Όσο και αν φαίνεται παράδοξο, για έναν λαό που πολιτικοποιεί και τις μικρότερες πράξεις, οι σπουδές σε πολιτικές επιστήμες στην Ελλάδα, δεν αριθμούν πολλές δεκαετίες ζωής. Αλλά, ακόμη και σήμερα, οι απόφοιτοι μάλλον για σταδιοδρομία στο δημόσιο ετοιμάζονται, παρά για ενασχόληση με την πολιτική.
Το καταδεικνύει άλλωστε αυτό και η σύνθεση της Βουλής, αναλόγως των επαγγελμάτων των βουλευτών που συμμετέχουν, όπου κυριαρχούν οι δικηγόροι και οι γιατροί. Και αυτό έχει την εξήγησή του, λόγω του ότι δικηγόροι και γιατροί αποκτούν πολύ στενή σχέση με τους πελάτες, γνωρίζουν εξ ανάγκης και τα ιδιαίτερα της προσωπικής τους ζωής, με αποτέλεσμα αυτή η οικειότητα να εξαργυρώνεται στην κάλπη.
Το περίεργο επομένως είναι, ότι την πολιτική δεν την ασκούν κατά κανόνα οι πολιτικοί επιστήμονες, ως ειδικοί, ίσως διότι επειδή η επιστήμη είναι περισσότερο θεωρητική παρά εφαρμοσμένη. Τα δε κόμματα, προτιμούν η στελέχωσή τους να γίνεται με ανθρώπους της δράσης, παρά της σκέψης. Με αυτούς που μπορούν να υποσχεθούν απλώς ότι θα αυξήσουν τις τιμές των γεωργικών προϊόντων, παρά με όσους εξηγούν πώς διαμορφώνονται οι τιμές αυτές στις παγκόσμιες αγορές, και πόσο τις επηρεάζει ο πολλαπλασιαστής.
Είναι φυσικό λοιπόν, να «κατέρχονται στον εκλογικό στίβο» πολλοί με έλλειψη πολιτικής παιδείας και με άγνοια και σε βασικά ακόμη θέματα, αλλά ικανοί να διαχειρίζονται τα πλήθη [επί τη ευκαιρία, ο όρος «κάθοδος στις εκλογές» δεν είναι υποτιμητικός, απλώς παρέμεινε από παλαιότερες εποχές, όπου ο υποψήφιος «κατερχόταν από την εξέδρα στον στίβο του σταδίου» για να αναγγείλει την πρόθεσή του στους θεατές των αγωνισμάτων - πού αλλού θα εύρισκε τόσους πολλούς συγκεντρωμένους;].
Βεβαίως, οι ηγετικές ομάδες των κομμάτων δεν θέλουν τους πολύ ικανούς κοντά τους, προκειμένου να μη διατρέξουν κίνδυνο αμφισβήτησής τους. Προτιμούν τους έμπιστους από τους ικανούς, με τους μεν πρώτους να μη προβαίνουν σε αρνητική κριτική των αρχηγικών πράξεων, αλλά με τους δεύτερους να αποστασιοποιούνται πολλές φορές. Όσοι δε εκ των ικανών τύχει και βρεθούν σε κομματικούς σχηματισμούς, εάν μεν είναι ηθικώς ευάλωτοι ενσωματώνονται στο σύστημα, εάν δεν είναι αποχωρούν ή αποβάλλονται.
Υπήρχαν εποχές, όπου προσήρχονταν στην πολιτική ικανοί, αλλά τους διέφθειρε η ενασχόληση με αυτήν. Τώρα όμως, όπως μου είπε παλαιός πολιτικός σε ερώτησή μου γιατί δεν αλλάζει το φαύλο κλίμα της Βουλής, με την είσοδο νέων ανθρώπων, ότι «αυτοί έρχονται ήδη διεφθαρμένοι», υπό την έννοια ότι έχουν αποδεχθεί το σύστημα πριν ακόμη εισέλθουν σ’ αυτό.
Έτσι, δεν αρκεί να είναι κάποιος νέος, ώστε να είναι απαραιτήτως και αδιάφθορος. Εξαρτάται σε ποιο πολιτικό ή κομματικό γραφείο έχει θητεύσει, από το εάν οι φιλοδοξίες του επισκιάζουν το αρμόζον ήθος, και από άλλα παρόμοια στοιχεία.
Αντιλαμβάνεται κάποιος ότι για να «εξευγενιστεί» ο πολιτικός κόσμος απαιτείται η παροχή από την πολιτεία της «ελληνικής παιδείας», η οποία στην εποχή μας απουσιάζει. Και αυτό απαιτεί χρόνο, ακόμη και από την στιγμή που θα τύχει να βρεθούν στις κατάλληλες θέσεις ελληνόφρονες πολιτικοί.
Ως κατακλείδα, να μου επιτραπεί να παραθέσω άνευ σχολίων δύο αποσπάσματα, το ένα από τον Εμμαχουήλ Ροΐδη και τον άλλο από τον Ανδρέα Λασκαράτο, ενδεικτικά του γεγονότος ότι παρ’ όλη την παρέλευση αιώνος, ουδέν άλλαξε:
Ροΐδης: «Κόμμα είναι ομάς ανθρώπων ειδότων (= που γνωρίζουν) ν’ αναγιγνώσκωσι και να ορθογραφώσιν, εχόντων χείρας και πόδας υγιείς αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπό ένα αρχηγόν οιονδήποτε, ζητούσι ν’ αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν του πρωθυπουργού ίνα παράσχη αυτοίς τα μέσα να ζώσιν χωρίς να σκάπτωσιν».
Ανδρέας λασκαράτος
Το πολιτικό μεθύσι μ’ έζησε και θα με ζήσει
μ’ ενθουσιάζει, με τραβάει και ζιζάνια μου φυσάει,
κι είναι μέθη αγαπητή που μου ευφραίνει την ψυχή.
Θέλω επιρροή στον Τόπο. Τήνε θέλω μ’ ό,τι τρόπο.
Να μπορώ να μεταθέτω δικαστάς, και να διαθέτω
θέσες στους ευνοϊκούς μου, και να διώχνω τους εχθρούς μου.
Θέλω να ‘χω κι εξουσία, πέτε τήνε και μανία,
μα γι’ αυτήνε ξεψυχώ θέλω να κυριαρχώ.
Τι τη θέλω τη ζωή αν δεν έχω επιρροή;
Τι την θέλω την Πατρίδα, χωρίς εξουσίας ελπίδα;
Να με δει εξουσιαστή η Πατρίδα, και ας χαθεί.
Λυτρωτή της να με κράξει, και, στο Διάολο, ας βουλιάξει.
Εμέ η δόξα μου να ζήσει, και το Έθνος ας ψοφήσει.
Τση εξουσίας το μεθύσι ως κ’ εκειό το θέλει η φύση.
Ο Μακεδών