.150 ανά τμ επί συνόλου 247 τμ), οι ιδιοκτήτες ζητούν περίπου το διπλάσιο ποσό, καθώς και αποζημίωση για απολεσθέντα κέρδη λόγω της αδυναμίας χρήσης του τα τελευταία 18 χρόνια. Η απόφαση του δικαστηρίου δεν έχει βγει ακόμη και, εφόσον δεν ικανοποιεί τους ιδιοκτήτες, το πιθανότερο είναι να υπάρξει έφεση.

Η κατάχωση δεν είναι παράνομη

Από πλευράς του ο Στυλιανός Μαυρίδης, δικηγόρος, αναφέρθηκε στις νομικές πτυχές του ζητήματος.

Ο ίδιος περιέγραψε τη στιγμή που το καλοκαίρι του 2012 η ΙΣΤ Εφορεία αποφασίζει την κατάχωση του μνημείου και στέλνει στην περιοχή μπουλντόζες για τον σκοπό αυτό. Όπως ανέφερε ο δικηγόρος, αναλαμβάνοντας τότε την υπόθεση είχε μόνο λίγες ώρες για να προσβάλει την υπόθεσή αυτή καθώς υπάρχει νόμος για την προστασία μνημείων σύμφωνα με το οποίο η κατάχωση δεν είναι παράνομη μόνο και εφόσον κριθεί πως αυτή είναι η καταλληλότερη λύση για το μνημείο. Μετά τις νομικές ενέργειες, η απόφαση παγώνει. Ωστόσο σε λίγο διάστημα έρχεται η απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου μα και του υπουργείου Πολιτισμού που είναι υπέρ της κατάχωσης.

Οι αποφάσεις αυτές προσβλήθηκαν και πλέον σύμφωνα με τη μέχρι τώρα γνώση του κ. Μαυρίδη οι αποφάσεις δεν έχουν ανακληθεί αλλά έχουν παγώσει.

Τελευταίες κινήσεις για τη διάσωση του μνημείου

Μια από τις πρόσφατες πρωτοβουλίες για τη διάσωση του μνημείου έγιναν επί της αντιδημαρχίας Ανδρέα Κουράκη κατά την οποία υπογράφηκε μνημόνια συνεργασίας μεταξύ δήμου, Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και αρχαιολογικών υπηρεσιών (υπουργείο Πολιτισμού). Ο κ. Κουράκης, που έδωσε το παρών στην εκδήλωση, αναφέρθηκε στην προσπάθεια αυτή λέγοντας πως παρότι υπήρχαν γραφειοκρατικά προβλήματα εν τέλει συντάχθηκε ένα μνημόνιο στο οποίο είχαν αποδοθεί συγκεκριμένες αρμοδιότητες σε κάθε φορέα. Σύμφωνα με το κείμενο αυτό, ο δήμος θα αναλάμβανε τη διαχείριση της κυκλοφορίας και των δικτύων.

Από πλευράς του, ο κ. Κουράκης τόνισε ακόμα πως η απαλλοτρίωση έπρεπε να έχει ήδη γίνει το 2010 όταν οι τιμές ήταν χαμηλότερες.

Από πλευράς του ο επικεφαλής της «Μένουμε Θεσσαλονίκη», Γιώργος Ρακκάς, υπογράμμισε την ανάγκη για χάραξη μιας τοπικής, πολιτιστικής διαδρομής αλλά και την εμβληματικότητα του ίδιου του μνημείου το οποίο «μιλάει» για τις απαρχές της πόλης. Πρόσθεσε μάλιστα πως το οικονομικό είναι πρόφαση με τον πραγματικό λόγο απαξίωσης του μνημείου να είναι η αδιαφορία του δήμου.