Όπως αναφέρει σε εκτενές της άρθρο η Süddeutsche Zeitung, η αμφιλεγόμενη έρευνα των δυο οικονομολόγων του Χάρβαρντ, Ράινχαρτ και Ρογκόφ για την επίδραση του δημόσιου χρέους στην ανάπτυξη που δημοσιεύτηκε το 2010 (χρέος άνω του 90% του ΑΕΠ οδηγεί σε κατάρρευση της οικονομίας) ήταν βασικό σημείο αναφοράς των υποστηρικτών της αυστηρής πολιτικής λιτότητας που επιβλήθηκε στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες της κρίσης. Μέχρι τη στιγμή που άλλοι ερευνητές διαπίστωσαν λάθη στους υπολογισμούς αλλά και παραλείψεις δεδομένων στη συγκεκριμένη μελέτη.
Οι λανθασμένες έρευνες προκαλούν τεράστια ζημιά, υποστηρίζει ο Γκερτ Βάγκνερ από το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών DIW. Στηριζόμενοι σε λάθος στοιχεία οι Ράινχαρτ και Ρογκόφ επιβεβαίωσαν τότε μια θεωρία την οποία επικαλούνταν κάθε τόσο πολλοί ευρωπαίοι πολιτικοί -μεταξύ των οποίων ο τότε γερμανός υπουργός Οικονομικών Σόιμπλε- για να δικαιολογήσουν την επιβολή μέτρων αυστηρής λιτότητας. «Γι΄ αυτό και ορισμένες κυβερνήσεις πιέστηκαν πολύ να κάνουν τόσο μεγάλες περικοπές», εκτιμά ο Γκερτ Βάγκνερ. Σε αυτή την παρατεταμένη λιτότητα αποδίδουν πολλοί αναλυτές το ότι η Ελλάδα δεν έχει εξέλθει ακόμη οριστικά από την κρίση.
Λάθη αλλά και «δημιουργικοί» υπολογισμοί
Υπάρχουν βέβαια πολλά ακόμη παραδείγματα λανθασμένων ερευνών ή μελετών που οδήγησαν σε εσφαλμένα προγνωστικά. Ένα από αυτά αφορά τον γερμανικό κατώτατο μισθό. Όταν το 2015 η Γερμανία αποφάσιζε -ως τελευταία χώρα της ΕΕ- να εισαγάγει κατώτατο ωρομίσθιο, οι εργοδότες προειδοποιούσαν για τις ανυπολόγιστες συνέπειες του βήματος. Βασικό όπλο στη φαρέτρα των επιχειρημάτων τους ήταν μια μελέτη του οικονομικού ινστιτούτου Ifo που προέβλεπε ότι ο κατώτατος μισθός θα «στοίχιζε» έως και 900.000 θέσεις εργασίας. Η πρόβλεψη αυτή δεν επαληθεύτηκε ποτέ ενώ η Γερμανία συνεχίζει να σπάει το ένα ρεκόρ απασχόλησης μετά το άλλο.
Προκειμένου να αποκαλύπτονται τέτοια λάθη εγκαίρως και, κυρίως, πριν προλάβουν να προκαλέσουν ζημιά, μια ομάδα ερευνητών, μεταξύ των οποίων ο Γκερντ Βάγκνερ, προχώρησαν το 2017 στην ίδρυση της επιθεώρησης IREE (International Journal for Re-Views in Empirical Economics) η οποία βάζει στο μικροσκόπιο μελέτες μικροοικονομικών δεδομένων.
Την αξιοπιστία οικονομικών ερευνών εξέτασαν οι αμερικανοί Άντριου Τσανγκ και Φίλιπ Λι. Βάζοντας στο μικροσκόπιο 60 συνολικά μελέτες, οι δυο οικονομολόγοι κατάφεραν να επαληθεύσουν τα αποτελέσματα μόλις στις μισές από αυτές. Γενικά ισχύει ότι στο 40%-50% των περιπτώσεων δεν επαληθεύονται τα αποτελέσματα των ερευνών, τονίζει ο Βάγκνερ. Αυτό όμως δεν οφείλεται μόνον σε λάθος υπολογισμούς ή σε λανθασμένη μεθοδολογία. Συχνά οι επιστημονικές μελέτες παραποιούνται σκοπίμως προκειμένου να επιτευχθεί ένα θεαματικό ή «πολιτικά επιθυμητό» αποτέλεσμα.
SZ, Κώστας Συμεωνίδης
Πηγή: Deutsche Welle