Από το 2017 μέχρι και σήμερα 2500 περίπου άτομα πέρασαν από το Υπνωτήριο Αστέγων αλλά και το κέντρο Ημέρας του δήμου Θεσσαλονίκης. Αυτό σημαίνει πως κατά μέσο όρο 500 άτομα τον χρόνο στην πόλη μας βρίσκονται υπό το καθεστώς της αστεγίας. Είναι σε κάθε γωνιά της πόλης μας, τους κοιτάμε αλλά τους βλέπουμε;
Αυτή την ερώτηση κλήθηκαν να απαντήσουν όσοι έλαβαν μέρος στην περιπατητική παράσταση «Μένουμε σπίτι; Ασφαλείς; Αόρατοι συμπολίτες μας» που διοργανώθηκε χθες και σήμερα από το δίκτυο MSF Urban Spaces Θεσσαλονίκης.
Εννέα σημεία, εννέα καρφίτσες στον χάρτη της Θεσσαλονίκης, που προσκαλούν τους συμμετέχοντες να γίνουν απλοί παρατηρητές της πόλης τους. Μοναδική οδηγία που δίνεται πριν την αρχή της παράστασης είναι να «έχετε τα μάτια μας ανοιχτά και να προσπαθήσετε να παρατηρήσετε αυτά που καθημερινά, ίσως, αγνοείτε». Και έτσι, με οδηγό αυτήν τη συμβουλή, κοινωνικούς λειτουργούς και άτομα που εργάζονται με τους αστέγους αλλά και με όχημα τις ίδιες τις ιστορίες ανθρώπων που διαμένουν εκεί έξω, ξεκινάει ένα εναλλακτικό ταξίδι στην πόλη.
Πρώτη στάση, το παρκάκι απέναντι από τον Λευκό Πύργο. Εκεί, στα κόκκινα ξύλινα παγκάκια μπορεί κανείς να γίνει μάρτυρας πολλών ιστοριών. «Τα παγκάκια είναι φορείς ευαισθητοποίησης καθώς όλοι με έχουμε ιστορίες να θυμόμαστε πάνω σε ένα παγκάκι με τη διαφορά πως για κάποιους αυτό είναι το σπίτι τους και θέλουν να σε υποδεχτούν σε αυτό», ακούγεται, την ώρα που ιστορίες ανθρώπων παίζουν σε ένα μεγάφωνο.
Στην επόμενη στάση φωνές κοριτσιών αιτουσών άσυλο ηχούν στο πάρκο του Ξαρχάκου μέσω μιας έκθεσης φωτογραφίας που έχουν στήσει. Κορίτσια και γυναίκες που διανέμουν στο καμπ των Διαβατών, μία στον ρόλο του μοντέλου και μία στου φωτογράφου λένε την ιστορία μέσω της δικής τους ματιάς και τη μοιράζονται σε ένα μέρος με φόντο τον Λευκό Πύργο.
Λίγο πιο δίπλα η Ελευθερία που εργάζεται ως street worker στην ΑΡΣΙΣ καλεί όλη την παρέα να ακολουθήσει μια απόπειρα προσέγγισης μιας μουσικού του δρόμου που βρίσκεται υπό το καθεστώς της αστεγίας. Η στιγμή ντύνεται με ένα όμορφο τραγούδι συνοδεία ενός ακορντεόν απέναντι από τη ΧΑΝΘ. «Η δουλειά του κοινωνικού επιστήμονα που δρα στον δρόμο, του street worker είναι να αναζητήσει άτομα που χρήζουν βοήθειας και να τους ενημερώνει για την ύπαρξη οργανώσεων για αστέγους και απόρους», αναφέρει η ίδια.
Στρίβοντας προς την Ισαύρων η Μαρία που εργάζεται στο περιοδικό Σχεδία και διατηρεί και το δικό της μεταφραστικό γραφείο μοιράζεται μια δική της ιστορία.
«Ένα χριστουγεννιάτικο πρωινό ήμουν εδώ κοντά και πουλούσα το περιοδικό "Σχέδια" όταν με πλησίασε ένας άγνωστος και μου έδωσε 50€. Τότε ενώ πήγα να του δώσω ρέστα μου είπε να τα κρατήσω καθώς για να είμαι εκεί τέτοια ημέρα κάτι σήμαινε. Αυτός ο άνθρωπος με είδε, με παρατήρησε. Δεν είναι τελικά και τόσο δύσκολο. Ακόμα συγκινούμαι όταν το θυμάμαι», αναφέρει.
Η διαδρομή συνεχίζεται στο καταληκτικό της σημείο, στην περιοχή γύρω από τη Ροτόντα. Στο σημείο καθημερινά βρίσκονται πολλοί άστεγοι. Δράση ολοκληρώνονται με ιστορίες ανθρώπων που αφορούν την αστεγία από πολύ παλιά, ακόμα από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ηθοποιοί υποδυόμενοι γυναίκες άντρες και παιδιά μοιράζονται ιστορίες για τα συσσίτια. Η ιστορία επαναλαμβάνεται στον σεισμό του 1978, στην οικονομική κρίση ακόμα και σήμερα.
Στο τέλος της διαδρομής στην περιοχή απέναντι από την είσοδο της παλιάς Φιλοσοφικής του ΑΠΘ είναι στημένος ένας χάρτης. Σκοπός των οργανώσεων που συμμετέχουν είναι να έρθουν σε επαφή με τον δήμο Θεσσαλονίκης ούτως ώστε να χαρτογραφηθούν τα σημεία όπου στεγάζονται οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις αλλά και σημεία τα οποία μπορούν να περιθάλπουν άτομα που ζουν κάτω από επισφαλείς συνθήκες.
Και έτσι ολοκληρώνεται μια διαδρομή που όλοι ακολουθούμε καθημερινά, με τη διαφορά πως αυτήν τη φορά έγινε με τα μάτια λίγο πιο ανοιχτά.
Η σκηνοθέτιδα της περιπατητικής αυτής παράστασης, Αναστασία Χατζηλιάδου αναφέρει πως το το γεγονός πως απόδραση σε δράση αλλά ακόμη και από πρόβα σε πρόβα συνειδητοποιούμε πως οι άστεγοι αυξάνονται αποτελεί από μόνο του έναν κύριο λόγο για τον οποίο είναι υψίστης σημασίας αυτή η δράση. «Eίναι συγκλονιστικό όταν αντιλαμβανόμαστε ότι από Κυριακή σε Κυριακή αυξάνονται οι άστεγοι, είναι ένα πολύπλευρο ζήτημα και εμείς προσπαθούμε να το προσεγγίσουμε ντύνοντάς το με τον μανδύα της τέχνης. Κύρια επιδίωξη, όμως, είναι ένα έχει και κάποιο αποτέλεσμα αυτή η πρωτοβουλία, είτε αφορά το να φέρουμε κοντά τα άτομα μέχρι τις οργανώσεις είτε απλώς να βοηθήσουμε τον κόσμο να παρατηρεί παραπάνω», σημειώνει η ίδια που σκηνοθετεί αρκετές θεατρικές παραστάσεις τόσο εδώ, όσο, κυρίως, στα Γιαννιτσά. «Ο κόσμος θέλει να μάθει και εμείς είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε», συμπληρώνει.
Η Αγγελική Γαβριέλλα Σαμψωνίδου που επιμελήθηκε τα κείμενα αλλά και έκανε και όλη την έρευνα από τον Ιούνιο ακόμα εξηγεί στη Voria.gr πως όλα τα σημεία του έργου είναι πραγματικές ιστορίες ανθρώπων που είτε τις εξιστόρησαν στην ίδια, είτε τις μετέφεραν μέσω συναδέλφων. «Το σημαντικό με αυτά τα κείμενα είναι πώς δεν είναι προϊόν φαντασίας ή μυθοπλασίας αλλά συμβαίνουν καθημερινά, δίπλα μας και εμείς δεν τα βλέπουμε. Αγνοούμε ιστορίες ανθρώπων, αγνοούμε ακόμα και τους ίδιους τους ανθρώπους. Η δράση αυτή στοχεύει κυρίως στην ευαισθητοποίηση,καθώς θέλει να μας κάνει να καταλάβουμε πως μερικές φορές κοιτάμε αλλά δεν βλέπουμε», ανέφερε η ίδια.
Η δράση, που επαναληφθεί πριν τα Χριστούγεννα. είναι μια κοινή προσπάθεια του δικτύου MSF Urban Spaces- ομάδα Θεσσαλονίκης, το οποίο αποτελείται από μεμονωμένους εθελοντές και τις εξής οργανώσεις «Γιατροί Χωρίς Σύνορα (MSF)», ΑΡΣΙΣ - Κοινωνική Οργάνωση Νέων, Kids Save Lives - Τα Παιδιά Σώζουν Ζωές, NΑΟΜΙ Οικουμενικό Εργαστήριο Προσφύγων, PRAKSIS.