Skip to main content

Σχέσεις έρωτα και μίσους μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας

Τουλάχιστον ο μισός πληθυσμός εκτιμά θετικά τη σκληρή στάση του Ερντογάν ως προς τις σχέσεις της Τουρκίας με τις ισχυρές δυνάμεις της υφηλίου.

Υπάρχουν κάποια δεδομένα επί των οποίων μπορεί να πραγματοποιηθεί πολιτική ανάλυση, ως προς τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.

Ο Ερντογάν είναι περισσότερο από βέβαιος, ότι το πραξικόπημα εναντίον του σχεδιάστηκε από τις ΗΠΑ. Φυσικά, είχαμε πει εξ αρχής, ότι οι αμερικανικές επεμβάσεις στις ξένες χώρες, δεν γίνονται τόσο ερασιτεχνικά, πλην εάν οι ΗΠΑ έχουν χάσει πλέον την ικανότητά τους να πραγματοποιούν λεπτές επεμβάσεις.

Ας υποθέσουμε όμως, ότι πρόκειται περί ανεπιτυχούς αμερικανικής επεμβάσεως, η οποία ενόχλησε σφόδρα τον Ερντογάν, ώστε να επιλέξει αλλαγή προσανατολισμού στις εξωτερικές του σχέσεις. Προστίθεται στην αντιαμερικανική του στάση, και η βαθειά του πεποίθηση, ότι οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν ως εργαλείο την Ελλάδα εναντίον του, ώστε να προκληθεί κάποιο σοβαρό θερμό επεισόδιο, που θα ζημιώσει την Τουρκία, και θα δώσει την αφορμή ανατροπής του. Ο φιλοκυβερνητικός Τύπος στην Τουρκία, προβάλλει συχνά αυτό το ενδεχόμενο.

Όμως, η αντιαμερικανική στάση του Ερντογάν, δεν είναι καινούργια, αλλά μπορώ να πω ότι ανάγεται στο 2003, με αφορμή την άρνηση της πρωτοεκλεγμένης τότε κυβέρνησης των ισλαμιστών του Ερντογάν (που τότε την χαρακτήριζαν προοδευτική) να επιτρέψει τη χρήση του τουρκικού εδάφους για την προγραμματισμένη διμέτωπη αμερικανική επίθεση που σκόπευε στην ανατροπή του Σαντάμ Χουσείν στο Ιράκ.

Αλλά, και μετά από έξη χρόνια, η αντιαμερικανική στάση του άρχισε να επεκτείνεται με την ρήξη μεταξύ των παραδοσιακών συμμάχων Ισραήλ και Τουρκίας, η οποία άρχισε να λαμβάνει δυναμικές διαστάσεις με αφορμή το γνωστό επεισόδιο του Ερντογάν με τον Πέρες.

Το δεύτερο δεδομένο είναι, ότι οι ΗΠΑ αποστρέφονται τον Ερντογάν, αλλά με κανένα τρόπο δεν θέλουν να χάσουν την Τουρκία. Και παλαιότερα υπήρξαν Τούρκοι πολιτικοί που ενοχλούσαν τις ΗΠΑ, αλλά τότε η ισχύς του κεμαλικού τουρκικού στρατού, με πολλούς αρχηγούς των Ενόπλων Δυνάμεων ισραηλίτικης καταγωγής, έφερνε την ανατροπή των μη προθύμων, και την άμεση διοίκηση της χώρας από τον τουρκικό στρατό.

Τώρα, ο στρατός της Τουρκίας βρίσκεται σε καθεστώς διάλυσης, οι μισθοφόροι πιλότοι είναι λίγοι, και είναι φυσικά άγνωστο με πόση θέρμη θα πολεμήσουν σε μια γενικευμένη σύρραξη Τουρκίας-Ελλάδας. Αλλά και δεν είναι βέβαιο πως διαθέτει αυτήν την στιγμή την ικανότητα ανατροπής του Ερντογάν, που όσο κι αν φαίνεται παράδοξο διατηρεί σε υψηλά επίπεδα την δημοτικότητά του.

Τουλάχιστον ο μισός τουρκικός πληθυσμός εκτιμά θετικά την σκληρή στάση του Ερντογάν ως προς τις σχέσεις της Τουρκίας με τις ισχυρές δυνάμεις της υφηλίου, πιστεύοντας ότι αναδεικνύεται η υπεροχή της Τουρκίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Υπενθυμίζω μια παλαιά δημοσκόπηση του "Τουρκικού Ερευνητικού Κέντρου" με τίτλο «Έρευνα Κοινής Γνώμης για την Τουρκική Εξωτερική Πολιτική», όπου μια καθαρή πλειοψηφία 58,2% των ερωτηθέντων αντιμετώπισαν την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους με θετικό μάτι και μόλις το 41,8% την αποκάλεσαν ως λανθασμένη κίνηση.

Το 57,6% των ερωτηθέντων εκτίμησαν ότι η κατάρριψη «έδειξε ότι η Τουρκία είναι μια μεγάλη χώρα», όπως και αυτοί που προσυπέγραψαν το «πρέπει να προστατεύσουμε τα σύνορά μας».

Κοντά σ’ αυτό ας ληφθεί υπόψη και το γεγονός ότι αριθμός των συνειδητών ισλαμιστών, ιδιαιτέρως στην Ανατολία, είναι αρκετά μεγάλος, ώστε να τον ικανοποιεί πλήρως η στροφή του Ερντογάν στο φανατικό σουνιτικό ισλάμ.

Πιστεύω, πως αυτοί είναι κυρίως οι δύο λόγοι, που παρά την οικονομική δυσπραγία, κρατούν την δημοτικότητα του Ερντογάν υψηλά, ώστε να μη εμφανίζεται ακόμη ένας ισχυρός πολιτικός αντίπαλος, που με δημοκρατικές διαδικασίες να τον ανατρέψει. Αλλά, και αν συμβεί αυτό, η μετέπειτα πολιτική κατάσταση στην Τουρκία, θα είναι πολύ έκρυθμη, με συνέπειες ακόμη και εμφύλιες συγκρούσεις.