Η Θεσσαλονίκη δεν φημίζεται για το πνεύμα συνεργασίας και συντονισμού των παραγόντων της. Είτε πρόκειται για πολιτικούς, είτε για αυτοδιοικητικούς, είτε για κοινωνικούς, είτε για επιχειρηματικούς και οικονομικούς φορείς του δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα κινούνται αυτόνομα και κατά μόνας. Συχνά οι πρωτοβουλίες τους είναι… κρυφές, καθώς περιορίζονται στα απολύτως απαραίτητα και στους απολύτως απαραίτητους αποδέκτες. Πρόκειται για σκηνικό τσιγκουνιάς.
Σε αυτό τον κανόνα υπάρχουν εξαιρέσεις που τον επιβεβαιώνουν. Εξαιρέσεις που οφείλονται στην τύχη, στη συγκυρία, στην ίδια τη ζωή. Όχι στους ανθρώπους, ούτε στο συντονισμό των συστημάτων. Κάτι σαν θαύμα δηλαδή, από καιρού εις καιρόν. Τις τελευταίες ημέρες –για παράδειγμα- στη Θεσσαλονίκη οι πρωτοβουλίες και οι εκδηλώσεις που αφορούν την καινοτομία, τις νέες τεχνολογίες και την έξυπνη επιχειρηματικότητα είναι καταιγιστικές. Χωρίς υπερβολές, το περασμένο πενθήμερο μπορεί να χαρακτηριστεί για τη Θεσσαλονίκη ως «Εβδομάδα καινοτομίας και εξωστρέφειας». Την περασμένη Τρίτη σε εκδήλωση της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας οι δημιουργοί ορισμένων πολύ πετυχημένων και βραβευμένων νεοφυών επιχειρήσεων (start upς) μοιράστηκαν τις εμπειρίες τους κι έδωσαν συμβουλές, ενώ την περασμένη Πέμπτη είχαμε τρία γεγονότα στην ίδια ημέρα. Τη Συνέντευξη Τύπου για την επίσημη παρουσίαση του cluster λογισμικού που δημιουργεί η Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης, την ομιλία του Ιωσήφ Σηφάκη, του Έλληνα καθηγητή στη Γαλλία, ο οποίος θεωρείται κορυφή στο κομμάτι των clusters πληροφορικής και την εκδήλωση για τους business angel’s, τους ανθρώπους που καθοδηγούν πρακτικά όσους έχουν μια ιδέα, ώστε να φτάσουν στο επίπεδο μιας start up, ώστε να μπουν στην αγορά. Πραγματική πανδαισία για όσους αντιλαμβάνονται ότι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της επιχειρηματικότητας του κοντινού μέλλοντος, οφείλει να έχει ασπαστεί και ενσωματώσει αυτές τις έννοιες και τις συγκεκριμένες πρακτικές.
Για όσους παρακολουθούν από κοντά –από πολύ κοντά- το επιχειρηματικό περιβάλλον της Θεσσαλονίκης όλα αυτά δεν προκαλούν έκπληξη. Μπορεί ο συντονισμός που δείχνει ιδιαίτερη δυναμική να είναι τυχαίος, αλλά το υπόβαθρο υπάρχει. Πέρα από τις κλασικές –και πολύ σημαντικές- για την πόλη δραστηριότητες του εμπορίου, της βιομηχανίας και των υπηρεσιών, τα τελευταία χρόνια αθόρυβα έχει αναπτυχθεί μια ζωντανή, εύρωστη και ελπιδοφόρα «βιομηχανία» που αφορά το λογισμικό, το softwear.
Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι αρκετές επιχειρήσεις αυτού του χαρακτήρα στεγάζονται στην ανατολική πλευρά της πόλης και δουλεύουν πολύ –ορισμένες αποκλειστικά- με το εξωτερικό. Υπάρχει εταιρεία που συνεργάζεται με όλες τις αυτοκινητοβιομηχανίες και τις βιομηχανίες κατασκευής τρένων, αεροπλάνων και πλοίων, που η χάρη της έχει φτάσει μέχρι τη Formula 1. Υπάρχει εταιρία που χαρτογραφεί τους καταλύτες πολλών αυτοκινητοβιομηχανιών, ρυθμίζοντας τις παραμέτρους των καυσαερίων. Άλλη εταιρία διαχειρίζεται από την Ελλάδα 2.000 πιτσαρίες στις ΗΠΑ. Μια άλλη διαχειρίζεται δεκάδες χιλιάδες σημεία λιανεμπορίου πολλών μεγάλων παγκόσμιων αλυσίδων, που δραστηριοποιούνται σε πολλούς διαφορετικούς τομείς. Κάποια άλλη είναι υπεύθυνη και προγράμματα σπουδών και εκπαιδευτικές εκδόσεις μεγάλων ξένων πανεπιστημίων και γνωστών εκδοτικών οίκων. Από τη Θεσσαλονίκη ξεκινάει το φωνητικό ασανσέρ και το έξυπνο σπίτι. Υπάρχουν τουλάχιστον 100 καζίνο στην Ευρώπη, την Αμερική, την Αφρική και την Ασία με ελληνικά συστήματα λογισμικού, τα οποία ελέγχονται 24 ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα από ένα κτίριο στην περιοχή μεταξύ Πυλαίας και Θέρμης. Και πολλές ακόμη περιπτώσεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μεγάλη ανάπτυξη αυτών των δραστηριοτήτων στη Θεσσαλονίκη εκδηλώθηκε στα χρόνια της κρίσης, κάτι που σημαίνει ότι όντως η διέξοδος στα μεγάλα προβλήματα της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας στα χρόνια μας δε μπορεί παρά να συνδέονται με την εξωστρέφεια, την καινοτομία και τη ανταγωνιστικότητα σε παγκόσμιο επίπεδο. Όπως λένε οι επιχειρηματίες που «τρέχουν» αυτές τις δουλειές –στο σύνολό τους πρόκειται για επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας- το μεγάλο πλεονέκτημα της Θεσσαλονίκης είναι το ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο προέρχεται από τα τμήματα των πανεπιστημίων που λειτουργούν στην πόλη. Αν και πολλοί νέοι επιστήμονες –κατά τεκμήριο οι καλύτεροι- φεύγουν τα τελευταία χρόνια στο εξωτερικό προς αναζήτησης καλύτερων επαγγελματικών προοπτικών, υπάρχουν ακόμη πολλοί διαθέσιμοι να στηρίξουν τέτοιες προσπάθειες διεθνούς παραγωγικής εμβέλειας.