Του Γιώργου Αρχοντόπουλου*
Εδώ και περισσότερο από ένα μήνα η ιδιωτικοποίηση του νερού αποτελεί σχεδόν καθημερινό ζήτημα στα δελτία των ειδήσεων, site, ραδιόφωνα κτλ.
Αφορμή στάθηκε η διαβούλευση -και η ψήφιση στη συνέχεια- της νέας Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας που ενσωματώνει και Απόβλητα και Ύδατα με το όνομα ΡΑΑΕΥ.
Από την πρώτη στιγμή πάρα πολλοί μίλησαν για ιδιωτικοποίηση του νερού με την κυβέρνηση να το αρνείται, αρχικά δια του κ. Σκρέκα στη Βουλή προσπαθώντας να πείσει ότι «η ΡΑΑΕΥ θα βάλει μια τάξη», και όταν δεν τα κατάφερε, ανέλαβε ο ίδιος ο πρωθυπουργός περνώντας στην αντεπίθεση και μάλιστα κατηγορώντας για fake news όσους επέμεναν ότι πρόκειται για ιδιωτικοποίηση. Τι ισχύει τελικά; Γιατί δεν πείθονται οι πολίτες και αντιδρούν; Γιατί δεν εμπιστεύονται την κυβέρνηση; Ας δούμε πως φτάσαμε ως εδώ.
Το 2011 ξεκινούν οι διαδικασίες ιδιωτικοποίησης των ΕΥΑΘ-ΕΥΔΑΠ με την ένταξή τους στο ΤΑΙΠΕΔ. Τότε πουλούσαν το 51% της ΕΥΑΘ μαζί με το management. Ήταν μια άμεση ιδιωτικοποίηση, όπου γινόταν ξεκάθαρο ότι μια ιδιωτική εταιρεία θα διαχειριζόταν το νερό της Θεσσαλονίκης. Οι Θεσσαλονικείς αντέδρασαν, έκαναν το Δημοψήφισμα του Νερού μαζί με τους δημάρχους, και το 98,03% αυτών είπε ΟΧΙ στην ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ.
Παράλληλα, μια παρέα ονειροπόλων από την Αθήνα προσέφευγε στο ΣτΕ κατά της ένταξης της ΕΥΔΑΠ στο ΤΑΙΠΕΔ. Λίγες μόλις μέρες μετά το αποτέλεσμα του Δημοψηφίσματος του Νερού, εκδόθηκε και η απόφαση του ΣτΕ ότι η ΕΥΔΑΠ πρέπει να βγει από το ΤΑΙΠΕΔ διότι το νερό είναι φυσικό αγαθό, απολύτως αναγκαίο για την επιβίωση του ανθρώπου, και το οποίο δεν πρέπει να διαχειρίζεται μία ιδιωτική εταιρεία, που αποσκοπεί κυρίως στο κέρδος.
Το 2016, με το τρίτο μνημόνιο δημιουργείται το Υπερταμείο και εντάσσονται σε αυτό μεταξύ άλλων ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ. Αυτή την φορά προσφεύγουν οι εργαζόμενοι στο ΣτΕ και τον Φεβρουάριο του 2022 εκδίδεται η απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου που λέει ότι οι εταιρείες ύδρευσης πρέπει να βγουν από το Υπερταμείο καθώς η μεταβίβασή τους σε αυτό αντιτίθεται στο Σύνταγμα. Η απόφαση αυτή δεν αρέσει καθόλου στην κυβέρνηση και έτσι με μια τροπολογία τον Ιούλιο του 2022, την ακυρώνει! Δεν έχει ξαναυπάρξει τόσο ωμή παρέμβαση τους κράτους σε απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, γράφουν ανώτατοι δικαστές.
Οι εργαζόμενοι αντιδρούν και προσφεύγουν στην Επιτροπή Συμμόρφωσης του ΣτΕ, η οποία είναι αρμόδια να ελέγχει αν εφαρμόζονται από την κυβέρνηση οι αποφάσεις του ανώτατου δικαστηρίου.
Το 2017 εκδίδεται η ΚΥΑ Τιμολόγησης Νερού, την οποία όσοι ασχολούνται με τα ζητήματα των νερών, την θεωρούν ως έμμεση ιδιωτικοποίηση, καθώς εισάγει τρόπους τιμολόγησης π.χ. ανάκτηση κόστους, που μετατρέπουν το νερό σε εμπόρευμα με σκοπό το κέρδος. Οι εργαζόμενοι της ΕΥΑΘ προσφεύγουν στο ΣτΕ και για άλλη μια φορά δικαιώνονται καθώς το δικαστήριο ακυρώνει την ΚΥΑ τον Ιανουάριο του 2022.
Το 2021 η κυβέρνηση προσπαθεί να δημιουργήσει ένα ΣΔΙΤ για την διαχείριση του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος της ΕΥΔΑΠ, αποκλείοντας την ΕΥΔΑΠ (!) που το διαχειρίζεται από την κατασκευή του, όλοι μιλάνε για έμμεση ιδιωτικοποίηση, καθώς μόνο ιδιωτικές εταιρείες μπορούν να πάρουν μέρος στο ΣΔΙΤ. Οι εργαζόμενοι της ΕΥΔΑΠ προσφεύγουν στο ΣτΕ και τον Δεκέμβρη του 2022 εκδίδεται η 1886/2022 απόφαση, που έκρινε ως παράνομη και την προσπάθεια της έμμεσης αυτής ιδιωτικοποίησης και ακύρωσε τον διαγωνισμό.
Και έτσι φτάσαμε στον Μάρτη του 2023 στο νομοσχέδιο για την Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων, όπου εισάγεται ξανά ο όρος «ανάκτηση κόστους», αυτός που είχε ακυρωθεί από το ΣτΕ μαζί με την ΚΥΑ Τιμολόγησης. Σύσσωμη η Ένωση των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης (ΕΔΕΥΑ) καταδικάζει την ΡΑΑΕΥ και ζητά να αποσυρθεί καθώς δρομολογείται η ιδιωτικοποίηση των λειτουργιών της διαχείρισης των υπηρεσιών ύδατος, όπως αναφέρει.
Παράλληλα παίρνουν θέση κατά της ΡΑΑΕΥ – στο ζήτημα των Υδάτων- η Ένωση Διοικητικών Δικαστών, η Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής, ο Συνήγορος του Πολίτη. Δεν μιλάμε πλέον για κάποιους ρομαντικούς που παλεύουν κατά της ιδιωτικοποίησης, αλλά για κορυφαίους θεσμούς του κράτους, είναι δυνατόν όλοι αυτοί να διαδίδουν ξαφνικά fake news για ιδιωτικοποίηση του νερού;
Και μέσα σε όλα αυτά, έρχεται η Επιτροπή Συμμόρφωσης του ΣτΕ στις 21 Μάρτη του 2023 και κατακεραυνώνει την κυβέρνηση λέγοντας ότι κακώς ακύρωσε την απόφαση του ΣτΕ για το Υπερταμείο και ότι πρέπει η απόφαση να εφαρμοστεί μέχρι τον Δεκέμβρη του 2023.
Παρακολουθούμε λοιπόν μια συνεχή προσπάθεια ιδιωτικοποίησης του νερού είτε άμεσα είτε έμμεσα. Πώς να μην είμαστε επιφυλακτικοί όταν ο πρωθυπουργός βγαίνει σήμερα και δηλώνει ότι θα εφαρμόσει την απόφαση του ΣτΕ (μετά τις εκλογές!) που βγάζει ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ από το Υπερταμείο αλλά εννοεί τη δεύτερη απόφαση, αυτή του Μάρτη, ενώ έχει ήδη ακυρώσει την πρώτη απόφαση του Ιουλίου;
Αν θέλουμε να εμπιστευτούμε τον πρωθυπουργό ότι δεν διαδίδει αυτός τα fake news και ότι είναι ειλικρινής, τότε δυστυχώς θα πρέπει να είμαστε ακόμη πιο επιφυλακτικοί: Το 2018 δήλωσε ότι πρέπει να μπει στρατηγικός επενδυτής (ιδιώτης) στις ΕΥΑΘ-ΕΥΔΑΠ ταυτόχρονα με μια ισχυρή Εποπτική Αρχή. Τώρα λοιπόν που έφτιαξε την Ρυθμιστική Αρχή, θα μας φέρει και τον στρατηγικό επενδυτή;
Όλα τα παραπάνω, συνάδουν σε ένα γεγονός: στην έλλειψη εμπιστοσύνης του κόσμου στα λόγια της κυβέρνησης. Δεν παίζουμε την ιστορία με τον Πέτρο και τον λύκο (ιδιωτικοποίηση), ο λύκος είναι πάντα εδώ, είτε όταν φαίνεται είτε όταν φοράει προβιά αμνού.
Και πώς να εμπιστευτούμε την κυβέρνηση όταν η ΡΑΕ απέτυχε παταγωδώς να προστατεύσει τους καταναλωτές, οι οποίοι πλήρωσαν τις υψηλότερες τιμές ενέργειας στην Ευρώπη;
Για αυτό και μαζεύτηκαν τόσες χιλιάδες κόσμου στη συναυλία Υπερασπίσου το Νερό στην πλατεία Αριστοτέλους, για να στείλουν ένα και μόνο μήνυμα,
Κάτω τα χέρια από το νερό!
*Ο Γιώργος Αρχοντόπουλος είναι πρόεδρος του σωματείου των εργαζομένων στην ΕΥΑΘ
