Όλοι ομολογούν ότι η κρίση και η παρατεταμένη ύφεση της τελευταίας δεκαετίας άλλαξε τη διάταξη του πολιτικού σκηνικού στη χώρα. Όχι τη δομή, μόνο τη διάταξη. Σε κεντρικό επίπεδο ο ΣΥΡΙΖΑ του 3% - 4% κυβερνάει εδώ και τέσσερα χρόνια με ποσοστό άνω του 30%. Ασκεί την εξουσία με τον τρόπο που την ασκούσαν το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία του 40% - 45%. Δηλαδή με διόγκωση του δημοσίου, ρουσφέτια, αντιπαραγωγικά διλλήματα και διόγκωση του λογαριασμού που θα πληρώσει ο επόμενος. Και ετοιμάζεται να ασκήσει την αντιπολίτευση με τον τρόπο που σήμερα το κάνουν τα δύο παλαιά μεγάλα κόμματα. Λέγοντας όχι «στα πάντα όλα». Στην ίδια κρίσιμη δεκαετία νέα κόμματα γεννήθηκαν καθ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν των παλαιών, για να εξαφανιστούν το ίδιο άδοξα, ακόμη κι αν συγκυβέρνησαν ή έπαιξαν ρόλο στις εξελίξεις. Με δυο λόγια: Καταγράφεται κινητικότητα, την ώρα που το ζητούμενο είναι η ουσία.
Κι αν στην κεντρική πολιτική σκηνή τα συμφέροντα είναι πολλά και μεγάλα, επομένως δύσκολες οι ουσιαστικές αλλαγές, στην αυτοδιοίκηση θα περίμενε κανείς κάτι διαφορετικό. Πάρτε παράδειγμα τη Θεσσαλονίκη. Στον κεντρικό δήμο οι επίσημοι υποψήφιοι είναι 25. Ακόμη κι αν κάποιοι αποχωρήσουν ο αριθμός των υποψηφίων δημάρχων στις 19 Μαΐου θα είναι διψήφιος. Υπερβολικό μέγεθος στα όρια του… αστείου, για ένα εκλογικό σώμα 260.000 πολιτών. Ακόμη κι αν υπάρχει διαφορετική πρόταση δεν μπορεί να διατυπωθεί με σαφήνεια, ούτε να ακουστεί με καθαρότητα. Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας η εικόνα είναι πιο περιορισμένη, οι υποψήφιοι συνδυασμοί λιγότεροι. Με σαφείς αναλογίες με την κεντρική πολιτική σκηνή, το τοπίο στις περιφέρειες υπακούει στη λογική των τοπικών κυβερνήσεων. Μια καρικατούρα αποκέντρωσης, με βάση το θεσμικό πλαίσιο.
Ενώ, λοιπόν, υποτίθεται ότι στη χώρα όλα αλλάζουν, οι προτάσεις του πολιτικού συστήματος περιορίζονται στη διαχείριση. Ακόμη και στο τοπικό μικρό περιβάλλον. Κάτι που επιβεβαιώνεται από τον τρόπο που ασκούν τον προεκλογικό τους αγώνα οι υποψήφιοι της αυτοδιοίκησης στη Θεσσαλονίκη. Όλοι –ή σχεδόν όλοι- οι υποψήφιοι δήμαρχοι θα επισκεφθούν τα Επιμελητήρια, τους επιχειρηματικούς Συνδέσμους, αλλά και τους υπόλοιπους παραγωγικούς και επιστημονικούς φορείς. Όλοι ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την παραγωγή πλούτου. Ξαφνικά πολλά προβλήματα για τα οποία ελάχιστοι ενδιαφέρονται εκτός προεκλογικής περιόδου θα βρεθούν στο επίκεντρο της δημοσιότητας. Από το παρεμπόριο που ανθεί σε πεζοδρόμια και πλατείες και τα λαθραία καπνικά προϊόντα, που πωλούνται στο κέντρο της πόλης, ακριβώς απέναντι από αστυνομικά τμήματα –φαινόμενα που κανείς δεν έχει καταφέρει να περιορίσει. Μέχρι τις εξαγωγές και το απέραντο χάλι που υπάρχει στο Καλοχώρι, όπου λειτουργούν δεκάδες εργοστάσια και εκατοντάδες άλλες επιχειρήσεις, επί πολλά χρόνια και χάρη στον ηρωισμό επιχειρηματιών κι εργαζομένων.
Χωρίς αμφιβολία οι παλιοί και καταξιωμένοι, αλλά και οι νεόκοποι επίδοξοι τοπικοί άρχοντες στην ευρύτερη Θεσσαλονίκη θα περιγράψουν επιτυχώς τα προβλήματα. Και θα δεσμευθούν για λύσεις με βάση τη λογική. Την απλή και… άδολη λογική. Για τις οποίες λύσεις, όμως, θα προσπαθήσουν όσοι εκλεγούν χαλαρά. Όχι ορκισμένα. Οι υπόλοιποι θα κάνουν αντιπολίτευση, σε βαθμό που και όσοι εκλεγούν να δώσουν προτεραιότητα στο να αντιπολιτεύονται όσους τους αντιπολιτεύονται, εκχωρώντας για μία ακόμη φορά την πραγματική εξουσία στη γραφειοκρατία. Στους διευθυντές του δήμου και της περιφέρειας, στους εργαζόμενους στους δήμους και στις περιφέρειες, στον πάρεδρο που υπογράφει ή δεν υπογράφει… Στο μεταξύ –μέχρι τις εκλογές- οι πολίτες θα «κουραστούν» να διαβάζουν ανακοινώσεις για συναντήσεις και δεσμεύσεις. Κάποιοι σε 60 – 80 ημέρες θα στριφογυρίσουν τη Θεσσαλονίκη πολλές φορές και θα… λύσουν προβλήματα μιας ζωής. Άλλο που δε θέλει το κοινωνικό, παραγωγικό και πολιτικό σύστημα στην ευρύτερη Θεσσαλονίκη, όπου σχεδόν κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ή –πολύ περισσότερο- να κλείσει την πόρτα σε κανένα. Γραφεία, φωτογραφίες, χειραψίες, δηλώσεις, που το ίντερνετ αποδεικνύει με ευκολία ότι επαναλαμβάνονται ανέξοδα. Δημόσιες σχέσεις χωρίς λόγο. Άσκηση πολιτικής χωρίς γνώση, πιθανόν και χωρίς αντικείμενο. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι την εκλογή τους στο δημοτικό συμβούλιο Θεσσαλονίκης διεκδικούν σήμερα άνθρωποι που πολέμησαν με νύχια και με δόντια την κατασκευή της Περιφερειακής Οδού. Υπάρχει σήμερα κάποιος που να φαντάζεται τη Θεσσαλονίκη χωρίς τον Περιφερειακό; Επίσης, επανακάμπτουν στη διεκδίκηση της αυτοδιοικητικής ψήφου άνθρωποι, άξιοι άνθρωποι, που κάποτε τους εμπιστεύθηκε για το Δήμο ένας στους πέντε Θεσσαλονικείς, αλλά εκείνοι επέλεξαν υπουργείο. Αλλά και άλλοι που διετέλεσαν υπουργοί ή αντιδήμαρχοι, δηλαδή άσκησαν εκτελεστική εξουσία, αλλά ούτε οι πολίτες, ούτε τα ίδια τα κόμματα και οι παρατάξεις τους το εκτίμησαν. Περασμένα – ξεχασμένα…
Με αυτά τα δεδομένα οι μόνοι που καταφέρνουν να ξεχωρίσουν είναι κάποιοι λίγοι –αν και ίσως όχι τόσο λίγοι- επιχειρηματίες και επαγγελματίες που αποδεικνύουν την αξία τους με τη δουλειά τους. Με γράμματα και αριθμούς. Κυρίως με αριθμούς. Ίσως διότι στην αγορά τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα, αφού -όπως και στη μπάλα- μετράει το αποτέλεσμα. Αντίθετα στο χρηματιστήριο της πολιτικής ρουτίνας που ασκείται απ’ άκρη σ’ άκρη στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης ως επάγγελμα, αλλά με ερασιτεχνικούς όρους, το τοπίο είναι καταδικασμένο να παραμείνει ασαφές και ομιχλώδες. Ενώ ο πραγματικός διαγκωνισμός συνίσταται στο ποιος είναι καλύτερος διαχειριστής από τον άλλο, οι υποψήφιοι άρχοντες, που όπως σήμερα έτσι και αύριο κάποιοι θα ασκούν εξουσία και κάποιοι θα… ελέγχουν την εξουσία, νομίζουν ότι θα κριθούν από τα ηγετικά τους προσόντα. Κάπως έτσι οι τοπικές κοινωνίες χάνουν τη χαρά ακόμη και μιας μικρής νίκης.
ΥΓ. Το μεγάλο πρόβλημα της Θεσσαλονίκης είναι η πλήρης απουσία ελίτ και οι επερχόμενες πολλαπλές εκλογές απλώς θα το αποδείξουν. Το αποδεικνύουν ήδη…
ΥΓ2. Ο Ουμπέρτο Έκο δεν απόρησε ποτέ σε περιπτώσεις που περιθωριακοί τύποι –ακόμη και εγκληματικά στοιχεία- αναρριχήθηκαν στην πολιτική σκηνή της Ιταλίας. Πίστευε –και το είχε γράψει- ότι το κάθε κοινοβούλιο και το κάθε είδους περιφερειακό, δημοτικό ή άλλο συμβούλιο είναι καθρέφτης της κοινωνίας, δηλαδή των πολιτών που ψηφίζουν.