Ερωτήματα ως προς το εάν η Νέα Δημοκρατία, ως κυβέρνηση πλέον, αλλάζει στάση σχετικά με την αναγκαιότητα του διαγωνισμού για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του ΟΑΣΘ, γεννά απόφαση του διευθύνοντος συμβούλου της Κοινωνίας της Πληροφορίας, να δοθεί παράταση στη διαγωνιστική διαδικασία.
Συγκεκριμένα, απόφαση η οποία υπογράφηκε πέντε ημέρες μετά τις εκλογές (12 Ιουλίου) προβλέπει «τη μετάθεση της καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής προσφορών του διαγωνισμού ‘Ψηφιακός Μετασχηματισμός Τηλεματική και Ενιαίο Αυτόματο Σύστημα Συλλογής Κομίστρου (ΟΣΕΘ)’ από 12/07/2019 και ώρα 17:00 στις 2/08/2019 και ώρα 17:00, και της αποσφράγισης προσφορών από 18/07/2019 και ώρα 12:00 στις 8/08/2019 και ώρα 12:00, λόγω τεχνικής αδυναμίας λειτουργίας του ΕΣΗΔΗΣ και κατάθεσης αιτημάτων από ενδιαφερόμενες εταιρείες για υποβολή προσφορών και την ανάπτυξη μεγαλύτερου ανταγωνισμού επ’ ωφελείας του έργου» (δείτε εδώ).
Πρόκειται για έναν διαγωνισμό που είχαν προωθήσει οι πρώην υπουργοί Ψηφιακής Πολιτικής Νίκος Παππάς και Μεταφορών Χρήστος Σπίρτζης και τον οποίο οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, μεταξύ των οποίων και ο σημερινός υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας Θράκης) Θόδωρος Καράογλου, τον είχαν καταγγείλει επανειλημμένως με ερωτήσεις στη Βουλή και είχε δηλωθεί πως μόλις η ΝΔ γίνει κυβέρνηση ο διαγωνισμός θα ακυρωθεί. Ειδικότερα, στις ερωτήσεις τους οι βουλευτές (Κατερίνα Μάρκου, Σάββας Αναστασιάδης και Θόδωρος Καράογλου) αναφέρονταν σε «σκοπιμότητες», σε «εξωφρενικά υψηλό κόστος», σε «απορίες» και σε «εύλογα ερωτήματα» που προκαλούσε η όλη μεθόδευση καθώς και οι όροι της διακήρυξης, ορισμένοι από τους οποίους χαρακτηρίζονται ως «φωτογραφικοί» από κύκλους της αγοράς.
Μία ημέρα πριν από τις εκλογές
Εξ αρχής η όλη διαγωνιστική διαδικασία παρουσίασε προβλήματα διαφάνειας εγείροντας συγχρόνως υποψίες περί μεθόδευσης.
- Η διακήρυξη είχε ολοκληρωθεί από τον Μάιο του 2018, ωστόσο δόθηκε προς δημόσια διαβούλευση επτά μήνες αργότερα, μέσα στην περίοδο των Χριστουγέννων. Η διαβούλευση διήρκεσε συνολικά εννέα ημέρες και έληξε την πρώτη εργάσιμη του 2019 (2/1/19). Στη διάρκεια της διαβούλευσης υποβλήθηκαν περισσότερες από 150 παρατηρήσεις – προτάσεις οι οποίες στη συντριπτική πλειονότητά τους αγνοήθηκαν.
- Παρότι η διαβούλευση ολοκληρώθηκε στην αρχή του έτους ο διαγωνισμός βγήκε στον αέρα στις 6 Ιουνίου, δηλαδή δέκα ημέρες μετά τις ευρωεκλογές κι ενώ η χώρα όδευε ολοταχώς προς τις εθνικές εκλογές.
- Ως ημερομηνία υποβολής προσφορών ορίστηκε η 4η Ιουλίου, δηλαδή μόλις μία εργάσιμη πριν από τις εκλογές.
Τα ερωτήματα
Πέραν των ανωτέρω και ειδικότερα της βιασύνης να κλείσει ο διαγωνισμός πριν από τις εκλογές, υπάρχουν και άλλες, πολύ σοβαρότερες επισημάνσεις οι οποίες μεγιστοποιούν τα ερωτήματα σχετικά με τη σκοπιμότητά του καθώς και με το κόστος του.
Ερώτημα 1ον: Πόσο αναγκαία είναι η υλοποίηση αυτού του έργου;
Αυτή τη στιγμή ο ΟΑΣΘ έχει ήδη εγκατεστημένο εξοπλισμό και πλήρηεφαρμογή Τηλεματικής σε όλα τα λεωφορεία του καθώς και σε περίπου διακόσιες «έξυπνες στάσεις», ασχέτως εάν, λόγω κακής συντήρησης, εδώ και μήνες λειτουργούν κατά τρόπο εξόχως προβληματικό. Επιπλέον, ο ΟΑΣΘ διαθέτει οπτική και ηχητική αναγγελία εντός των λεωφορείων, σύνδεση με ακυρωτικά μηχανήματα και με τη μηχανογράφηση, συστήματα παρόμοια και σε πλήρη συμβατότητα με αυτά τα οποία υπάρχουν και στις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας (ΟΑΣΑ).
Επίσης διαθέτει σύγχρονο σύστημα μηχανογράφησης, τεχνολογικά ανώτερο σε σχέση με αυτό το οποίο περιγράφεται στη διακήρυξη του επίμαχου διαγωνισμού.
Ερώτημα 2ον: Πώς προσδιορίστηκε το κόστος του έργου στα 39 εκατ. ευρώ;
Το έργο αφορά ουσιαστικά τρία πράγματα: νέο σύστημα τηλεματικής (παρά το ήδη υπάρχον), νέο σύστημα μηχανοργάνωσης (παρότι υπάρχει) και το ηλεκτρονικό εισιτήριο (υπάρχει κατά το ήμισυ). Ειδικότερα, το υπάρχον σύστημα τηλεματικής κόστισε στον ΟΑΣΘ περίπου 600.000 ευρώ, οι «έξυπνες στάσεις» γύρω στα 2 εκατ. ευρώ, το σύστημα της μηχανοργάνωσης περίπου 150.000, η δε εφαρμογή ηλεκτρονικού εισιτηρίου μόνον για τις «έξυπνες κάρτες απεριορίστων διαδρομών» (γύρω στις 100.000 κάρτες) κόστισε περίπου 50.000 ευρώ. Σύνολο δηλαδή γύρω στα 2,8 εκατ. ευρώ.
Το επιπλέον έργο το οποίο προβλέπεται στη διακήρυξη του επίμαχου διαγωνισμού είναι η αναβάθμιση του συστήματος τηλεματικής με τοποθέτηση οθόνης ενημέρωσης οδηγού και επιβατών μέσα στα λεωφορεία (όπως στον ΟΑΣΑ), αναβάθμιση του συστήματος μηχανοργάνωσης, καθώς και εφαρμογή ηλεκτρονικού εισιτηρίου και για εισιτήρια μιας χρήσης, πέρα από τις κάρτες πολλαπλών διαδρομών.
Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, το επιπλέον αυτό έργο κοστολογείται σε σημερινές τιμές περίπου στα 2 εκατ. ευρώ, ποσόν το οποίο απέχει παρασάγγας από τα 39 εκατ. της διακήρυξης.
Γνωρίζει ο νέος υπουργός
Τα ίδια στελέχη της αγοράς προχωρούν και σε άλλες επισημάνσεις σχετικά με το περιεχόμενο της διακήρυξης του επίμαχου διαγωνισμού. Αναφέρουν για παράδειγμα ότι η διακήρυξη περιλαμβάνει «φωτογραφικούς» όρους οι οποίοι εμποδίζουν την ανάπτυξη ανταγωνισμού και περιορίζουν υπέρμετρα τον κύκλο των εταιρειών που μπορούν να συμμετέχουν στον διαγωνισμό.
Ορισμένες από αυτές τις επισημάνσεις έχουν περιέλθει σε γνώση του νέου υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκου Πιερρακάκη. Κύκλοι του υπουργείου δήλωσαν στην Voria.gr ότι «αυτή την περίοδο ο υπουργός ενημερώνεται για όλα τα θέματα της αρμοδιότητάς του». Ειδικότερα για το ζήτημα του επίμαχου διαγωνισμού τονίζουν ότι «διερευνώνται όλες οι δυνατότητες», διευκρινίζοντας παράλληλα πως «προς το παρόν δεν τίθεται ζήτημα ματαίωσης του διαγωνισμού».