Skip to main content

Ο δύσκολος χειμώνας της Θεσσαλονίκης από τον Αύγουστο φαίνεται...

Η πανδημία δοκιμάζει την οικονομία της πόλης όμως οι επιπτώσεις στο σημερινό μοντέλο δεν φαίνονται πρόσκαιρες. Να μην ξεμείνει η περιοχή από προοπτική

Με δεδομένο ότι τα χρήματα του νέου ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης θα αρχίσουν να πέφτουν στην αγορά από το 2021 και μετά και με δεδομένο ότι οι διαθέσιμοι πόροι είναι από τα υπόλοιπα του τρέχοντος ΕΣΠΑ και του κουτσουρεμένου Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, οι οικονομικές προοπτικές των νοικοκυριών δεν είναι ευοίωνες.

Στη Θεσσαλονίκη, που μεγάλο μέρος της οικονομίας της στηρίζεται στην κατανάλωση, το φθινόπωρο (σε πρώτη φάση) και ο χειμώνας θα απαιτήσουν πολύ σοβαρές προσαρμογές, προκειμένου να μην «κοκκινίσουν» ή «μαυρίσουν» οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί.

Το φετινό καλοκαίρι, ο κορωνοϊός δεν θα επιτρέψει σε πολλούς Θεσσαλονικείς να κάνουν διακοπές. Είτε με τον υγειονομικό φόβο, είτε με την οικονομική απειλή, η γενικευμένη ανασφάλεια δημιουργεί συνθήκες περιορισμού.

Ο Αύγουστος είναι κρίσιμος μήνας για να δούμε την ψυχολογία του κόσμου και να εκτιμήσουμε με μεγαλύτερη σαφήνεια την πορεία του φθινοπώρου και του χειμώνα.

Η πόλη συνήθως τον Αύγουστο μέχρι τις 15 – 20 αδειάζει. Το πρώτο δείγμα το έχουμε από το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου. Σε αυτό το διάστημα οι ρυθμοί στη Θεσσαλονίκη παραδοσιακά είναι πιο χαλαροί. Φέτος όμως κάτι τέτοιο στην κίνηση στους δρόμους της πόλης τουλάχιστον δεν παρατηρείται.

Γι' αυτό και τα τελευταία Σαββατοκύριακα καταγράφουμε αυξημένη κίνηση στις εξόδους προς Χαλκιδική, Πιερία, Καβάλα κτλ. Και αντιστοίχως εισόδους...

Η σημερινή μέρα είναι κομβική για να δούμε εάν όσοι έφυγαν χτες επιστρέψουν απόψε ή και αύριο το πρωί κι αν οι διακοπές θα παραμείνουν ανεκπλήρωτη επιθυμία για τους περισσότερους φέτος.

Σε κάθε περίπτωση, ο Σεπτέμβριος ως ένας από τους πιο δύσκολους μήνες αναφορικά με τα έξοδα και τις υποχρεώσεις των νοικοκυριών, θα αρχίσει να μας δείχνει πώς θα πάει η κατανάλωση στην πόλη.

Μέχρι σήμερα, λόγω του κορωνοϊού, η γκρίνια για υποκατανάλωση στη Θεσσαλονίκη περίσσεψε. Ο εμπορικός κόσμος, ο κόσμος της εστίασης, ο κόσμος του τουρισμού και των συναφών επαγγελμάτων, που στηρίζουν σε μεγάλο βαθμό την αγορά της Θεσσαλονίκης, περιγράφουν την κατάσταση με πολύ δραματικό τρόπο και με μειώσεις, που (εκτός των ξενοδοχείων όπου τα πράγματα είναι εξαιρετικά δύσκολα) φτάνουν μέχρι και το 60% του τζίρου τους σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Καλύτερες μέρες τον Αύγουστο δεν προσδοκούν, αν και ενδεχόμενη παραμονή του κόσμου στο σπίτι τους είναι δυνατό να δώσει μια καταναλωτική ανάσα, λένε οι άνθρωποι της αγοράς στην πόλη.

Δεν εξετάζω τις προβλέψεις για τη γενικότερη ύφεση, όμως σε τοπικό επίπεδο, αν τα σημερινά δεδομένα δεν αλλάξουν μέσα στο φθινόπωρο, αν δεν πέσει χρήμα στην αγορά, τότε φαίνεται ότι πολλές πολύ μικρές, μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις δύσκολα θα επιβιώσουν, χωρίς οι ιδιοκτήτες τους να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη και να βάλουν από τα έτοιμα για να στηρίξουν τις εταιρίες τους.

Στους εργαζόμενους με την κατάρρευση της κατανάλωσης, οι προοπτικές είναι επίσης πολύ δύσκολες. Θα δούμε την πορεία της ανεργίας στην πόλη και τον νομό, όμως θα πρέπει να εξετάσουμε και τα ποιοτικά στοιχεία της εργασίας. Διότι μπορεί η ανεργία να μην εκτοξεύεται, αλλά να μειώνονται δραματικά τα έσοδα των εργαζομένων. Αυτό γίνεται λόγω των ελαστικών μορφών εργασίας, που κάνουν θραύση και στην αγορά της Θεσσαλονίκης, με αποτέλεσμα να καλούνται οικογένειες, στις οποίες εργάζονται δυο άτομα να ζήσουν με χίλια ευρώ. Για να τα καταφέρουν μειώνουν την κατανάλωση στο ναδίρ και οι επιπτώσεις στην αγορά λαμβάνουν τη μορφή ενός σπιράλ τοπικής ύφεσης.

Το φθινόπωρο είναι πιθανό να αρχίσουμε σε τοπικό επίπεδο να προβληματιζόμαστε για τον προσανατολισμό της επιχειρηματικότητας και της οικονομίας στη Θεσσαλονίκη. Οι προοπτικές του city break, του συνεδριακού κέντρου, του hub καινοτομίας, του καφέ, τις εστίασης και γενικότερα της παροχής υπηρεσιών καταρρέουν λόγω της νέας κατάστασης στην οποία μας έφερε η πανδημία του κορωνοϊού.

Είναι συνεπώς λογικό να σχεδιάζουμε την επόμενη μέρα, βασισμένη πιθανώς σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης. Αρχικώς για να επιβιώσει ο κόσμος και στη συνέχεια για να δημιουργήσουμε καλύτερες συνθήκες για την επιχειρηματικότητα. Και ξαναγυρνάμε πλευρό, όταν απαλλαχτούμε από τη νέα κρίση στην οποία εισήλθαμε...

Πρωτογενής και δευτερογενής τομέας έχουν συρρικνωθεί στην περιοχή μας εδώ και πολλά χρόνια. «Παραδόθηκε» η οικονομία στον τριτογενή τομέα, στην παροχή υπηρεσιών, στο εμπόριο και τελικά στην κατανάλωση. Η κατάρρευσή της λόγω του κορωνοϊού φέρνει το δύσκολο φθινόπωρο και έναν ακόμη πιο δύσκολο χειμώνα.

Εύκολα στροφή στο τοπικό οικονομικό μοντέλο δεν γίνεται. Δεν ξέρω καν αν είναι εφικτό να γίνει κάτι τέτοιο μέσα σε μήνες. Θα απαιτούσε σχέδιο, πολλά κονδύλια και κοινωνική συμφωνία. Όλα αυτά δεν υπάρχουν. Κι αν κάνουμε το σταυρό μας για τη φετινή περίοδο εξαιτίας της αιφνίδιας αλλαγής που έφερε στις ζωές μας ο κορωνοϊός, καλό είναι να προβληματιστούν οι αρμόδιοι και για την επόμενη μέρα, διότι οι επιπτώσεις της πανδημίας δεν τελειώνουν τα... Χριστούγεννα.

Μέσα στον Αύγουστο πρέπει να καταρτιστεί ένα σχέδιο βαθιάς μεταρρύθμισης της τοπικής οικονομίας, του τοπικού παραγωγικού μοντέλου. Σήμερα και δεν παράγουμε και θέλουμε να καταναλώνουμε. Παρέχουμε υπηρεσίες. Ήταν ένας προσανατολισμός που τα προηγούμενα χρόνια έφερε οφέλη σε πολλούς. Σήμερα όμως φαίνεται να χρειάζεται στροφή, διότι φτάσαμε σε αδιέξοδο.

Περιμένω στη ΔΕΘ, τις πρώτες μέρες του φθινοπώρου, η κυβέρνηση να έχει να ανακοινώσει έναν νέο δρόμο για την οικονομία της Θεσσαλονίκης και βέβαια της Ελλάδας. Ένα συγκεκριμένο σχέδιο εξόδου από την κρίση, παρά το γεγονός ότι ακόμη με την πανδημία δεν ξεμπερδέψαμε και κανένας δεν μπορεί με ασφάλεια να πει αν και πότε θα ξεμπερδέψουμε.

Αν οι πόροι στους οποίους προσβλέπουμε είναι ικανοί να σταματήσουν την πορεία προς τον κατήφορο σε εύλογο χρονικό διάστημα, τότε να συντηρήσουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας τη συνέχιση στο ίδιο οικονομικό μοντέλο της παροχής των υπηρεσιών. Μακάρι όλο αυτό που ζούμε να είναι άλλο ένα εμπόδιο που θα το υπερπηδήσουμε και θα τρέξουμε και πάλι μπροστά στον ίδιο στόχο της Θεσσαλονίκης – πρωτεύουσας των υπηρεσιών. Αν όμως δεν είναι έτσι ας προετοιμάσουμε ένα διαφορετικό μέλλον από σήμερα. Είναι θέμα επιβίωσης...