Τα ζητήματα που απειλούν την εύρυθμη λειτουργία των δήμων και εξακολουθούν να αποτελούν τροχοπέδη για την περαιτέρω ανάπτυξή τους θα θέσουν επί τάπητος οι δήμαρχοι της Κεντρικής Μακεδονίας στο ετήσιο τακτικό συνέδριο της ΚΕΔΕ που θα πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά έπειτα από τρία χρόνια με φυσική παρουσία από 14 έως 16 Οκτωβρίου στο Συνεδριακό Κέντρο Ιωάννης Βελλίδης, στη Θεσσαλονίκη.
Στην πρώτη γραμμή βρίσκονται φυσικά τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει διαχρονικά ο πρώτος βαθμός της αυτοδιοίκησης κι έχουν γίνει ακόμα πιο πιεστικά μετά την οικονομική αιμορραγία που υπέστησαν όλοι οι δήμοι εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού. Την ατζέντα συμπληρώνουν ζητήματα διοικητικής μεταρρύθμισης, που αφορούν κυρίως στην αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων και στην ουσιαστική ενίσχυση των δήμων με εξειδικευμένο προσωπικό.
Η Voria.gr παρουσιάζει τις οχτώ βασικές προτάσεις των 38 δήμων της περιφέρειας, έτσι όπως αυτές κωδικοποιήθηκαν στις τελευταίες συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου της ΠΕΔ-ΚΜ και θα παρουσιαστούν από τον πρόεδρο του οργάνου, δήμαρχο Πυλαίας – Χορτιάτη, Ιγνάτιο Καϊτεζίδη.
Οικονομικά των ΟΤΑ
Η πανδημία κατάφερε σοβαρό πλήγμα στα ταμεία των δήμων, οι οποίοι βρέθηκαν εξαρχής στην πρώτη γραμμή διαχείρισης της κρίσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2020 το Παρατηρητήριο του Υπουργείου Εσωτερικών υπολόγισε ότι οι απώλειες των δήμων το 2020 έφτασαν συνολικά τα 569 εκ. ευρώ, εκ των οποίων τα 206 εκ. ευρώ λόγω της απώλειας ιδίων εσόδων και τα 363 εκατ. ευρώ λόγω της αύξησης δαπανών. Την ίδια στιγμή οι έκτακτες επιχορηγήσεις για τον ίδιο χρόνο ανήλθαν σε μόλις 170 εκ. Αντίστοιχα για το 2021 η μέχρι στιγμής στέρηση εσόδων και η ζημία που έχουν υποστεί οι δήμοι λόγω covid είναι 400 εκ. ευρώ, ενώ η επιχορήγηση ήταν μόλις 50 εκ. ευρώ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι για το διάστημα αυτό το έλλειμμα στους δήμους της χώρας αγγίζει για το διάστημα της πανδημίας τα 750 εκ. ευρώ.
Οικονομική αυτοτέλεια - ενίσχυση: Το κυρίαρχο ζήτημα είναι διαχρονικά η οικονομική αυτοτέλεια του πρώτου βαθμού της αυτοδιοίκησης με θεσμοθετημένους πόρους. Στην παρούσα συγκυρία το βασικό αίτημα είναι η περαιτέρω ενίσχυση των δήμων, ώστε να καλυφθούν τα ελλείμματα που έχουν διαμορφωθεί εξαιτίας της πανδημίας και παράλληλα να ανοίξει ο διάλογος για την σταδιακή απόδοση των παρακρατηθέντων κονδυλίων, που προήλθαν από τις μειώσεις κατά 60% και πλέον των θεσμοθετημένων πόρων της αυτοδιοίκησης τα χρόνια των μνημονίων, οι οποίοι έχουν ξεπεράσει τα 13 δισεκατομμύρια ευρώ.
Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης»: Ζητούμενο είναι η επιτάχυνση του μεγάλου αυτού αναπτυξιακού προγράμματος της αυτοδιοίκησης, το οποίο, σύμφωνα με τους αιρετούς, παρουσιάζει στασιμότητα τα τελευταία δύο χρόνια, με αποτέλεσμα να εκκρεμούν εκατοντάδες έργα. Παράλληλα, ζητείται να δοθεί προτεραιότητα στους μικρούς, ορεινούς, νησιωτικούς και μεθοριακούς δήμους, που επί της ουσίας είχαν εξαιρεθεί, μη διαθέτοντας στελεχωμένες τεχνικές υπηρεσίες.
Ταμείο Ανάκαμψης - ΕΣΠΑ: Οι δήμαρχοι ζητούν να έχουν ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση της λίστας των έργων που θα χρηματοδοτηθούν τόσο από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, όσο και από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ.
Ασπίδα για την ενεργειακή κρίση: Πρόκειται για το αίτημα που εντάχθηκε την τελευταία στιγμή στην ατζέντα, με αφορμή της αυξήσεις των καυσίμων. Ζητείται να προβλεφθεί ρύθμιση στους δήμους, ανάλογη με αυτή που έχει ανακοινωθεί για τα νοικοκυριά, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αναμενόμενη εκτίναξη των λειτουργικών εξόδων.
Διοικητική Μεταρρύθμιση
Αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων: Αποτελεί επίσης διαχρονικό αίτημα της τοπικής αυτοδιοίκησης, η οποία διεκδικεί τη διαχείριση κρίσιμων αρμοδιοτήτων που αφορούν στην καθημερινότητα των πολιτών, αλλά με θεσμοθέτηση και των αντίστοιχων πόρων και την ενίσχυση με το προσωπικό και τις υποδομές που αυτές προϋποθέτουν.
Ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων: Ζητείται η πλήρης αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων που ασκούν η κεντρική εξουσία, η αποκεντρωμένη διοίκηση, η περιφερειακή και η τοπική αυτοδιοίκηση.
Ενίσχυση σε προσωπικό: Αφορά μία σειρά από τομείς, όπως οι τεχνικές υπηρεσίες, όπου έχει διαπιστωθεί έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, η Πολιτική Προστασία, που θεωρείται ιδιαιτέρως κρίσιμη μετά τις φυσικές καταστροφές που έχουν καταγραφεί σε όλη τη χώρα και για την οποία ζητείται και ενίσχυση του εξοπλισμού, ενώ θα τεθεί και η επανίδρυση της δημοτικής αστυνομίας.
Κινητικότητα υπαλλήλων: Θα υποβληθεί εκ νέου το αίτημα να επανεξεταστεί η κινητικότητα των δημοτικών υπαλλήλων, που έχει αφαιμάξει τις δημοτικές υπηρεσίες. Η πρόταση της ΠΕΔ-ΚΜ είναι οι μετακινήσεις εργαζομένων να γίνονται ενδοαυτοδιοικητικά και σε κάθε περίπτωση με τη σύμφωνη γνώμη των δημάρχων.
Ισχυρή αυτοδιοίκηση στα ευρωπαϊκά πρότυπα
Βασικό ζητούμενο των δημάρχων είναι η ισχυροποίηση της τοπικής αυτοδιοίκησης, με βάση τις διατάξεις του Συντάγματος και κατά τα πρότυπα της Ευρώπης.
«Ο μέγας δυνάστης της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι το ίδιο το κράτος, η ίδια η κεντρική εξουσία, όπως εκφράζεται διαχρονικά από όλες τις κυβερνήσεις. Όλα τα κόμματα επιδίδονται σε μία συνθηματολογική υποστήριξή της, αλλά όταν γίνονται κυβερνήσεις δεν εκπληρώνουν τις προεκλογικές τους διακηρύξεις. Παραβιάζουν το άρθρο 102 του Συντάγματος, με το οποίο αναγνωρίζεται η ύπαρξη και η θεσμική λειτουργία της αυτοδιοίκησης, η διοικητική και οικονομική της αυτοτέλεια, ότι το κράτος ασκεί έλεγχο νομιμότητας και όχι σκοπιμότητας στις αποφάσεις και ότι οφείλει να στηρίζει την τοπική αυτοδιοίκηση, προκειμένου να εκπληρώνει την αποστολή της. Έρχεται στη συνέχεια ο κοινός νομοθέτης σε εκτέλεση του Συντάγματος και ψηφίζει νόμους και το κράτος δεν εφαρμόζει αυτά που ψηφίζει. Ως προς τα ζητήματα της λεγόμενης διοικητικής μεταρρύθμισης, της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, της αποκέντρωσης αρμοδιοτήτων από τους κεντρικούς φορείς και τις αποκεντρωμένες διοικήσεις στις περιφέρειες και στους δήμους δεν έχει γίνει ακόμα απολύτως τίποτε. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να γίνει και μεταφορά πόρων, προσωπικού και μέσων, όπως προβλέπει το Σύνταγμα. Εμείς θέλουμε περισσότερη αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων, περισσότερη αυτοδιοίκηση για καλύτερη δημοκρατία, για καλύτερη και αποτελεσματικότερη άσκηση των αρμοδιοτήτων μας», είπε στη Voria.gr ο Α’ αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Λάζαρος Κυρίζογλου.
Από την πλευρά του, ο αντιπρόεδρος της ΠΕΔ-ΚΜ, δήμαρχος Νεάπολης – Συκεών, Σίμος Δανιηλίδης, ανέφερε πως η τοπική αυτοδιοίκηση στη χώρα μας εξακολουθεί να είναι στραγγαλισμένη και περιθωριοποιημένη και πρόσθεσε: «Είμαστε από τις πιο καθυστερημένες, συγκεντρωτικές και κρατικιστικές χώρες σε όλη την Ευρώπη σε θεσμικό επίπεδο. Εμείς θέτουμε λειτουργικά, διοικητικά και οικονομικά θέματα, όπως το ζήτημα της στελέχωσης κρίσιμων υπηρεσιών, τον καθοριστικό ρόλο που πρέπει να παίζει η τοπική αυτοδιοίκηση στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και στα κοινωνικοπρονοιακά, όπως συμβαίνει σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Κρίσιμο ζήτημα είναι ο απόλυτα σαφής διαχωρισμός των αρμοδιοτήτων, ειδικά με την περιφερειακή αυτοδιοίκηση, όπου επίσης είμαστε η πιο προβληματική χώρα στην Ευρώπη. Και βέβαια, θα πρέπει να υπάρχει διακριτός ρόλος της αυτοδιοίκησης με ουσιαστικό λόγο και στο Ταμείο Ανάκαμψης και στο νέο ΕΣΠΑ».