Κανονικά μπορούν να συνεχιστούν οι εργασίες της απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων στο σταθμό Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης, μετά και την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, που δημοσιοποιήθηκε σήμερα.
Με την 6/2022 απόφαση της Επιτροπής Αναστολών της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας δεν έγινε δεκτή η αίτηση, με την οποία είχε ζητηθεί η αναστολή της απομάκρυνσης των αρχαιοτήτων. Με σχετική υπουργική απόφαση έχει αποφασιστεί, ακόμη, η διατήρηση των αρχαιοτήτων σε άλλο χώρο μέχρι την κατασκευή του σταθμού, οπότε και θα επανατοποθετηθούν εκεί.
Η Επιτροπή Αναστολών της Ολομέλειας του ΣτΕ έκρινε ότι η βασιμότητα των λόγων ακυρώσεως ούτε αποκλείεται, ώστε η αίτηση να απορριφθεί γι' αυτόν τον λόγο, ούτε όμως είναι προφανής, ώστε να διαταχθεί η αναστολή για τον ίδιο λόγο. Οπότε, σύμφωνα τουλάχιστον με την ερμηνεία που δίνεται από την «Αττικό Μετρό ΑΕ», οι εργασίες εφόσον δεν αναστέλλονται, συνεχίζονται κανονικά.
Έτσι και η συγκεκριμένη προσφυγή ενάντια στη μέθοδο κατασκευής του σταθμού πέφτει στο κενό, με αποτέλεσμα πλέον το χρονοδιάγραμμα (το τελευταίο που είχε δοθεί στη δημοσιότητα) να μπορεί να τηρηθεί απρόσκοπτα.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι αφενός οι εργασίες της απόσπασης των αρχαιοτήτων, που δεν σταμάτησαν ποτέ και έχουν φτάσει πια στην απόσπαση του 90% των ευρημάτων θα συνεχιστούν και θα ολοκληρωθούν το επόμενο διάστημα, αφετέρου ότι η αρχή των εκσκαφών στον σταθμό Βενιζέλου τοποθετείται στο τέλος Μαρτίου.
Στην απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Με το κύριο ένδικο βοήθημα, η απόφαση επί του οποίου αναμένεται, οι ενδιαφερόμενοι (σ.σ. οι προσφεύγοντες) αμφισβητούν τη νομιμότητα της υπουργικής απόφασης που ενέκρινε τη σχετική μελέτη, υποστηρίζοντας ότι αυτή μη νομίμως εκπονήθηκε από ιδιωτικό μελετητικό σχήμα χωρίς να τηρηθούν οι, κατά τους ίδιους, εφαρμοστέες σχετικές διατάξεις, καθώς και ότι η μελέτη που εγκρίθηκε με την προσβαλλόμενη υπουργική απόφαση, δεν αποτελεί 'οριστική μελέτη εφαρμογής', όπως ορίζει, μεταξύ άλλων, προηγούμενη απόφαση της ίδιας υπουργού. Υποστηρίζουν, ειδικότερα, οι ενδιαφερόμενοι ότι η μη οριστικότητα της μελέτης αποδεικνύεται από το γεγονός ότι η εγκριτική υπουργική απόφαση εκδόθηκε υπό πλήθος όρων, που αναφέρονται, μεταξύ άλλων, και στην εκπόνηση συμπληρωματικών μελετών, καθώς και από το ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου εγκρίνουν, τελικά, επιμέρους μελέτες για κάθε αρχαιολογική ενότητα ξεχωριστά, πριν αυτή απομακρυνθεί».
Η Ολομέλεια του ΣτΕ εξέτασε τα επιχειρήματα όσων προσέφυγαν περί ανεπανόρθωτης βλάβης των αρχαιοτήτων, που όπως τονίζουν συναρτάται με τη βασιμότητα της αιτήσεως ακυρώσεως. Και έκρινε ότι η βλάβη αυτή δεν πιθανολογείται, ακριβώς διότι η σχετική μελέτη έχει ήδη τροποποιηθεί όπως υπέδειξαν οι αρχαιολογικές υπηρεσίες, πριν από τη σχετική θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, εξειδικεύεται συνεχώς σε επίπεδο κάθε αρχαιολογικής ενότητας ξεχωριστά, ενώ προβλέπεται η σύνταξη και συμπληρωματικών μελετών για την έδραση και ανάδειξη των αρχαιοτήτων, πριν από την επανατοποθέτησή τους στον σταθμό, μετά την κατασκευή του.
Μάλιστα, η Ολομέλεια τονίζει στην απόφασή της ότι ανάλογες μεταφορές έχουν γίνει και στο παρελθόν, όπως αυτή που αφορά σε τμήμα των ίδιων αρχαιοτήτων του σταθμού Βενιζέλου, που έχει ήδη μεταφερθεί κατ' εφαρμογή υπουργικής απόφασης του έτους 2017, η νομιμότητα της οποίας δεν έχει αμφισβητηθεί. Φωτογραφίζοντας προφανώς την περίπτωση των αρχαιοτήτων του σταθμού Αγίας Σοφίας.
Αναλυτικά η απόφαση
Με την 6/2022 απόφαση της Επιτροπής Αναστολών της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας απορρίφθηκε αίτηση, με την οποία είχε ζητηθεί η αναστολή της απομάκρυνσης των αρχαιοτήτων που έχουν έλθει στο φως λόγω των εργασιών κατασκευής του σταθμού Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης. Με σχετική υπουργική απόφαση έχει αποφασιστεί, ακόμη, η διατήρηση των αρχαιοτήτων σε άλλο χώρο μέχρι την κατασκευή του σταθμού, οπότε και θα επανατοποθετηθούν εκεί.
Με το κύριο ένδικο βοήθημα, η απόφαση επί του οποίου αναμένεται, οι ενδιαφερόμενοι αμφισβητούν τη νομιμότητα της υπουργικής απόφασης που ενέκρινε τη σχετική μελέτη, υποστηρίζοντας ότι αυτή μη νομίμως εκπονήθηκε από ιδιωτικό μελετητικό σχήμα χωρίς να τηρηθούν οι, κατά τους ίδιους, εφαρμοστέες σχετικές διατάξεις, καθώς και ότι η μελέτη που εγκρίθηκε με την προσβαλλόμενη υπουργική απόφαση, δεν αποτελεί “οριστική μελέτη εφαρμογής”, όπως ορίζει, μεταξύ άλλων, προηγούμενη απόφαση της ίδιας υπουργού. Υποστηρίζουν, ειδικότερα, οι ενδιαφερόμενοι ότι η μη οριστικότητα της μελέτης αποδεικνύεται από το γεγονός ότι η εγκριτική υπουργική απόφαση εκδόθηκε υπό πλήθος όρων, που αναφέρονται, μεταξύ άλλων, και στην εκπόνηση συμπληρωματικών μελετών, καθώς και από το ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου εγκρίνουν, τελικά, επιμέρους μελέτες για κάθε αρχαιολογική ενότητα ξεχωριστά, πριν αυτή απομακρυνθεί.
Η Επιτροπή Αναστολών του ΣτΕ έκρινε ότι η βασιμότητα των λόγων ακυρώσεως ούτε αποκλείεται, ώστε η αίτηση να απορριφθεί γι’ αυτόν τον λόγο, ούτε όμως είναι προφανής, ώστε να διαταχθεί η αναστολή για τον ίδιο λόγο.
Κατόπιν τούτου, εξέτασε τους ισχυρισμούς περί ανεπανόρθωτης βλάβης των αρχαιοτήτων, χωρίς, δηλαδή, αυτή να συναρτάται με τη βασιμότητα της αιτήσεως ακυρώσεως. Έκρινε δε ότι η βλάβη αυτή δεν πιθανολογείται, ακριβώς διότι η σχετική μελέτη έχει ήδη τροποποιηθεί όπως υπέδειξαν οι αρχαιολογικές υπηρεσίες, πριν από τη σχετική θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, εξειδικεύεται συνεχώς σε επίπεδο κάθε αρχαιολογικής ενότητας ξεχωριστά, προβλέπεται δε η σύνταξη και συμπληρωματικών μελετών για την έδραση και ανάδειξη των αρχαιοτήτων, πριν από την επανατοποθέτησή τους στον σταθμό, μετά την κατασκευή του.
Σημειώνεται, τέλος, ότι, όπως προκύπτει από την απόφαση, ανάλογες μεταφορές έχουν γίνει και κατά το παρελθόν, όπως αυτή που αφορά σε τμήμα των ίδιων αρχαιοτήτων του σταθμού Βενιζέλου, που έχει ήδη μεταφερθεί κατ’ εφαρμογή υπουργικής απόφασης του έτους 2017, η νομιμότητα της οποίας δεν έχει αμφισβητηθεί.