του Παναγιώτη Παππά*
Βασικό στοίχημα στη σημερινή δύσκολη εξίσωση ασφάλειας που απασχολεί την ελληνική επικράτεια σχετικά με το κλάδο μας, είναι η προσπάθειά μας να εκσυγχρονίσουμε τον κλάδο των υπηρεσιών μας, που στηρίζεται και προωθείται δια του ανθρώπινου δυναμικού του.
Η εξειδίκευση οφείλει να προέλθει μέσω της επένδυσης στην εσωτερική εκπαίδευση των μελών μας παρέχοντας πρόσθετη γνώση στο επαγγελματικό μας προσωπικό προκειμένου να καταστεί έτοιμο να ανταποκριθεί στην ολοένα και μεγαλύτερη εντατικοποίηση των αναγκών μιας σύγχρονης και επαγγελματικής κοινωνίας. Σίγουρα αναφύονται συχνά προβλήματα στον τομέα τόσο της εκπαίδευσης όσο και της πιστοποίησης και χορήγησης άδειας εργασίας του προσωπικού μας.
Είναι βέβαιο ωστόσο ότι η Ομοσπονδία μας προσπαθεί να συμβάλει στην επίλυσή τους. Χαρακτηριστικά, με δικές της ενέργειες προς το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη δόθηκε αρχική λύση στο πρόβλημα που είχε δημιουργηθεί με την διενέργεια εξετάσεων πιστοποίησης πετυχαίνοντας να χορηγηθεί παράταση της προβλεπόμενης διεξαγωγής των εξετάσεων από το ΚΕΜΕΑ και για το έτος 2017-2018. Ελπίζουμε ότι σύντομα θα ανευρεθεί οριστική λύση στο πρόβλημα της πιστοποίησης και του προγραμματισμού των εξετάσεων και θα οριστεί σταθερός κύκλος εξεταστικών περιόδων ώστε να μπορούν και οι εταιρείες να καλύψουν τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες σε πιστοποιημένο προσωπικό.
Πέραν τούτου, η Ομοσπονδία μας προέβη σε ενεργές δράσεις κατόπιν του προβλήματος που προέκυψε με το ν. 4547/2018 2018 όπου προστέθηκε στο Ν. 4186/2013 το άρθρο 24Α, αναφορικά με το γεγονός ότι όλα τα εκπαιδευτικά προγράμματά του ΕΟΠΠΕΠ από την 1/1/2019 θα πρέπει να είναι διετούς θεωρητικής εκπαίδευσης πλέον έξι μηνών πρακτικής εξάσκησης και κατόπιν οι σπουδαστές θα δίνουν τις σχετικές εξετάσεις πιστοποίησης στον ΕΟΠΠΕΠ. Συγκεκριμένα, με πρωτοβουλία και με ενεργές δράσεις της Ομοσπονδίας μας όπου και πραγματοποιήσαμε συνάντηση στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη με τον κ. Αναγνωστάκη
(Γ. Γ. Δημόσιας Τάξης του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη), εκπροσώπου του ΚΕΜΕΑ καθώς και των αρμοδίων για την αδειοδότηση των Ι.Ε.Π.Υ.Α. ευρισκόμενοι σε απόλυτη ταύτιση μαζί τους αναγνωρίστηκε ότι η εφαρμογή του εν λόγω νομοθετικού πλαισίου στον κλάδο μας είναι ανεφάρμοστη εν τοις πράγμασι καθόσον θα δημιουργούσε τεράστιο κενό προσωπικού στο κλάδο, ενώ παράλληλα η μη εξαίρεσή μας από το νέο νόμο θα δημιουργούσε χάσμα σε επίπεδο εθνικής ασφάλειας και μάλιστα σε κρίσιμες υποδομές όπως λιμάνια, αεροδρόμια που συνιστούν τις κύριες πύλες εισόδου μιας χώρας.
Από τα ανωτέρω είναι αυτονόητο ότι επείγει από πλευράς Υπουργείου (Παιδείας - ΕΟΠΠΕΠ) να εκδοθεί μία νέα ΚΥΑ η οποία θα προβλέπει και ρητά την εξαίρεση του κλάδου μας από τον ως άνω εφαρμοστικό νόμο. Πέραν των ανωτέρω, το πλαίσιο της ειδικότητας ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (Συνεδρίαση 15.09/23.04.2012) περιλαμβάνει το βασικό επάγγελμα αλλά και τις απαιτούμενες βασικές ειδικότητες του βασικού επαγγέλματος χωρίς όμως να υπάρχει εξειδικευμένη εκπαίδευση για την κάθε ειδικότητα. Κατά την άποψή μου θα πρέπει να κατηγοριοποιηθούν οι χορηγούμενες πιστοποιήσεις περαιτέρω για όσους κατέχουν την ειδικότητα ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, υπό την έννοια ότι εκάστοτε υποδομή (λ.χ. λιμάνια, αεροδρόμια, σιδηροδρομικές – μεταφορικές εγκαταστάσεις, χρηματαποστολές, κέντρα κράτησης) θα χρήζει ειδικότερης πλέον της βασικής άδειας, η οποία και θα προσδίδει ειδικότερη και ασφαλέστερη εκπαίδευση στον εργαζόμενο αρχικά και στην εταιρεία περαιτέρω. Ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή σε συνεργασία με το ΚΕΜΕΑ να αναπτύξουμε - επικαιροποιήσουμε - εκσυγχρονίσουμε και αναβαθμίσουμε την ύλη με απώτερο σκοπό την κατάρτιση ειδικότερων πιστοποιήσεων σύμφωνα με το επάγγελμά μας.
Η ζήτηση του κλάδου βαίνει ολοένα αυξανόμενη σήμερα ωστόσο παρατηρείται το φαινόμενο να υφίσταται πληθώρα πιστοποιημένων αδειοδοτημένων φυλάκων που αυτή την στιγμή εργάζονται σε άλλους κλάδους καθόσον δεν υπάρχουν τα κατάλληλα κίνητρα για την απασχόληση τους ως προσωπικό ασφαλείας. Συνεπώς θα ήταν θεμιτό η εκάστοτε εταιρεία να προσαρμόσει την πολιτική της στην εύρεση ανθρώπινου δυναμικού ώστε να καλύψει τις απαιτήσεις της. Έτσι, δια μέσω της αρτιότερης και πληρέστερης κατάρτισης και ενημέρωσης του ανθρώπινου δυναμικού των εταιρειών μας η εντυπωσιακά ποσοτική αύξηση του προσωπικού των Ι.Ε.Π.Υ.Α. θα συνοδεύεται με την ποιοτική αναβάθμιση του κλάδου.
Διαχείριση Διαγωνισμών
Οι διαγωνισμοί είναι ένα κομμάτι της εμπορικής δραστηριότητας των Ι.Ε.Π.Υ.Α. για την εξεύρεση πελατών και επιτρέπει στους οικονομικούς φορείς ιδιωτικούς και δημόσιους την επιλογή Ι.Ε.Π.Υ.Α. ανάλογα με τα κριτήρια που έχει θέσει ο κάθε οικονομικός φορέας, είτε καθαρά οικονομικά είτε τεχνοοικονομικά κριτήρια. Σίγουρα όσοι ποντάρουν μόνο στο κόστος αγοράς των παρεχόμενων υπηρεσιών και διενεργούν καθαρά μειοδοτικούς διαγωνισμούς ρισκάρουν στην ποιότητα. Τα προβλήματα που αναφύονται εκκινούν από το κριτήριο επιλογής του αναδόχου, καθόσον παρατηρούμε πολλούς μειοδοτικούς διαγωνισμούς, όπου ορισμένες φορές η οικονομική προσφορά κατακύρωσης είναι κάτω από το νόμιμο κόστος, σε συνδυασμό και με το κόστος δημιουργίας της προσφοράς, παρά με το νομικό πλαίσιο (Ν.4412/2016) βάση του οποίου διενεργείται η πλειοψηφία των διαγωνισμών.
Το σημερινό πλαίσιο των ηλεκτρονικών διαγωνισμών καλύπτει με περισσότερη διαφάνεια τις διαγωνιστικές διαδικασίες, απ’ ότι στο παρελθόν, αλλά ωστόσο ακόμη υπάρχουν πολλά στάδια βελτίωσής του.
Από την άλλη πλευρά τα κόστη διενέργειας και συμμετοχής στους διαγωνισμούς είναι αρκετά επιβαρύνοντας τις λειτουργικές δαπάνες των συμμετεχουσών εταιρειών γεγονός στο οποίο συμβάλλει το πρόσθετο κόστος άσκησης προδικαστικών προσφυγών ενώπιον της Α.Ε.Π.Π. εκτός των λοιπών πρόσθετων εξόδων δημιουργίας του φακέλου προσφοράς, της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής.
Εκχώρηση αρμοδιοτήτων φύλαξης από την Αστυνομία προς τις ΙΕΠΥΑ:
Είμαι της άποψης ότι οι Ι.Ε.Π.Υ.Α. επιθυμούν την εκχώρηση αρμοδιοτήτων φύλαξης από την ΕΛ.ΑΣ., όμως μία τέτοια νομοθετική και πολιτική επιλογή θα πρέπει να συνδυαστεί απαραίτητα από την ορθή τροποποίηση του υπάρχοντος νομικού πλαισίου, όπως έγινε για την παροχή υπηρεσιών ασφαλείας από ενόπλους φρουρούς σε εμπορικά πλοία, για την παροχή υπηρεσιών ασφαλείας σε γήπεδα, για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης των κέντρων κράτησης μεταναστών κ.λπ.
Βέβαια η τυχόν τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου που θα επιτρέψει την εκχώρηση αρμοδιοτήτων φύλαξης προς τις Ι.Ε.Π.Υ.Α., θα πρέπει να συνεπάγεται και τον ορισμό ενός ικανού χρονοδιαγράμματος που θα επιτρέψει στις εταιρείες που επιθυμούν να ασχοληθούν με τις νέες αρμοδιότητες να επενδύσουν στην εκπαίδευση του προσωπικού τους, στην αγορά εξοπλισμού κ.λπ., ώστε να είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν επαρκώς στις νέες τους αρμοδιότητες. Είναι επιτέλους πολύ έντονη η ανάγκη να αλλάξει το καθεστώς αδειοδότησης των εταιρειών μας ως Ι.Ε.Π.Υ.Α., να υπάρξει δηλαδή μία κατηγοριοποίηση στις χορηγούμενες άδειες όπως υπάρχει και αντίστοιχη στις άδειες των εργαζομένων (ανά θεματικό αντικείμενο).
Αυτό θα συμβάλει στην άμεση αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών μας και θα οδηγήσει σε θετικές εξελίξεις στο μέλλον, καθόσον ως είναι κοινώς αποδεκτό «ό,τι δεν αλλάζει, βουλιάζει».
Διαχείριση προσωπικού και συμβάσεις εργασίας
Η αποτελεσματική διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού μιας Ι.Ε.Π.Υ.Α οδηγεί στην καλύτερη κατανομή των πόρων και στη βέλτιστη λειτουργία και απόδοση της. Σχετικά με τις συμβάσεις εργασίας, δεδομένης της ζήτησης των υπηρεσιών στον κλάδο αναπτύσσονται όλες οι μορφές συμβάσεων εργασίας που προβλέπονται στην εργατική νομοθεσία (αορίστου ή ορισμένου χρόνου, πλήρους ή μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης).
Η επιλογή του είδους των συμβάσεων εργασίας καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις συμβάσεις που καλούνται οι εταιρείες να καταρτίσουν και δη με δημόσιους φορείς, κατόπιν ανάδειξής τους ως αναδόχων διαγωνιστικών διαδικασιών, ενώ παρατηρείται το φαινόμενο να μην είναι εφικτή η επιλογή πολλές φορές και της ηλικιακής βάσης του προσωπικού, αφού συχνά τίθεται ως προϋπόθεση η συμμετοχή με εργαζόμενους ηλικίας κάτω των 25 ετών.
Έτσι, με βάση τον ηλικιακό διαχωρισμό καθορίζονται και τα σχετικά μισθολόγια. Είναι πολλές οι περιπτώσεις εταιρειών που ανέλαβαν την εκτέλεση έργων φύλαξης προϋπολογίζοντας στην υποβληθείσα προσφορά τους ότι θα απασχολήσουν προσωπικό ασφαλείας κάτω των 25 ετών, αλλά στην πραγματικότητα δεν μπόρεσαν να εξεύρουν εργαζομένους της αυτής ηλικιακής βάσης ή εταιρειών που κατά την διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης το προσωπικό άλλαξε ηλικιακή κλίμακα, με αποτέλεσμα να επιβαρυνθούν με το επιπρόσθετο εργατικό κόστος εκτέλεσης της σύμβασης. Η άποψη της Ομοσπονδίας είναι ότι θα πρέπει να υπάρχει ένας μισθός (οριζόντια εξίσωση), για όλες τις ηλικίες των εργαζομένων όπου θα είναι ίσος με τον κατώτερο νομοθετημένο μισθό, για να αποφεύγονται φαινόμενα αθέμιτου ανταγωνισμού. Τέλος, είναι όλο και το περισσότερο ορατή η ανάγκη να εκκινήσει ο εποικοδομητικός διάλογος με τους αντίστοιχους κοινωνικούς εταίρους για αυξήσεις μισθών στο προσωπικό μας διαμέσω μίας γενικής υποχρεωτικής ΕΣΣΕ.
Έλεγχος νομιμότητας των Ι.Ε.Π.Υ.Α
Σε απάντηση σχετικού ερωτήματος της Ομοσπονδίας ενημερωθήκαμε ότι υπάρχουν 2388 ενεργές άδειες Ι.Ε.Π.Υ.Α. αλλά κανείς δεν γνωρίζει αν αυτές οι ενεργές άδειες αντιστοιχούν και σε πραγματικά ενεργές εταιρείες. Αν και ο Ν. 3707/08 (άρθρο 4, παρ. ι), ένας νόμος δεκαετίας που θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί στα τωρινά δεδομένα, προβλέπει εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών, την κοινοποίηση από την πλευρά της εταιρείας, στο Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας, κάθε μεταβολής των αρχικών προϋποθέσεων χορήγησης της σχετικής άδειας λειτουργίας, σαφώς και θα πρέπει να διενεργείται συχνός έλεγχος νομιμότητας των εταιριών παροχής υπηρεσιών ασφάλειας τόσο για τη λειτουργία τους όσο και για τις υπηρεσίες που προσφέρουν σύμφωνα με τον Ν.3707/08. Στον έλεγχο αυτό θα δύναται να συμβάλει ενεργά και η Ομοσπονδία μας καταστώντας την ενεργή συμμέτοχη στην όλη διαδικασία, καθόσον θα μπορούσε να συνεισφέρει αντίστοιχα επικαιροποιημένα στοιχεία.
Θεσμική εκπροσώπηση του κλάδου και συνεργασίες
Σε εργοδοτικό επίπεδο ο κλάδος εκπροσωπείται στον ανώτατο βαθμό με την δευτεροβάθμια επαγγελματική οργάνωση (Ομοσπονδία) με την επωνυμία «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ» της οποίας έχω την τιμή να διατελώ πρόεδρος. Η Ομοσπονδία αποτελεί μέλος του ΣΕΒ αλλά και μέλος της πανευρωπαϊκής συνομοσπονδίας εταιρειών ασφαλείας CoESS (Confederation of European Security Services) η οποία συγκεντρώνει 25 εθνικές ενώσεις από 24 ευρωπαϊκές χώρες, εκ των οποίων οι 19 αποτελούν κράτη μέλη της Ε.Ε.
Η Ομοσπονδία έχει επιδείξει πλήθος παρεμβάσεων για την προάσπιση των συμφερόντων του κλάδου και βρίσκεται σε συνεχή συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας για την επίλυση προβλημάτων αλλά και την βελτίωση του κλάδου. Άλλωστε με πρωτοβουλία της Ομοσπονδίας διενεργήθηκαν οι τελευταίες συναντήσεις με τον Γ.Γ. του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη όπου κλήθηκαν εκπρόσωποι από διάφορες εταιρείες καθώς και εκπρόσωπος της ΟΜΥΠΑΕ και συζητήθηκαν θέματα του κλάδου (εκπαίδευση, αδειοδότηση, στολές κλπ.). Στις επιτυχίες της Ομοσπονδίας θα πρέπει να πιστωθεί η ακύρωση της ΚΥΑ σχετικά με την ενιαία στολή του προσωπικού ασφαλείας που θα αλλοίωνε την εταιρική /εμπορική ταυτότητα κάθε εταιρείας καθώς και άλλες παρεμβάσεις στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και στο Υπουργείο Εργασίας. Στα σχέδια της Ομοσπονδίας είναι και η δημιουργία ενός ετήσιου φόρουμ με θέμα την ασφάλεια και τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων του κλάδου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το σύνολο των δράσεων της Ομοσπονδίας μας αναρτάται στην επίσημη ιστοσελίδα που τηρούμε (www.eoa.com.gr), από όπου κανείς μπορεί να παρακολουθεί τις ενέργειές μας με μία απλή αναζήτηση.
Βήματα προς τη βελτίωση του κλάδου - Ευθύνη εταιρειών, πολιτείας και προσωπικού
Κατά γενική ομολογία, ο τομέας μας αποτελεί έναν κλάδο με δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους και με συνεχή ανάπτυξη.
Ωστόσο, η εικόνα του χρήζει βελτίωσης και δη εκσυγχρονισμού. Στην βελτίωσή του απαιτείται να συμβάλουμε όλοι με το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης να βαρύνει τις εταιρείες, που θα πρέπει να διορθώσουν τα κακώς κείμενα στα πλαίσια των αμοιβών του προσωπικού και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Βέβαια τα ανωτέρω θέματα προέκυψαν εν μέρει και λόγω και των δυσμενών οικονομικών συνθηκών των τελευταίων ετών σε συνδυασμό με τις υπέρογκες ληξιπρόθεσμες αξιώσεις των Ι.ΕΠ.Υ.Α. έναντι φορέων του ελληνικού δημοσίου. Μέρος της ευθύνης ωστόσο βαρύνει και την πολιτεία που θα πρέπει να εκσυγχρονίσει το νομικό πλαίσιο του κλάδου, να προχωρήσει σε εναρμόνιση με τα οριζόμενα στην ισχύουσα νομοθεσία άλλων ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και να σταματήσει να αποτελεί τροχοπέδη στην εξέλιξή του προβάλλοντας μόνο τις όποιες αρνητικές πτυχές του κλάδου. Μερίδιο ευθύνης πρέπει να αποδοθεί τέλος και στους εργαζόμενους, μέρος τον οποίων δυσφημεί τον κλάδο με τις υπηρεσίες που προσφέρει αλλά και με το γεγονός ότι βλέπει τον κλάδο ως μια ευκαιριακή απασχόληση.
Υπό αυτό το πρίσμα είναι άμεση ανάγκη αλλά και στοίχημα για τις Ι.Ε.Π.Υ.Α. να επενδύσουν χρόνο και χρήμα για την αλλαγή της εικόνας του κλάδου, και με την βοήθεια των εργαζομένων, να συνδράμουμε σε μια κοινή πορεία εκσυγχρονισμού του κλάδου ζητώντας ένα σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο, δημιουργώντας έναν νέο κώδικα συμπεριφοράς του προσωπικού, αλλά και ενός νέου προτύπου παροχής υπηρεσιών ασφαλείας που θα καλύπτει το σύνολο των παρεχόμενων υπηρεσιών μιας Ι.Ε.Π.Υ.Α.
*Ο Παναγιώτης Παππάς είναι πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ασφάλειας (ΕΟΑ)