Επί περίπου τρεις δεκαετίες ασχολούμαι ως ρεπόρτερ με τα θέματα αντιπλημμυρικής προστασίας και με τα πλημμυρικά φαινόμενα. Αυτή η συνεχής ενασχόληση μού έδωσε τη δυνατότητα να μην προβαίνω σε βιαστικές κρίσεις, σε αναθέματα και να μην υιοθετώ το ύφος εισαγγελέα ή κατήγορου όταν αναφέρομαι στα συγκεκριμένα ζητήματα.
Προφανώς αυτή η στάση δεν πουλάει. Ποιος όμως είπε ότι είμαι διατεθειμένος για να πουλήσω τη δουλειά μου να πουλήσω τη συνείδησή μου και κατ' επέκταση για να ικανοποιήσω ορισμένους μονίμως θυμωμένους να πουλήσω μια σοβαρή προσπάθεια που κάνουν επί πολλά χρόνια λίγοι άνθρωποι για να υπάρξει κάποια στιγμή (στη διάρκεια της ζωής τους ελπίζουν όλοι...) ένα αποτέλεσμα; Άλλωστε, όταν εγκαίρως κάποιοι καταγγέλλαμε τα κακώς κείμενα και προειδοποιούσαμε για όσα πια συμβαίνουν με πιο έντονο τρόπο την τελευταία δεκαετία, ορισμένοι έσπευδαν να μας κατηγορήσουν για καταστροφολογία, κινδυνολογία και άλλες ανοησίες.
Ενοχλεί πολύ και πολλούς όταν επαναλαμβάνω ότι η Θεσσαλονίκη και η Χαλκιδική έχει συγκεκριμένες περιοχές που πλημμύριζαν, πλημμυρίζουν και θα συνεχίσουν να πλημμυρίζουν τα επόμενα χρόνια. Μόνο όμως αν αποδεχτείς την αλήθεια και αναγνώσεις το πρόβλημα στη σωστή βάση του μπορείς να ελπίζεις ότι θα το λύσεις. Ορισμένοι δυστυχώς δεν αντέχουν να μη βρουν «ενόχους» και να μην προσωποποιήσουν ή κομματικοποιήσουν τις ευθύνες κατά πως τους βολεύει...
Όσοι από τους αρμόδιους βιάζονται μετά μια μεγάλη καταστροφή να εξαγγείλουν μέτρα ώστε να μην ξανασυμβεί είναι απλώς αμετανόητοι και γνωρίζουν ότι για να μην τους διαψεύσει η πραγματικότητα θα πρέπει να κλείσει τα μάτια ο Θεός...
Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Απαιτούνται συγκεκριμένα έργα και παρεμβάσεις, τα οποία είναι και δαπανηρά και χρονοβόρα. Ακόμη κι αν σήμερα βρίσκαμε με έναν μαγικό τρόπο 100 εκ. ευρώ για τη Θεσσαλονίκη (έχουν κοστολογηθεί, τόσα είναι μπορεί και περισσότερα) κι άλλα 200 εκ. ευρώ για την υπόλοιπη Κεντρική Μακεδονία, ώστε να περιορίσουμε τον πλημμυρικό κίνδυνο, θα απαιτούνταν πέντε ή και δέκα χρόνια για να υλοποιηθούν τα αναγκαία αντιπλημμυρικά έργα και σε όλο αυτό το διάστημα όποτε έβρεχε πολύ συγκεκριμένες «ευαίσθητες» περιοχές θα πλημμύριζαν ξανά και ξανά.
Μια γεύση της κατάστασης που επικρατεί έδωσα στην άποψη που δημοσίευσε η Voria.gr τον προηγούμενο Μάιο (13/5/2018). Μόλις όμως πριν δέκα μέρες πλημμύρισαν –ξανά- η Μάνδρα, η Χαλκιδική και ο δήμος Βόλβης, επανεμφανίστηκαν οι «εισαγγελείς» της δημόσιας ζωής για να πουν πάλι τα ίδια και τα ίδια. Για να επιρρίψουν ευθύνες, για να βρουν ενόχους. Χωρίς να έχουν γνώση της κατάστασης, χωρίς να μπορούν να κάνουν μια στοιχειώδη αναδρομή, χωρίς να κοιτάξουν πως φτάσαμε ως εδώ, χωρίς καν να googlάρουν. Και για να πω την αλήθεια όλο αυτό το βρίσκω γραφικό, το διασκεδάζω αν θέλετε και δεν με ενοχλεί. Άλλωστε, πλημμύρα στην πλημμύρα κάποια στιγμή θα κουραστούν και θα πάψουν να ασχολούνται...
Τις ημέρες που πλημμύρισε ο δήμος Βόλβης, η Voria.gr σας ενημέρωσε για τις αιτίες που δημιουργούν το πρόβλημα, για τις λύσεις που υπάρχουν και για το χρόνο που θα απαιτηθεί εάν και εφόσον βρεθούν τα χρήματα για να προστατευτεί η περιοχή.
Συνοπτικά:
-Το 2006 μέσα σε έξι μήνες πλημμύρισαν δυο φορές, με τεράστιες καταστροφές, ο Σταυρός, τα Βρασνά, ο Μελισσουργός και η τότε γέφυρα της εθνικής οδού Θεσσαλονίκης – Καβάλας στο Μόδι.
-Το 2011 ο τότε δήμαρχος, Δημήτρης Γαλαμάτης, επισημαίνει 20 ρέματα που απειλούν την περιοχή με πλημμύρες επ' αφορμή της πλημμύρας, που έκλεισε –ξανά- την Εγνατία Οδό.
-Νωρίτερα είχε υπάρξει ένα master plan για τις μείζονες αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν στη Θεσσαλονίκη. Όπως επίσης είχε αναγνωριστεί η κακοτεχνία της Εγνατίας στα αντιπλημμυρικά της...
-Στο διάστημα των 12 ετών που μεσολάβησε έγιναν μια σειρά από έργα σε μια σειρά από «κόκκινες» περιοχές. Με προτεραιότητες. Κυρίαρχο κριτήριο ήταν για όλους τους αρμόδιους η προστασία των περιοχών με το μεγαλύτερο πληθυσμό. Φανταστείτε να μην είχε γίνει το αντιπλημμυρικό στη δυτική Θεσσαλονίκη και να είχαμε τέτοιας έντασης καιρικά φαινόμενα... Η περιοχή πήγε παραπίσω. Όχι πολύ, διότι έπρεπε να βρεθούν και χρήματα...
-Ειδικά για τις παράκτιες περιοχές του Στρυμονικού (που περιλαμβάνουν Σταυρό, Βρασνά, Ασπροβάλτα κτλ.) εγκρίθηκε η εκπόνηση μιας μελέτης το 2015, που θα δώσει επαρκή λύση στο πρόβλημα. Η μελέτη ανατέθηκε (μετά τις ενστάσεις και τα γραφειοκρατικά) στις αρχές του 2017 και πλέον ολοκληρώνεται. Θα πάει για περιβαλλοντική αδειοδότηση. Θα την πάρει σε καμιά... διετία. Θα βρεθεί χρηματοδότηση για τα έργα; Ας πούμε ναι και άμεσα. Η κατασκευή τους θα πάρει δυο και τρία χρόνια... Άρα αν βρέξει τόσο όσο πριν δέκα μέρες στην επόμενη πενταετία, η ίδια περιοχή θα πλημμυρίσει ξανά.
-Πριν από δέκα μέρες η περιοχή πλημμύρισε ξανά και ο δήμαρχος, Διαμαντής Λιάμας, έθεσε το πρόβλημα στη σωστή βάση του. Η «Εγνατία Οδός ΑΕ», όπως είπε και ο πρόεδρός της, Απόστολος Αντωνούδης, προχωρά την απαιτούμενη μελέτη (από το 2006 εκκρεμεί) για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα με τη «συγχώνευση» των ρεμάτων και τα ανοίγματα κάτω από τον αυτοκινητόδρομο, ώστε να μην πλημμυρίσει ξανά. Και η προστασία του δήμου και η προστασία του αυτοκινητοδρόμου θα είναι γεγονός μετά κάποια χρόνια. Όχι αύριο. Όμως αύριο μπορεί να βρέξει...
Αυτά δεν είναι εκτιμήσεις, είναι δεδομένα. Και δυστυχώς κανείς δεν μπορεί να κάνει κάτι περισσότερο και κάτι καλύτερα. Γόνιμη ήταν η κριτική που γινόταν πριν από δεκαετίες, όταν δεν υπήρχε καν master plan αντιπλημμυρικών έργων, όταν δεν ήταν στις προτεραιότητες τέτοιου τύπου έργα, όταν τα καιρικά φαινόμενα δεν ήταν ακόμη τόσο έντονα, όταν υπήρχαν λεφτά, όταν αυτά τα λεφτά γίνονταν έργα βιτρίνας κι όχι ουσίας.
Αν κάτι πρέπει να βελτιωθεί και πρέπει όλοι να πιέσουν πλέον είναι η γραφειοκρατία που καθυστερεί αδικαιολόγητα ακόμη τα περισσότερα έργα. Αντί να ξοδεύονται σε λαϊκισμούς... Όμως ακόμη δε βρέθηκε ο τρόπος για να αποφευχθούν οι ενστάσεις και κόντρα ενστάσεις από τη μελέτη μέχρι το έργο, η χαρτούρα των δικαιολογητικών και των εγκρίσεων και η εγκληματικά αργή περιβαλλοντική αδειοδότηση. Σωστό ή λάθος δεν είναι εύκολο να το απαντήσεις, όμως το αφήνω σε εσάς να το κρίνετε. Διότι ακόμη και το καλύτερο έργο, αν γίνει χωρίς την άθλια γραφειοκρατία που όλοι καταγγέλλουμε, μπορεί να στείλει τον δημιουργό του ή όσους έβαλαν μια τυπική υπογραφή στη φυλακή για τυπικούς λόγους... Και σ' αυτή την περίπτωση λοιπόν μη σπεύδετε να καταδικάσετε και να βρείτε ενόχους. Απαιτείται αλλαγή μεθόδου, που δε θα μειώνει τη διαφάνεια και την ισότιμη αντιμετώπιση...
Αγνοώ όσους κομματικοποιούν ή προσωποποιούν ευθύνες για τα αντιπλημμυρικά έργα. Δεν μπαίνω καν στον κόπο να ασχοληθώ διότι δεν ενδιαφέρονται για την προστασία ανθρώπων, περιοχών, περιουσιών. Δεν ενδιαφέρονται για λύσεις, αλλά για να δημιουργήσουν εντυπώσεις και να βγάλουν κακιούλες. Ευτελές, ειδικά όταν το αδιέξοδο και φτηνό παιχνιδάκι τους το παίζουν χωρίς να σκέφτονται ότι κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές.
Όσοι σπεύσουν να κατηγορήσουν συλλήβδην εκείνους που είχαν κάποια εξουσία στα χέρια τους καλό θα ήταν να ξέρουν ποιον κατηγορούν και για τι, αλλά και τις συνθήκες που επικρατούσαν όταν είχε την ευθύνη. Δύσκολο όταν βιάζεσαι να βγάλεις από μέσα σου τον Εμίλ Ζολά...
Θα θυμίσω κάτι τελευταίο. Τον Οκτώβριο του 2006 όταν έγινε η μεγάλη καταστροφή στην περιοχή βόρεια της λίμνης Βόλβης, αποτέλεσε παράδειγμα προς μελέτη από πολλούς αρμόδιους, επιστήμονες και ερευνητές. Αν θέλει κάποιος να ενημερωθεί σοβαρά για το τι δεν έγινε, τι πρέπει να γίνει και τι γίνεται υπάρχει τρόπος. Για κάποιους μάλιστα αυτό θα έπρεπε να θεωρείται υποχρεωτικό, αλλά...