Αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή κρίση, ίσως τη μεγαλύτερη από την ίδρυσή της, βρίσκεται η Facebook, μετά τη σειρά αποκαλύψεων από μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος που ρίχνουν φως στα άδυτα της εταιρείας.
Τις τελευταίες εβδομάδες, η μετοχή της Facebook υποχώρησε κατά περίπου 5%, κάτι που ισοδυναμεί σε απώλειες δισεκατομμυρίων. Την ίδια ώρα, κι ενώ πολλοί μιλούν ακόμη και για κυρώσεις κατά της εταιρείας, οι μέτοχοι κατέθεσαν ψήφισμα για να μειώσουν τις υπερεξουσίες του ιδρυτή και διευθύνοντος συμβούλου Μαρκ Ζούκερμπεργκ.
Η κίνηση των μετόχων γίνεται μετά τα χιλιάδες έγγραφα της πρώην εργαζόμενης Φράνσις Χάουγκεν, που κατήγγειλε ότι η εταιρεία βάζει πρώτα τα κέρδη και μετά την ασφάλεια των χρηστών. Παραλήπτης των εγγράφων είναι και η αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς που αναμένεται να παρέμβει, προσθέτοντας νέους «πονοκεφάλους» στη διοίκηση.
Τουλάχιστον 9 καταγγελίες στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς
Οι πληροφοριοδότες έχουν υποβάλλει τουλάχιστον εννέα καταγγελίες στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, που έχει την εποπτεία των δημόσιων εταιρειών όπως η Facebook, και υποστηρίζουν ότι η εταιρεία παραπλανούσε τους επενδυτές, παρουσιάζοντας μια πιο ρόδινη εικόνα, αν και υπήρχε γνώση της αλήθειας. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει τη δικαιοδοσία να επιβάλει υπέρογκα πρόστιμα για παραπλάνηση των επενδυτών και να επιβάλει περιορισμούς στους εταιρικούς επικεφαλής.
Πάντως, νομικοί εμπειρογνώμονες αναφέρουν στους New York Times ότι οι κατηγορίες δεν φαίνεται να είναι τόσο ξεκάθαρες όσο σε άλλες υποθέσεις που έχει αναλάβει η υπηρεσία.
Επισήμως η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αρνήθηκε να απαντήσει στο εάν έχει ξεκινήσει έρευνα. Ακόμη και μια τέτοια κίνηση, δεν αποκλείεται να δημιουργήσει πρόβλημα στην Facebook, οδηγώντας σε καταθέσεις κορυφαίων στελεχών και αναγκάζοντας την εταιρεία να μοιραστεί ιδιωτικές επικοινωνίες και άλλα επιχειρηματικά έγγραφα.
Οι ρυθμιστικές αρχές, αν επιχειρήσουν να ξεκινήσουν νομικό αγώνα, καλούνται να πείσουν τα δικαστήρια ότι τα στελέχη της Facebook είχαν σκοπό να κρύψουν ή να πουν ψέματα για προβλήματα που αντιμετώπιζε η εταιρεία. Επίσης, θα πρέπει να αποδείξουν ότι οι πληροφορίες που αποκάλυψε η Χάουγκεν ή που προέκυψαν σε έρευνα, θα μπορούσαν να είχαν αλλάξει αποφάσεις για συναλλαγές ή και αποφάσεις των μετόχων, εάν είχαν κοινοποιηθεί.
Ακόμη πιο δύσκολο, εκτιμούν οι εμπειρογνώμονες, θα ήταν να θεωρηθούν προσωπικά υπεύθυνοι οι επικεφαλής της εταιρείας. Οι ρυθμιστικές αρχές καλούνται να αποδείξουν ότι ο Ζούκερμπεργκ ή άλλα στελέχη γνώριζαν ρητά ότι το Facebook έκρυβε ή έλεγε ψέματα για πληροφορίες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τους επενδυτές. Εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι θα υπάρξει έρευνα, αλλά με αβέβαια έκβαση.
Το Facebook αρνείται τις καταγγελίες
Πάντως η Facebook αρνείται τις καταγγελίες της Χάουγκεν ότι ο Ζούκερμπεργκ και άλλα υψηλόβαθμα στελέχη προσπάθησαν να την απαξιώσουν, λέγοντας ότι δεν είναι ειδική στα θέματα για τα οποία μίλησε δημόσια, ενώ προσθέτουν ότι εκατομμύρια έγγραφα μπορούν να αντικρούσουν τα εσωτερικά έγγραφα που πήραν από την εταιρεία.
Ο εκπρόσωπος της εταιρείας Άντι Στόουν δήλωσε ότι η Facebook κάνει εκτενείς γνωστοποιήσεις στην επιτροπή κεφαλαιαγοράς, συμπεριλαμβανομένης της αφοσίωσης των χρηστών, της εκτίμησης διπλών ή ψευδών λογαριασμών και τη διατήρηση της ασφάλειας της πλατφόρμας έναντι ατόμων που θέλουν να τη χρησιμοποιήσουν για να βλάψουν άλλους.
Οι δικηγόροι της Χάουγκεν στράφηκαν στην επιτροπή κεφαλαιαγοράς λόγω της προστασίας που παρέχει σε μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος. Το πρόγραμμα χρονολογείται από το 2008, όταν και η παγκόσμια χρηματοπιστωτική χρήση παρακίνησε άτομα να προβούν σε αποκαλύψεις για τα κακώς κείμενα. Η Χάουγκεν ωστόσο είπε ότι η προσφυγή της οφείλεται στο γεγονός ότι το Facebook είπε ψέματα σε ρυθμιστικές αρχές και επενδυτές.
Ένα από τα ζητήματα για τα οποία το Facebook δέχεται πυρά είναι ο ρόλος του στις προεδρικές εκλογές. Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ είπε τον Μάρτιο στο Κογκρέσο ότι η εταιρεία έλαβε μέτρα για να κατεβάσει σελίδες που στόχος τους ήταν η παραπληροφόρηση αλλά και η ρητορική μίσους. Σε κάθε περίπτωση, ο ίδιος αρνήθηκε ότι η εταιρεία έπαιξε ρόλο στην προώθηση εξτρεμιστικών ομάδων και στη διάδοση της παραπληροφόρησης.
«Κάναμε ό,τι έπρεπε από την πλευρά μας για να διασφαλίσουμε την ακεραιότητα των εκλογών. Τώρα κάποιοι λένε ότι τα κοινωνικά δίκτυα μας πολώνουν. Αλλά αυτό δεν είναι καθαρό από πλευράς στοιχείων ή έρευνας» δήλωσε.
Πρόβλημα τα εσωτερικά έγγραφα
Οι ισχυρισμοί του Ζούκερμπεργκ έρχονται σε αντίθεση με αυτά που αναφέρονται στα εσωτερικά έγγραφα. Βάσει όσων αναφέρονται, η Facebook ανέλαβε δράση για το 3%-5% των περιπτώσεων ρητορικής μίσους και για λιγότερο από το 1% περιπτώσεων που προωθούσαν ή υποκινούσαν τη βία. Σε ένα πείραμα, οι ερευνητές της εταιρείας διαπίστωσαν ότι οι αλγόριθμοι οδήγησαν τους ανθρώπους που ενδιαφέρονται για συντηρητικά θέματα σε περιεχόμενο που περιέχει ριζοσπαστικές ή πολωτικές ιδέες. Ένας υπάλληλος έγραψε σε μία μελέτη ότι «όχι μόνον δεν κάνουμε κάτι για την εκλογική παραπληροφόρηση στα σχόλια, αλλά τα ενισχύουμε».
Η εταιρεία απέκρυψε επίσης πληροφορίες σχετικά με τη ζημιά που κάνει το Instagram στους εφήβους, υποστηρίζει η Χάουγκεν, που επικαλείται εσωτερικές έρευνες. Η πρώην εργαζόμενη επικαλείται εσωτερικές μελέτες που δείχνουν ότι η Facebook γνώριζε για τις βλάβες σε παιδιά και τον ρόλο της στην υποκίνηση βίας και στην παραπληροφόρηση για την Υγεία.
Οι αποκαλύψεις προκάλεσαν ανησυχία σε επενδυτές, όπως η Julie Goodridge, υπεύθυνη χαρτοφυλακίου της NorthStar Asset Management, που μαζί με το Γραφείο Ελεγκτή της Πολιτείας της Νέας Υόρκης και άλλους εκπροσώπους επενδυτικών κεφαλαίων κατέθεσαν πρόταση για την επόμενη συνέλευση των μετόχων και ζητούν να μην είναι ο Ζούκερμπεργκ ο πλειοψηφικός μέτοχος.
Η Facebook αναμένεται ότι θα πολεμήσει όλες τις ενέργειες της επιτροπής κεφαλαιαγοράς. Ήδη, έχει συγκεντρώσει στρατό δικηγόρων από κορυφαίες πολυεθνικές εταιρείες στην Ουάσινγκτον, ειδικούς σε ζητήματα ασφάλειας, αντιμονοπωλίου, προστασίας καταναλωτών και πολιτικών δικαιωμάτων. Ήδη, έχει την εμπειρία από προηγούμενες δικαστικές μάχες.