Επί 100 χρόνια σχεδόν, η προσωπογραφία του Κεμάλ Ατατούρκ κοσμούσε όλα τα δημόσια κτήρια. Εντός τους σε κάδρα, σε κάθε αίθουσα, αλλά και εκτός σε πολλά με γιγαντοαφίσες.
Υπήρχε λατρεία για τον Μουσταφά Κεμάλ, αποκληθέντα και Αττατούρκ / πατέρας μας, κι αυτό ήταν φυσιολογικό σε μια ασιατική χώρα με ελάχιστη εφαρμογή δημοκρατικών διαδικασιών και καθολική περιφρόνηση στο Διεθνές Δίκαιο.
Κατά τη μεταπολεμική εποχή, προκειμένου η Δύση να αξιοποιεί υπέρ της την γεωστρατηγική θέση της Τουρκίας, την θεωρούσε ως υπόδειγμα κράτους του κοσμικού ισλάμ, που θα μπορούσε να επηρεάσει τις αραβικές χώρες μετριάζοντας τον θρησκευτικό φανατισμό τους.
Υποθέτω ότι αυτό αποτελούσε πρόσχημα, για να καλυφθούν σημαντικά στρατιωτικά και οικονομικά συμφέροντα, επειδή δεν μπορώ να πιστέψω ότι οι εμπνευστές του σχεδίου ήσαν μειωμένης αντιλήψεως, αγνοούντες βασικά ζητήματα επί των σχέσεων Τουρκίας και αραβικών χωρών.
Αφενός, η απελευθέρωση των Αράβων από την οθωμανική αυτοκρατορία και την διάδοχό της Τουρκία, συνέβη μόλις 15 χρόνια, με την λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, και οι μνήμες από τη οθωμανική και τουρκική κυριαρχία ήσαν νωπές και απεχθείς. Οι Οθωμανοί συμπεριφέρθηκαν στους Άραβες όχι ως αδελφούς μουσουλμάνους, αλλά ως ραγιάδες. Όσοι είχαν δει την ταινία Λώρενς της Αραβίας, έχουν μια ιδέα περί αυτού. Δεν έτυχε να γνωρίσω διπλωμάτη Άραβα, που να έχει καλή εικόνα για τους Τούρκους.
Αφετέρου, οι μουσουλμανικές χώρες είναι πολύ δύσκολο, αν όχι ακατόρθωτο να ακολουθήσουν την ίδια πορεία με τις δυτικές, που σε λίγα χρόνια μετέβησαν από την φεουδαρχία σε δημοκρατικά πολιτεύματα. Οι κυρίαρχες κάστες στις μουσουλμανικές χώρες, είτε συνειδητά, είτε υποκριτικά, αξιοποιούν ή εκμεταλλεύονται την θρησκεία για να επιβάλλουν αυταρχική διακυβέρνηση επί των λαών τους. Ποιο συμφέρον έχουν να επιτρέψουν αλλαγή της διακυβέρνησης των χωρών τους;
Η αποκαλούμενη κοσμική ισλαμική δημοκρατία της Τουρκίας, ήταν δημοκρατία μόνον κατ’ επίφαση, και διότι η λατρεία προς τον Μουσταφά Κεμάλ απέτρεπε την ενίσχυση του ισλαμισμού. Όλα αυτά, έως ότου εμφανίστηκε ο Νταβούτογλου να διατυπώσει εγγράφως, με το "Στρατηγικό Βάθος", αυτό που αποκαλούμε νέο-οθωμανισμό.
Θεωρώ λανθασμένο τον όρο, επειδή ο οθωμανισμός ήταν ελαστικός ως προς την επιλογή της θρησκείας από κάθε υπήκοό του, αρκεί να ήταν ήσυχος και να απέδιδε τους φόρους. Ενώ ο ισλαμισμός του Ερντογάν είναι πρωτόγονος, και αντί να μεταφέρει στις μουσουλμανικές χώρες την κοσμική ισλαμική δημοκρατία, υιοθέτησε την αυταρχική διακυβέρνηση των άλλων, επιβάλλοντας ουσιαστικώς ένα σουλτανάτο.
Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να εξοβελιστεί ο Κεμάλ. Και μόνον με τον ισλαμικό φανατισμό μπορεί να επιτευχθεί αυτό. Δεν έχει σημασία γι’ αυτόν που διχάζει τον λαό, πιστεύοντας ότι η νέα γενιά, που από τα νήπια διδάσκεται τον ισλαμισμό, σε λίγα χρόνια θα απαρνηθεί πλήρως τον Κεμάλ, αν δεν τον μισήσει, επειδή παράκουσε τις εντολές του Προφήτη.
Το περασμένο Αύγουστο, σύμφωνα με εγκύκλιο που υπέγραψε ο υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού, η προσωπογραφία του Τούρκου Προέδρου θα πρέπει να υπάρχει πλέον υποχρεωτικά στα αστυνομικά τμήματα, στις κατά τόπους Ακτοφυλακές, στην Αρχή μετανάστευσης, ακόμα και στον οργανισμό διαχείρισης καταστροφών και έκτακτης ανάγκης. Μάλιστα, υπάρχουν και συγκεκριμένες οδηγίες για τις διαστάσεις. Η προσωπογραφία του Ερντογάν θα πρέπει να φιλοξενείται σε κάδρο 50x70 εκατοστών.
Για τον πολιτικό αναλυτή Ziya Meral, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Τουρκία προσπαθεί, την τελευταία δεκαετία, να είναι ο φορέας των μουσουλμανικών διακηρύξεων, αλλά «με περιορισμένη επιτυχία». Αλλά ο Ερντογάν ελπίζει επίσης να κερδίσει πόντους στην εσωτερική πολιτική σκηνή. «Γνωρίζοντας τις ευαισθησίες του ευσεβούς και εθνικιστικού εκλογικού του σώματος, η αντίδραση του Τούρκου Προέδρου, δεν εκπλήσσει», επισημαίνει σε συνέντευξή του στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων (AFP) o Meral.
Υ.Γ. Προχθές, και με αφορμή την δήλωση του Ερντογάν ότι η Αγιά Σοφιά μπορεί να ονομαστεί τζαμί, ο ιστορικός Γιουσούφ Χαλάτσογλου, δήλωσε στην εφημερίδα Υeniakit, πως δεν έχει δημοσιευτεί στην εφημερίδα της κυβερνήσεως της Τουρκίας κάποιο διάταγμα για την μετατροπή του τζαμιού Αγία Σοφία σε μουσείο, ούτε υπέγραψε ποτέ μια τέτοια απόφαση ο Μουσταφά Κεμάλ. Και υποστηρίζει ότι καθώς το διάταγμα δεν δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της κυβερνήσεως, η χρήση ως μουσείο δεν είναι νόμιμη.