Αέρα πράσινης μετάβασης και ψηφιακού μετασχηματισμού φέρνει η χρηματοδότηση του πρωτογενή τομέα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ).
Με τη διαβούλευση να έχει ήδη ξεκινήσει, η υποβολή των αιτήσεων θα γίνεται από 31 Μαρτίου 2022 έως 30 Σεπτεμβρίου 2022, ενώ η διάρκεια της αξιολόγησης υπολογίζεται σε 7 μήνες από την 1η Απριλίου 2022 έως την 30ή Νοεμβρίου 2022.
Το τρίτο τρίμηνο του 2022 (Οκτώβριος) αναμένεται να ξεκινήσει η διαδικασία υποβολής, αξιολόγησης και ελέγχου των σχετικών αιτημάτων πληρωμής.
Η δημόσια ενίσχυση ανέρχεται σε 179.681.250,00 ευρώ και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την περίοδο 2022-2025.
Προτεραιότητα, σύμφωνα με τη σχετική πρόσκληση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, δίνεται στη χρηματοδότηση επενδυτικών πλάνων Ομάδων Παραγωγών, αγροτικών Συνεταιρισμών, Αγροτικών Συμπράξεων, αλλά και εταιρείες εμπορικού δικαίου που εφαρμόζουν Συμβολαιακή Γεωργία.
Το αίνιγμα της ψηφιοποίησης
Η εισαγωγή της υψηλής τεχνολογίας στον πρωτογενή τομέα είναι ένα προαπαιτούμενο για τους καλά γνωρίζοντες ώστε η παραγωγή στη χώρα μας να εξορθολογιστεί και να γίνει ανταγωνιστική έναντι των μεγάλων παικτών στην Ευρώπη.
Όπως τονίζει στη Voria ο πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Θεσσαλονίκης, Χρήστος Τσιχήτας, «η γεωργία έχει αποδειχθεί περίτρανα το τελευταίο διάστημα ότι είναι ένας κλάδος όπου οι όροι αντιστρέφονται ανά πάσα ώρα και στιγμή». Σύμφωνα με τον ίδιο, η ψηφιοποίηση της παραγωγής και η εφαρμογή της γεωργίας ακριβείας είναι δυνατόν να μειώσουν το ποσοστό της αβεβαιότητας, με την οποία έχει μάθει να ζει ο Έλληνας αγρότης.
Η αυξανόμενη χρήση σύγχρονης τεχνολογίας στην αγροτική παραγωγή δίνει νέο ενδιαφέρον στις τάξεις των παραγωγών, ωστόσο όλα εξαρτώνται από το κόστος που θα διαμορφωθεί.
«Η γεωργία ακριβείας, τουλάχιστον στην Ελλάδα, είναι κάτι καινούργιο και έχει το ενδιαφέρον του, πιστεύω όμως ότι θα βοηθήσει στην καλύτερη εφαρμογή των σταδίων της παραγωγής», σημειώνει ο κ. Τσιχήτας.
Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι σημαντικό να ελεγχθεί το κόστος παραγωγής, ώστε ο αγρότης να μην αντιμετωπίζει αναπάντεχα γεγονότα, ελέγχοντας αυτό που παράγει.
«Δεν ξέρουμε όμως σε τι βαθμό μπορεί να εφαρμοστεί αυτό για να μπορέσουμε να έχουμε αυταπόδεικτα αποτελέσματα», σημειώνει ο πρόεδρος της ΕΑΣΘ.
Η επιλογή συγκεκριμένων δράσεων για χρηματοδότηση, όπως η μεταποίηση, χρήζει σύμφωνα με τους παραγωγούς διεύρυνσης και σε άλλους τομείς της παραγωγής ωστόσο είναι απαραίτητο να τεθεί και η δικλείδα ώστε αυτά τα χρήματα αυτά να χρησιμοποιηθούν σωστά.
«Πρέπει να δούμε στην πράξη το κόστος εφαρμογής της γεωργίας ακριβείας και της ψηφιοποίησης αυτής σε συνάρτηση με το όφελος που θα μπορεί να έχει ένας παραγωγός», αναφέρει ο κ. Τσιχήτας.
Ενίσχυση της βιωσιμότητας
Τα τελευταία χρόνια η βιωσιμότητα της αγροτικής παραγωγής στην Ευρώπη έχει μπει στο μικροσκόπιο. Η περίοδος της πανδημίας, η έκρηξη του κόστους παραγωγής, αλλά και ο πόλεμος στην Ουκρανία μάς έχουν διδάξει πολλά, ενώ το Ταμείο Ανάκαμψης φαίνεται ως η ευκαιρία που θα φέρει το restart σε ένα κλάδο που, ειδικά στην Ελλάδα, έχει δεχθεί πολλά πλήγματα.
«Κακά τα ψέματα, η γεωργία από μόνη της δεν είναι ένας βιώσιμος κλάδος. Είναι ας πούμε ένα κοινό μυστικό. Η Ευρωπαϊκή Ένωση όμως ενισχύει τους αγρότες για αυτόν τον λόγο, για να επιτύχει την οικονομική βιωσιμότητα, αλλά και για να είναι τα διαχειριστικά συστήματα πιο φιλικά προς το περιβάλλον», λέει στη Voria ο καθηγητής του Perrotis College της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, Θανάσης Γκέρτσης.
Όπως επισημαίνει, μάλιστα, με τη γεωργία ακριβείας μπορούμε να κάνουμε αειφορικό αλλά και βιώσιμο το σύστημα. «Ο πρωτογενής τομέας έχει ανάγκη τους ανθρώπους του, τους αγρότες. Εάν ο παραγωγός δεν έχει κέρδη δεν μπορούμε να πάμε παραπέρα», τονίζει ο κ. Γκέρτσης.
Ωστόσο, το ζητούμενο είναι να υπάρξουν περαιτέρω διευκρινίσεις για το ποιες θα είναι οι θεματικές που θα ενισχυθούν. «Σωστό είναι να έχουμε διευκρινίσεις. Η ψηφιοποίηση της παραγωγής είναι μονόδρομος και έχει τονιστεί τα τελευταία χρόνια. Τώρα είναι μια καλή ευκαιρία για αυτό», λέει ο καθηγητής του Perrotis College.
Ο Χρήστος Τσιχήτας αναφέρει από την πλευρά του πως τα όσα προαναγγέλλει το Ταμείο «είναι μια καλή θεωρία που δημιουργεί και προσδοκία, ενώ παραμένει μια καλή και ευπρόσδεκτη εξέλιξη που θέλουμε να εφαρμόσουμε πιλοτικά σε έναν βαθμό, για να δούμε πώς ωφελεί τελικά όλο αυτό στη διαδικασία της παραγωγής».
Βάσει όσων έχουν ειπωθεί μέχρι τώρα, ο πρόεδρος της ΕΑΣΘ εκτιμά ότι θα βοηθηθεί σε μεγάλο βαθμό η βελτιστοποίηση της εγχώριας παραγωγής, αλλά αυτό θα διευκρινιστεί έμπρακτα σε ένα διάστημα τριών ετών, ώστε να φανούν αποτελέσματα.
«Παίζει ρόλο και το κόστος, εάν είναι υψηλό και δεν θα υπάρχει όφελος τότε η συζήτηση αλλάζει», λέει ο Χρήστος Τσιχήτας.
Έλεγχος χρημάτων και προστασία των προϊόντων
Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν πολύ καλά ότι το Ταμείο Ανάκαμψης είναι μια πολύ μεγάλη ευκαιρία για τον πρωτογενή τομέα, ο οποίος όμως πρέπει να αποφύγει την παγίδα των παλαιότερων αγροτικών επιδοτήσεων, που όπως διδάσκει η ιστορία δεν αξιοποιήθηκαν όπως θα έπρεπε.
«Τα χρήματα τα οποία προορίζονται για τον πρωτογενή τομέα πρέπει να δοθούν με μεγάλη προσοχή. Απαραίτητη είναι η δέσμευση των ωφελούμενων από τις χρηματικές ενισχύσεις», τονίζει ο δρ. Θανάσης Γκέρτσης. Σύμφωνα με τον ίδιο, κλειδί για αυτό είναι η παρουσία των γεωργικών συμβούλων. «Εάν ο θεσμός αυτός ξεκινήσει είναι σημαντικό για την επιτυχία των συγκεκριμένων προγραμμάτων», λέει χαρακτηριστικά, σημειώνοντας το πόσο σημαντικό είναι τα voucher να δίνονται από τον αγρότη στον σύμβουλο, ώστε με την κατάλληλη καθοδήγηση να εκτελεσθούν στη συνέχεια σωστά από τον παραγωγό.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Χρήστος Τσιχήτας, που κάνει λόγο για την ανάγκη μιας συγκεκριμένης διαδικασίας παραγωγής στα ελληνικά προϊόντα, μια αλυσίδα που κομβικό ρόλο θα παίζουν και οι γεωργικοί σύμβουλοι. «Το ζητούμενο σε όλο αυτό είναι να έχουμε ένα αποτέλεσμα: ένα παραγόμενο προϊόν με ένα εύλογο χαμηλό κόστος, αλλά με ποιοτικά χαρακτηριστικά και υγιεινό για τον καταναλωτή», τονίζει.
Όλα δείχνουν, βέβαια, πως η ορθή χρήση των χρημάτων του Ταμείου θα δώσει μια σημαντική ενίσχυση στην ελληνική παραγωγή, που γνώρισε ουκ ολίγες αναταράξεις τα τελευταία χρόνια.
«Οι ορθές πρακτικές που ασκούμε για την παραγωγή των προϊόντων μας πρέπει να πιστοποιούνται ώστε όλο αυτό να αποδεικνύεται. Η τεχνολογία στον Πρωτογενή Τομέα, που ουσιαστικά φέρνει το Ταμείο Ανάκαμψης, θα δώσει μια υπεραξία στα προϊόντα μας», υπογραμμίζει ο πρόεδρος της ΕΑΣΘ.
Ο Θανάσης Γκέρτσης, από την πλευρά του, επισημαίνει πως το πέρασμα του Ταμείου Ανάκαμψης θα είναι επιτυχημένο από την ελληνική παραγωγή εάν και εφόσον αντιμετωπιστούν κατάλληλα ορισμένες «ασθένειες» που υφίστανται ακόμα, όπως ο πλημμελής -αλλά ταυτόχρονα απαραίτητος- έλεγχος τιμών από τον παραγωγό στον καταναλωτή.
«Η χώρα μας έχει μια μεγάλη απόκλιση σε σχέση με την Ευρώπη και αυτό πρέπει να σταματήσει για να δοθούν κίνητρα στον πρωτογενή τομέα», σημειώνει ο καθηγητής του Perrotis College.
* Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην έντυπη Voria - Μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ.