Τις τελευταίες ημέρες η βιομηχανία του βορειοελλαδικού τόξου βρίσκεται στο προσκήνιο. Με αφορμή το Go International της Eurobank και του Συνδέσμου Εξαγωγέων - ΣΕΒΕ, που πραγματοποιήθηκε στις αρχές της εβδομάδας στη Θεσσαλονίκη, και το Thessaloniki Summit του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος, που ξεκινάει σήμερα το πρωί τις εργασίες του στο Βελλίδειο Πολιτιστικό Κέντρο, στους χώρους της ΔΕΘ – Helexpo, οι συζητήσεις για τον παραγωγικό τομέα γίνονται στο φως. Ιδιαίτερα προβάλλονται τα πολλά καλά παραδείγματα των μεταποιητικών μονάδων, που μέσα στα δύσκολα οικονομικά χρόνια της κρίσης και της ύφεσης όχι απλώς επιβίωσαν, αλλά κατάφεραν να αναπτυχθούν. Να αυξήσουν τον κύκλο εργασιών τους και να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας. Να ανταποκριθούν πλήρως στις ανταγωνιστικές συνθήκες των διεθνών αγορών.
Ασφαλώς αυτές οι επιτυχίες δεν συμβαίνουν από μόνες τους. Είναι οι άνθρωποι, οι επιχειρηματίες και τα στελέχη τους, που κατάφεραν να προσαρμοστούν πλήρως στις απαιτήσεις της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και του εμπορίου, που δε γνωρίζει σύνορα. Είναι άνθρωποι που σε ορισμένες περιπτώσεις βρίσκονται επί 15 – 20 ημέρες το μήνα στο εξωτερικό –στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα- για να παρουσιάσουν, να εκθέσουν, τα πουλήσουν τα προϊόντα τους. Είναι οι πραγματικοί –ενδεχομένως και οι μοναδικοί- ενεργοί Έλληνες κοσμοπολίτες. Είναι αυτοί που αντιλαμβάνονται καλύτερα ακόμη κι από ένα υπουργό Εξωτερικών ότι η Ελλάδα αποτελεί έναν μίζερο μικρόκοσμο, ο οποίος δεν μπορεί να επιβιώσει –πολύ περισσότερο δεν μπορεί να προοδεύσει- από μόνος του. Είναι μια κοινωνία «καταδικασμένη» σε εξωστρέφεια. Μια χώρα που τις τελευταίες δεκαετίες ευλογήθηκε ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ταυτόχρονα είναι οι άνθρωποι που γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα τις δυνατότητες της χώρας και κοιτάζουν στα μάτια επιχειρηματίες των πλέον βιομηχανικά ανεπτυγμένων χωρών του πλανήτη. Με αυτά τα πρότυπα οργάνωσαν τις επιχειρήσεις τους. Τα εργοστάσια τους δεν έχουν να ζηλέψουν σε τίποτα από μια αντίστοιχη μονάδα –για παράδειγμα- στη Γερμανία ή στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, καινοτομούν. Είναι οι πρωτοπόροι οραματιστές που δίνουν τα φώτα στους ξένους. Επιπλέον, είναι σε πολλές περιπτώσεις αυτοδημιούργητοι ή δυναμικοί συνεχιστές δεύτερης και τρίτης γενιάς, που με βάση τις εξελίξεις σε ένα κόσμο που διαρκώς αλλάζει μπορούν να θεωρηθούν κι αυτοί αυτοδημιούργητοι.
Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, λοιπόν, μένουν επί της ουσίας αναξιοποίητοι από το κοινωνικό σύνολο. Όχι επειδή το θέλουν. Αλλά επειδή σε έναν κόσμο γραφειοκρατίας, δημοσίων σχέσεων και… κοπανιστού αέρα παραμένουν στο περιθώριο. Σήμερα μια επίσκεψη στη μονάδα μιας επιτυχημένης παραγωγικής επιχειρήσεις στη ΒΙΠΕ Σίνδου, στο Καλοχώρι ή στο Κιλκίς συνιστά την είσοδο σε ένα μαγικό κόσμο. Για τα παιδιά είναι κάτι σαν λούνα παρκ. Μόνο που στο εργοστάσιο όλα είναι πραγματικά κι ας κινούνται οι μηχανές από μόνες τους. Τα πάντα συμβαίνουν για κάποιο λόγο και το τελικό αποτέλεσμα είναι απολύτως χρηστικό στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Παράλληλα η επαφή των απιδιών με ανθρώπους της πράξης τοποθετεί τον πήχη των προσδοκιών σε ρεαλιστικά επίπεδα. Τα ερεθίσματα προέρχονται από την πραγματική ζωή, κάτι εξίσου πολύτιμο με τις καλές επιδόσεις στα μαθήματα, που απαιτούν κόπο, ξενύχτια και μοναξιά. Με αυτή την έννοια ενδεχομένως τα σχολεία θα έπρεπε να εντάξουν τις βιομηχανίες στις επισκέψεις τους. Εξίσου με τα μουσεία, τα ιστορικά μνημεία, τα σπήλαια, τις θεατρικές παραστάσεις και τις κινηματογραφικές προβολές. Ειδικά στην περιοχή της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης Κεντρικής Μακεδονίας οι επισκέψεις σε παραγωγικούς χώρους αποτελούν μια σχετικά απλή υπόθεση, καθώς οι αποστάσεις είναι μικρές και οι πετυχημένες επιχειρήσεις που θέλουν να ανοίξουν τις πόρτες τους στη νέα γενιά είναι πολλές. Αλλά και οι επιχειρηματικές συλλογικότητες, από τα Επιμελητήρια μέχρι τον ΣΒΒΕ και τον ΣΕΒΕ, μπορούν να λειτουργήσουν ως καταλύτες και επιταχυντές μιας τέτοιας προοπτικής. Στην ανάγκη ας χρηματοδοτήσουν τέτοιες δράσεις! Ας αναζητήσουν χορηγούς γι’ αυτό, αξίζει τον κόπο.
Τα οφέλη των παιδιών από κάθε τέτοια εμπειρία πραγματικότητας είναι αυταπόδεικτα. Συνδέονται τόσο με την κατανόηση του κόσμου με εργαλεία την οικονομία και το εμπόριο, όσο και με τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό. Ασφαλώς το να λέει κάποιο παιδί πως όταν μεγαλώσει θα γίνει βιομήχανος δεν είναι και πολύ πιθανό. Εκείνο που πραγματικά μπορεί να συμβεί είναι να υπάρξουν ερεθίσματα στο μυαλό του, ότι ο επαγγελματικός προσανατολισμός δεν είναι δυνατόν να επηρεάζεται μόνο από την εξ αντικειμένου περιορισμένη βιωματική εμπειρία της καθημερινότητας ή από την τηλεόραση. Τι ισχύει σήμερα; Τα παιδιά δηλώνουν ότι θέλουν να γίνουν γιατροί, δάσκαλοι, μηχανικοί, ηθοποιοί, τραγουδιστές, ποδοσφαιριστές ή πιλότοι της Φόρμουλα Ένα, αλλά το επιχειρείν δεν τους περνάει από το μυαλό. Αλλά και οι επιχειρήσεις έχουν πολλά να αποκομίσουν από την επαφή τους με τη νέα γενιά. Πέρα από την κοινωνική διάσταση της δραστηριότητας τους, που είναι βέβαιον ότι τις ενδιαφέρει, αφού συνιστά παραγωγικό μέγεθος που μπορεί να συνυπολογιστεί στις επιδόσεις τους, η μετάδοση ενός οράματος ανανεώνει και ενισχύει τη δυναμική του πομπού.
Στην Αυστραλία υπάρχει το παιδικό επιτραπέζιο παιχνίδι «Φιδάκι» σε έκδοση για τις εξαγωγές. Τα πιόνια μετακινούνται όχι από δέντρο σε δέντρο αναλόγως τι θα φέρει το ζάρι, αλλά με βάση τα προϊόντα που θα «πετάξουν» από την Αυστραλία, στην Ασία, στην Αμερική, στην Ευρώπη, στην Αφρική. Πρόκειται για μεγάλη ποιοτικά διαφορά. Κατ’ αναλογίαν στη Θεσσαλονίκη έχουμε τα εργοστάσια και τις αγροτικές καλλιέργειες, δύο πεδία με τα οποία τα παιδιά της πόλης δεν έρχονται σχεδόν καθόλου σε απευθείας επαφή. Η ποινικοποίηση του επιχειρείν ως κερδοφόρα δραστηριότητα αφενός και η απέχθεια για τη ζωή στο χωριό, στα χωράφια και στις στάνες αφετέρου, έχουν ως αποτέλεσμα τον επαγγελματικό εγκλωβισμό των περισσότερων σε απολύτως προβλέψιμες έως κοινότυπες λύσεις, που συχνά ενέχουν τη διάσταση της… απελπισίας.
ΥΓ. Τα τελευταία χρόνια η Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας ΑΕ καθιέρωσε το θεσμό του «Παραγωγικού Σκασιαρχείου». Σε συνεννόηση με σχολεία οργάνωσε επισκέψεις σε καινοτομικές επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης. Ωραία ιδέα. Πραγματικά παραγωγική. Μια… κοπάνα όλο νόημα και με αξία.