Οι πρώτες αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα δεν φαίνεται ότι θα είναι και οι τελευταίες. Η διαχείριση των πυρκαγιών σύμφωνα με την κυβέρνηση ήταν ικανοποιητική και ο πρωθυπουργός απέκλεισε το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών πολύ πριν την καθιερωμένη ομιλία του στη ΔΕΘ και τη σχετική συνέντευξη τύπου.
Η αιτιολογία του ήταν σχετική με την αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Ενδεχόμενη προσφυγή στις κάλπες θα αποτελούσε μια έμμεση αναγνώριση ανεπιτυχούς αντιμετώπισης των πυρκαγιών και άρα κατάρρευση του κυβερνητικού αφηγήματος και άνοιγμα πολλών άλλων μετώπων. Παρά το γεγονός ότι πολλοί είναι εκείνοι που έβλεπαν ένα «παράθυρο» για την ανανέωση της θητείας του κ. Μητσοτάκη, το οποίο δύσκολα θα ανοίξει ξανά στο υπόλοιπο της τρέχουσας τετραετίας...
Το κλείσιμο της σχετικής κουβέντας δεν σημαίνει ότι δεν θα γίνουν αλλαγές στην κυβέρνηση. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός στην πρόσφατη συνέντευξη τύπου έκανε λόγο για αρρυθμίες και ευθύνες που δεν αποδίδονται μεν εν θερμώ θα αποδοθούν όμως εν καιρώ, «την κατάλληλη στιγμή».
Οι στοχευμένες αλλαγές, που ακολούθησαν, έγιναν κυρίως για να λειτουργήσει καλύτερα το Μέγαρο Μαξίμου, αλλά και με έναν σημαντικό συμβολισμό. Ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός θέλει να έχει την άμεση εποπτεία μεταξύ άλλων και της διαχείρισης των επιπτώσεων των πυρκαγιών. Έχοντας επίγνωση της γραφειοκρατίας που συνοδεύει την επόμενη μέρα μιας καταστροφής, ο κ. Μητσοτάκης έχει μπροστά του ένα μεγάλο στοίχημα να κερδίσει απέναντι στους πολίτες της Εύβοιας, της Αττικής και της Πελοποννήσου (κυρίως). Το στοίχημα αυτό είναι η ανάταξη των συγκεκριμένων περιοχών που μετατράπηκαν σε κρανίου τόπο. Έτσι θα μετριάσει και το πολιτικό κόστος που είχαν οι φωτιές.
Από εκεί και πέρα, η αποφασιστικότητα του πρωθυπουργού θα κριθεί και στην απόδοση των ευθυνών. Κάτι που πολλοί προκάτοχοί του απέφυγαν επί της ουσίας, μη αποδεχόμενοι στην πράξη αυτό που στα λόγια έλεγαν. Ότι δηλαδή υπήρξαν αστοχίες, λάθη, παραλείψεις, προβλήματα, τα οποία τελικώς στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν είχαν πρόσωπο...
Αυτή η τακτική οδήγησε σε απαξίωση των πολιτικών στη συνείδηση των πολιτών, που μπορεί αδίκως να ψάχνουν για εξιλαστήρια θύματα, δικαίως όμως ψάχνουν για πραγματικούς υπεύθυνους... Στο χέρι ενός αποφασιστικού ηγέτη είναι να βρει τους πραγματικούς υπεύθυνους και να αποδώσει τις ευθύνες κι όχι να μετατρέψει κάποιους σε εξιλαστήρια θύματα.
Πλέον η πολιτική είναι αυτή που θα πρωταγωνιστήσει το επόμενο διάστημα κι εδώ μπορεί να μη γίνονται θανάσιμα λάθη, γίνονται όμως καίρια λάθη, τα οποία μπορεί να καθορίσουν την πορεία μιας κυβέρνησης.
Στα θετικά (και οφείλω να το επισημάνω) είναι η «συγγνώμη» που ζήτησε ο πρωθυπουργός και μάλιστα εγκαίρως. Αυτό πρέπει να αναγνωριστεί. Αν συνεπώς ο πρωθυπουργός δείξει συνέπεια λόγων και πράξεων στο επόμενο διάστημα είναι αναμενόμενο να έχουμε έναν ανασχηματισμό. Πότε θα γίνει; Το ρεπορτάζ δεν είναι διαφωτιστικό. Άλλοι υπολογίζουν μέχρι τα τέλη Αυγούστου, άλλοι στη ΔΕΘ, άλλοι αργότερα προς το τέλος του έτους.
Από εκεί και πέρα και εκτός από τις πυρκαγιές, η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα συνεχίσει να λειτουργεί υπό την ειδική συνθήκη της πανδημίας. Οι οιωνοί για το φθινόπωρο δεν είναι οι καλύτεροι, οπότε το ανοιχτό αυτό μέτωπο θα απαιτήσει διαφορετική διαχείριση σε σχέση με τους προηγούμενους περίπου είκοσι μήνες.
Με τα σημερινά δεδομένα, η επιστροφή των πολιτών από τις διακοπές, η έναρξη των σχολείων και η αυξανόμενη χρήση των κλειστών χώρων θα απαιτήσει διαφορετική αντιμετώπιση.
Η κυβέρνηση ορθώς υπολογίζει ότι δεν πρέπει να πάει ξανά σε lockdown και σε «πάγωμα» της οικονομικής δραστηριότητας και της κοινωνικής οποιασδήποτε μορφής. Η χώρα δεν μπορεί να μπει ξανά στον πάγο, τα οικονομικά περιθώρια για επιδόματα είναι μικρότερα και η οικονομία πολύ δύσκολα θα αντέξει άλλο ένα πισωγύρισμα.
Οπότε μονόδρομος είναι να γίνει ένας διαχωρισμός εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων. Και δυστυχώς θα είναι πολυεπίπεδος όπως δείχνουν τα πράγματα. Είναι μονόδρομος; Προσωπικά δεν βλέπω κάποια άλλη λύση. Το μείζον δεν είναι πάντως η εστίαση και η ψυχαγωγία. Λίγο ως πολύ οι εναλλακτικές που διαμορφώθηκαν στα προηγούμενα κύματα της πανδημίας του κορωνοϊού επιτρέπουν και στους μεν και στους δε την πρόσβαση στην εστίαση και στην ψυχαγωγία. Αν δεν υπήρχε η πανδημία θα μιλούσαμε σήμερα για τους καπνιστές και τους μη καπνιστές σε εστίαση και ψυχαγωγία. Κάτι ανάλογο θα συμβεί και τώρα.
Το μείζον είναι η εργασία. Εκεί θα δούμε τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση θα διαχειριστεί εμβολιασμένους και μη. Είναι πολύ μεγάλο ζήτημα και θα μεγιστοποιηθεί σε ενδεχόμενη επιδείνωση της κατάστασης. Οι ισορροπίες θα είναι λεπτές, επειδή σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για ενδεχόμενο αποκλεισμό από την εργασία και άρα από ζωτικό εισόδημα κι όχι απλώς για αποκλεισμό από έναν καφέ.
Η κυβέρνηση οφείλει να προετοιμαστεί πλήρως και να είναι εξαιρετικά σαφής στην πολιτική που θα ακολουθήσει στο συγκεκριμένο ζήτημα. Γιατί εάν είναι απολύτως ξεκάθαρη στο τι θα ισχύσει για τους ανεμβολίαστους, τότε αφενός θα δώσει ένα σοβαρό κίνητρο (έστω και με τόσο πιεστικό και ίσως αδόκιμο, πλην όμως έντιμο τρόπο) για να εμβολιαστούν, αφετέρου θα έχει αποκαταστήσει ένα κλίμα κοινωνικής δικαιοσύνης δίνοντας το περιθώριο σε όσους δεν επιθυμούν να εμβολιαστούν να προετοιμαστούν κι εκείνοι για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της στάσης τους.
Κατά τα άλλα, ο κ. Μητσοτάκης έχει μπροστά του τη διαχείριση των ευρωπαϊκών πόρων από το νέο ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης, που πρέπει να δείξει (η κυβέρνησή του) την απαιτούμενη ετοιμότητα απορρόφησης, για να φτάσει στο 2023, όταν θα ξαναρχίσουν οι απαιτήσεις των πλεονασμάτων, με τους καλύτερους δυνατούς οικονομικούς όρους.
Αυτά τα μεγάλα στοιχήματα της κυβέρνησης θα καθορίσουν και το μέλλον του κ. Μητσοτάκη στις επόμενες εκλογές, εάν και εφόσον στο μεσοδιάστημα κάτι δεν ανατρέψει τον σχεδιασμό του πρωθυπουργού για εκλογές στο τέλος της τετραετίας. Μέχρι τότε μπορεί είτε να σπαταλήσει πολιτικό κεφάλαιο, είτε να κερδίσει, ανατρέποντας την αναμενόμενη «φθορά της εξουσίας».