Καλημέρα σας!
Τα εκπληκτικά νούμερα που συνόδευσαν την τελετή της κηδείας της βασίλισσας Ελισάβετ της Μεγάλης Βρετανίας κάτι σημαίνουν. Διότι ούτε η βασιλεία έχει προοπτικές να αναστηθεί παγκοσμίως ούτε ότι η Βρετανία βρίσκεται καθ’ οδόν για να ξαναγίνει πραγματικά… μεγάλη. Οι 4,1 δισ. άνθρωποι που παρακολούθησαν από τους τηλεοπτικούς τους δέκτες την τελετή και οι 500 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, αλλά και άλλοι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι που επέλεξαν να μεταβούν στο Λονδίνο για την τελετή, δείχνουν τουλάχιστον δύο πράγματα. Κατ' αρχάς ότι ο κόσμος, η κοινωνία, οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από σύμβολα, τα οποία άντεξαν στον χρόνο -70 χρόνια είναι πάνω από μια ζωή- και για αυτό δεν βιάζονται να αποκαθηλώσουν, αλλά να τιμήσουν. Το κυριότερο, όμως, είναι ότι -όπως αποδεικνύεται- τελικά τα πρόσωπα νοηματοδοτούν τους θεσμούς. Όχι το αντίθετο, αν και υπάρχουν εξαιρέσεις. Η βασίλισσα Ελισσάβετ ήταν –αν μη τι άλλο- ένας συμπαθής, πρόσχαρος και με θετική αύρα άνθρωπος, που δεν προκάλεσε ποτέ με το αξίωμά της. Ηγήθηκε της χώρας της –με βάση συγκεκριμένες αρμοδιότητες- χωρίς να δώσει λαβή για σχόλια. Ακόμη και στα λάθη και στις κρίσεις που βίωσε το Μπάκινγχαμ επί των ημερών της εμφανίστηκε ψύχραιμη. Αυτό το ανθρώπινο πρόσωπο κάνει στις μέρες μας έστω ανεκτό -αν όχι συμπαθή- έναν πολιτικά και διοικητικά παρωχημένο θεσμό όπως η βασιλεία. Αυτό το πρόσωπο τίμησαν όσοι συμμετείχαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στην κηδεία, τουλάχιστον οι περισσότεροι. Έτσι για να επιβεβαιωθεί για μία ακόμη φορά ότι στην ανθρώπινη συμπεριφορά βαρύνοντα ρόλο παίζουν τα συναισθήματα. Όπως λέει και κάποιος σοφός που κυκλοφορεί ανάμεσά μας, στον άνθρωπο τα συναισθήματα είναι ωκεανός και η λογική καρυδότσουφλο.
Τα MOUs της Θεσσαλονίκης
Στην Ελλάδα –υποστηρίζουν κάποιοι- τα δημιουργικά πράγματα είναι δύσκολα. Τα προβλήματα εντοπίζονται, κυρίως, στην πράξη. Διότι στη θεωρία όλα είναι ευκολότερα. Επειδή, όμως, η θεωρία από μόνη της είναι ένα είδος… αέρα, στη χώρα μας έχει εφευρεθεί ένας τρόπος, ώστε όσοι θωρούν ότι μπορούν να κάνουν κάτι, αλλά αισθάνονται ότι τελικά δεν θα τα καταφέρουν είτε επειδή οι ίδιοι δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν ρεαλιστικά το όραμά τους είτε επειδή εξ’ αντικειμένου υπάρχουν εμπόδια, να εμφανίζουν κάτι απτό, που δεν είναι δεσμευτικό. Το όνομα αυτού του… μέσου είναι «Memorandum of Understanding», που σε απλά ελληνικά σημαίνει «Μνημόνιο Κατανόησης». Μια ακόμη εφεύρεση της γραφειοκρατίας, για την οποία όρος επιβίωσης είναι να εμφανίζει μια διαρκή κινητικότητα. Το «μνημόνιο κατανόησης» σημαίνει ότι ορισμένα πράγματα συζητήθηκαν ανάμεσα σε δύο πλευρές, ενδεχομένως διαπιστώθηκε μια συναντίληψη, αλλά η πρακτική εφαρμογή παραπέμπεται στο μέλλον, το οποίο ως γνωστόν είναι άδηλο. Στη Θεσσαλονίκη –για να δώσουμε έναν τοπικό χαρακτήρα στο θέμα- οι φάκελοι με την ένδειξη «MoU» στιβάζονται στους φοριαμούς και στους σκληρούς δίσκους των ποικίλων δραστηριοτήτων φορέων του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα κατά εκατοντάδες. Χαρτιά με χαρακτηριστικές τις φαρδιές πλατιές υπογραφές των επικεφαλής, συνήθως των προέδρων. Ακολουθεί η έκδοση Δελτίου Τύπου ή κάποια δημόσια δήλωση, που να υπογραμμίζει την αξία των υπογραφών και έκτοτε η τύχη τους αγνοείται. Για ουσιαστικά αποτελέσματα καλύτερα να μη ρωτήσει κανείς, αν και δεν αποκλείεται η… έκπληξη. Σε μία ή δύο περιπτώσεις μπορεί να έχει γίνει το επόμενο βήμα, ώστε να δικαιωθεί η λαϊκή ρήση για τις εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν έναν κανόνα…
Η σχετική αξία των εξαγωγών
Στην οικονομία οι αριθμοί μετράνε. Όμως ακόμη περισσότερο μετράνε οι ποιοτικοί και οι παράλληλοι δείκτες που συνοδεύουν αυτούς τους αριθμούς, αυξάνοντας ή μειώνοντας την πραγματική τους αξία. Για παράδειγμα οι ελληνικές εξαγωγές πάνε φέτος πολύ καλά, αλλά παρά τις αισιόδοξες δηλώσεις του νεοκλεγέντος προέδρου του Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ) Σ. Διαμαντίδη, οι επιδόσεις αυτές δεν αρκούν για να λύσουν το διαρθρωτικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας. Αντίθετα αναδεικνύουν προκλήσεις, χωρίς την αντιμετώπιση των οποίων η Ελλάδα αντί να χάσει το ματς με σκορ 4-2 θα το χάσει με 8-4, που μάλλον είναι χειρότερο. Όσο περισσότερες εξαγωγές πραγματοποιεί η χώρα με τη συγκεκριμένη παραγωγική διάταξη, είναι καταδικασμένη να πραγματοποιεί ακόμη περισσότερες εισαγωγές. Από τα διαρκή καταναλωτικά αγαθά και τα τρόφιμα, μέχρι τα καύσιμα, τα φάρμακα και τις πρώτες ύλες των μεταποιητικών επιχειρήσεων είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία εισαγόμενα. Κάπως έτσι αυξάνεται το έλλειμμα στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών, στο οποίο καταγράφονται οι συνολικές συναλλαγές της χώρας με το εξωτερικό. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για το επτάμηνο Ιανουαρίου-Ιουλίου 2022, το συγκεκριμένο έλλειμμα αυξήθηκε σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2021. Η «καθαρή» εικόνα του ελλείμματος καταγράφεται σε σταθερές τιμές με την αύξηση των εισαγωγών, η οποία ήταν αισθητά μεγαλύτερη από εκείνη των εξαγωγών σε απόλυτους όρους. Οι εξαγωγές αυξήθηκαν 4% σε σταθερές τιμές και οι εισαγωγές κατά 16%. Οι εξαγωγές αγαθών -χωρίς καύσιμα- σημείωσαν αύξηση μόλις 3,8% σε σταθερές τιμές ενώ οι εισαγωγές αγαθών -χωρίς καύσιμα- σημείωσαν αύξηση 14,9%. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αύξηση του ελλείμματος στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών υπογραμμίζει την ανάγκη της ελληνικής οικονομίας για ρευστότητα και επιπλέον χρηματοδότηση. Κάτι τέτοιο σε περίοδο υψηλών επιτοκίων είναι δυσβάσταχτο. Οπότε δεν χρειάζονται πανηγυρισμοί ούτε βαρύγδουπες δηλώσεις. Το καλό είναι ότι τα τουριστικά έσοδα είναι φέτος σημαντικά και ενισχύουν τις εισροές, αφού ο τουρισμός είναι εξαγωγή υπηρεσιών. Αλλά δεν είναι ικανά να σώσουν την παρτίδα, αφού ήδη από τον Σεπτέμβριο μειώνονται.