Η πανδημία του κορωνοϊού συνέβαλε στη μείωση του πληθυσμού στις φυλακές της Ευρώπης, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Συγκεκριμένα, στις 31 Ιανουαρίου 2021 κρατούνταν στις φυλακές των κρατών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης 101,9 άτομα ανά 100.000 κατοίκους, αριθμός μειωμένος κατά 2,3% σε σχέση με το 2020 (104,3). Σημειώνεται, ότι τα στοιχεία αφορούν σε 48 από τις 52 διοικήσεις φυλακών των κρατών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης, για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες.
Βασικοί παράγοντες που συνέβαλαν στη μείωση του πληθυσμού των φυλακών, σύμφωνα με την έκθεση, ήταν η μείωση ορισμένων τύπων εγκλημάτων στο πλαίσιο των περιορισμών μετακίνησης κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η επιβράδυνση των δικαστικών συστημάτων και τα προγράμματα αποφυλάκισης που εφαρμόστηκαν σε ορισμένες χώρες για την πρόληψη ή τη μείωση της εξάπλωσης του κορονοϊού.
Οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά φυλακισμένων στις 31 Ιανουαρίου 2021 ήταν η Ρωσία (328 κρατούμενοι ανά 100.000 κατοίκους), η Τουρκία (325), η Γεωργία (232), το Αζερμπαϊτζάν (216), η Σλοβακία (192) και η Λιθουανία (190). Σημειώνεται, ότι η έρευνα ολοκληρώθηκε πριν από την απόφαση της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης να αποκλείσει τη Ρωσία από τον οργανισμό. Στην Ελλάδα, ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 106,1 κρατούμενοι ανά 100.000 κατοίκους, υψηλότερος κατά 3,6% σε σχέση με το 2020 αλλά μειωμένος κατά 4,4% σε σχέση με το 2011. Η μόνη χώρα με περισσότερους από 300.000 κατοίκους που είχε μεγαλύτερο πληθυσμό στις φυλακές το 2021 από ό,τι το 2011 είναι η Τουρκία. Χωρίς να ληφθούν υπόψη χώρες με λιγότερους από 300.000 κατοίκους, τα χαμηλότερα ποσοστά φυλάκισης βρέθηκαν στην Ισλανδία (41) και τη Φινλανδία (43).
Από το 2020 έως το 2021 το ποσοστό φυλάκισης μειώθηκε περισσότερο στην Κύπρο (-28,3%), στο Μαυροβούνιο (-24,4%), στη Σλοβενία (-22,1%), στη Λιθουανία (-13,4%) και στη Φινλανδία (-13,2%). Οι διοικήσεις φυλακών όπου αυξήθηκε περισσότερο ήταν της Σουηδίας (8,2%), της Ρουμανίας (6,6%) και της Βόρειας Μακεδονίας (5,4%).
Συνολικά στην Ευρώπη η πυκνότητα των φυλακών μειώθηκε κατά 5,3% τον Ιανουάριο του 2021 σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα (από 90,2 σε 85,4 κρατούμενους ανά 100 διαθέσιμες θέσεις). Ωστόσο, οι χώρες που ανέφεραν υπερπληθυσμό στις φυλακές είναι η Ρουμανία (119 κρατούμενοι ανά 100 θέσεις), η Ελλάδα (111), η Κύπρος (111), το Βέλγιο (108), η Τουρκία (108) και η Ιταλία (106). Επίσης, η Ελλάδα εμφανίζει πολύ υψηλή αναλογία κρατουμένων προς προσωπικό στις φυλακές (2,8 κρατούμενοι για κάθε ένα άτομο προσωπικό), όταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 1,4 κρατούμενοι για κάθε ένα άτομο προσωπικό.
Το ποσοστό των κρατούμενων που εκτίουν ποινές για κλοπή στην Ευρώπη μειώθηκε κατά 8,7%, ενώ το ποσοστό των κρατούμενων που καταδικάστηκαν σε ποινή μικρότερη του ενός έτους μειώθηκε κατά 25,5%. Οι περιορισμοί στη μετακίνηση των κρατουμένων λόγω του κορονοϊού (λιγότερες άδειες και λιγότερη εργασία εκτός σωφρονιστικών ιδρυμάτων) θα μπορούσαν, επίσης, να εξηγήσουν τη σημαντική μείωση των αποδράσεων (2,2 αποδράσεις ανά 10.000 κρατούμενους το 2020, έναντι 8,2 ανά 10.000 κρατούμενους το 2019).
Το 15% των κρατούμενων στην Ευρώπη είναι αλλοδαποί, αλλά το ποσοστό διαφέρει σημαντικά μεταξύ των κρατών. Στα ανατολικά της Ευρώπης είναι συνήθως χαμηλότερο από 5%, ενώ στις κεντρικές και δυτικές χώρες είναι τουλάχιστον 10% και σε κάποιες χώρες μπορεί να φτάσει ή να ξεπεράσει το 50%. Συγκεκριμένα, στην Αυστρία είναι 50%, στην Ελλάδα 60% και στην Ελβετία 71%. Σχεδόν το ένα τρίτο των αλλοδαπών κρατουμένων προέρχεται από χώρες-μέλη της ΕΕ.
Τέλος, ο μέσος όρος φυλάκισης στην Ευρώπη κατά το 2020 ανερχόταν σε 8,9 μήνες. Οι χώρες με τον μεγαλύτερο μέσο όρο ήταν το Αζερμπαϊτζάν (35 μήνες), η Πορτογαλία (31), η Μολδαβία (31), η Ρωσία (29), η Ουκρανία (29), η Τσεχία (25), η Ρουμανία (25), η Ελλάδα (23) και η Ισπανία (22).