Περί τετραγωνισμού του κύκλου

Η κατάσταση σήμερα στη χώρα θυμίζει την ηρεμία πριν την καταιγίδα. Το πρόσφατο «χάδι» του οίκου Moody’s έδωσε προσωρινά οξυγόνο στην ασφυκτιούσα ελληνική οικονομία. Ωστόσο, η τελευταία αυτή «βελούδινη» υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας και η στασιμότητα στις οικονομικές εξελίξεις, που παραδοσιακά επιβάλλουν οι γιορτές των Χριστουγέννων, δε θα πρέπει να ξεγελούν και να εφησυχάζουν κανέναν. Τα golden boys των οίκων αξιολόγησης και των θεσμικών επενδυτών, που αυτές τις μέρες συνηθίζουν να κάνουν σκι στις ελβετικές Άλπεις και να απολαμβάνουν τις διακοπές τους στα πανάκριβα σαλέ, αναμένεται να επιστρέψουν τη νέα χρονιά δριμύτερα, με πιο άγριες διαθέσεις. Και κάπου εκεί η ελληνική κυβέρνηση θα κληθεί να αποδείξει ότι μπορεί να βάλει τέλος στις διαθέσεις και στις ορέξεις τους, επιδεικνύοντας την αποφασιστικότητα και ενεργώντας με την ταχύτητα, που μέχρι σήμερα δεν είχε.

Σε μια ιδιαίτερα αρνητική συγκυρία, όπως η σημερινή, δεν αργείς τόσο πολύ να στελεχώσεις τον κρατικό μηχανισμό εν ονόματι της αξιοκρατίας. Διότι οι σοβαρότατες (θέλουμε να πιστεύουμε) εξαγγελίες και πρωτοβουλίες του πρωθυπουργού για αξιοκρατία παντού, για ανοιχτή διακυβέρνηση και για δημόσια διαβούλευση όλων των νομοθετημάτων, είναι μεν εξαιρετικά σημαντικές, αλλά σε συνθήκες κρίσης κινδυνεύουν να χάσουν την απήχησή τους στη συνείδηση της ασθμαίνουσας ελληνικής κοινωνίας. Και κυρίως να μείνουν «κενό γράμμα», γιατί τι άλλο μπορούν να γίνουν αν η χώρα πτωχεύσει;

Σε μια κυριαρχούμενη από απαισιοδοξία για το αύριο κοινωνία, προτεραιότητα των κυβερνώντων  πρέπει να είναι ακριβώς η αποκατάσταση του αισθήματος της εργασιακής (και όχι μόνο) ασφάλειας. Σε μια αγορά που πνίγεται από τις ακάλυπτες επιταγές, βασικός γνώμονας κάθε κυβερνητικού βήματος πρέπει να είναι η άμεση αποκατάσταση της ρευστότητας. Αφού διασφαλιστούν κατά το δυνατόν αυτά, κατόπιν ανοίγεται πεδίον δόξης λαμπρόν για να προχωρήσει η κυβέρνηση στις μεγαλεπήβολες διακηρύξεις της, που τότε θα μπορούν και να εφαρμοστούν και να αποτελέσουν πραγματικές τομές.

Το μεγάλο βάρος, λοιπόν, πέφτει στον υπουργό Οικονομικών Γιώργο Παπακωνσταντίνου, ο οποίος θα πρέπει να περάσει το ελληνικό καράβι, με τις λιγότερες δυνατές απώλειες και με μεγάλη ταχύτητα, ανάμεσα από τη «Σκύλα και τη Χάρυβδη». Δηλαδή, να ισορροπήσει μεταξύ δημοσιονομικής πειθαρχίας και κοινωνικού κράτους. Να πάρει μέτρα αρκούντως σκληρά για τον εξευμενισμό των αγορών, αλλά όχι τόσο σκληρά ώστε να απειλείται η κοινωνική ειρήνη. Ο υπουργός άλλωστε είχε εύστοχα χαρακτηρίσει την εκτέλεση του προϋπολογισμού άσκηση τετραγωνισμού του κύκλου. Και το πρόβλημα για τον ίδιο είναι πως αυτά τα λόγια του δεν αποτελούν ένα απλό ευφυολόγημα. Ο υπουργός ως νέος, φιλόδοξος…Αρχιμήδης θα πρέπει όντως να τετραγωνίσει τον κύκλο. Για να μην αναγκαστεί να επαναλάβει ο πρωθυπουργός, κάπου μέσα στην Άνοιξη, τα λόγια του Χαρίλαου Τρικούπη…