Skip to main content

Θεσσαλονίκη: Οι δρόμοι δεν ψηφίζουν, αλλά βγάζουν δημάρχους...

Η συντήρηση του οδικού δικτύου είναι μείζον θέμα της καθημερινότητας των πολιτών και η έλλειψη κονδυλίων δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι για πάντα...

Η συντήρηση του οδικού δικτύου, η διαρκής αποκατάσταση, η αναβάθμιση και η βελτίωση είναι από τα στοιχήματα που δεν έχουμε ακόμη κερδίσει στη χώρα μας. Θα μείνω στο παράδειγμα της Θεσσαλονίκης, κυρίως λόγω γνώσης των δρόμων του νομού.

Το κύριο πρόβλημα είναι αυτό της συντήρησης. Είναι σαφές ότι το οδικό δίκτυο είναι παλιό. Δεν κατασκευάζονται κάθε μέρα δρόμοι και όσοι έχουν κατασκευαστεί αποτελούν τις βασικές υποδομές και τους κύριους άξονες στους οποίους κινείται η πλειοψηφία των πολιτών.

Οι δρόμοι στη Θεσσαλονίκη, σχεδόν στο σύνολό τους μετρούν πολλές δεκαετίες ζωής. Σε όλες αυτές τις δεκαετίες το ζήτημα της συντήρησης αποτελεί ένα στοίχημα που δεν μπορέσαμε να το κερδίσουμε. Ανεξάρτητα από το ποιος φορέας είχε κατά καιρούς την αρμοδιότητα της συντήρησης, τα κονδύλια που είναι αναγκαία για να διατηρούνται οι δρόμοι σε καλή κατάσταση δεν υπήρχαν διαχρονικά. Επίσης διαχρονικές ήταν οι στρεβλώσεις στο καθεστώς αρμοδιοτήτων, αφού αυτές περνούσαν από τον ένα φορέα στον άλλο στη διάρκεια των χρόνων, με αποτέλεσμα να κρύβεται κάτω από το χαλί η ευθύνη.

Το πρόβλημα με την κατάσταση του οδικού δικτύου άρχισε να γίνεται πιο έντονο τα τελευταία (πολλά) χρόνια. Μετά την αύξηση του αριθμού των κυκλοφορούντων οχημάτων και με την αναμενόμενη φθορά των δρόμων και την παλαιότητά τους, την ελλιπή συντήρηση και πολλές φορές τα ακατάλληλα υλικά και τις κακοτεχνίες (χάρις στις... εκπτώσεις του παρελθόντος), φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση, που οι πολίτες τη χαρακτηρίζουν τραγική για πολλούς δρόμους.

Η αρμοδιότητα των δρόμων αν και νομικά ξεκάθαρη, εντούτοις παραμένει σε πολλές περιπτώσεις είτε θολή, είτε στρεβλή. Οι εθνικές και επαρχιακές οδοί στη Θεσσαλονίκη ανήκουν στην αρμοδιότητα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, οι δημοτικές οδοί στους οικείους Δήμους, η Εγνατία οδός στην «Εγνατία Οδός ΑΕ» κτλ. (γενικός κανόνας).

Το μείζον πρόβλημα, συζητώντας με όλους όσοι εμπλέκονται στο θέμα της συντήρησης του οδικού δικτύου, είναι τα κονδύλια που απαιτούνται για τη συντήρηση των δρόμων, ανεξαρτήτου αρμοδιότητας. Οι αποκαταστάσεις στις καθημερινές φθορές είναι κι αυτές δύσκολες, λόγω έλλειψης πόρων, αλλά και του χρονοβόρου και γραφειοκρατικού νομοθετικού πλαισίου, που διέπει τη διαγωνιστική διαδικασία για την υλοποίηση των έργων.

Συνεπώς πρέπει να ζήσουμε με τη λογική ότι θα μετακινούμαστε σε ένα επικίνδυνο οδικό δίκτυο; Όχι. Αυτή δεν είναι καν λογική. Απάντηση υπάρχει αρκεί να υπάρξει και συντονισμός και προτεραιοποίηση.

Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εξασφάλισε έπειτα από χρόνια ικανά κονδύλια για να πραγματοποιήσει εκτεταμένη και τριετή συντήρηση των δρόμων ευθύνης της, που είναι άλλωστε και οι περισσότεροι (σε χιλιόμετρα). Οπότε, τα συνεργεία που οι Θεσσαλονικείς και οι επισκέπτες βλέπουν καθημερινά στις εθνικές και επαρχιακές οδούς και τους ταλαιπωρούν, θα παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμη. Θεωρώ δε ότι η όποια ταλαιπωρία, που νομοτελειακά είναι επίπτωση της εκτέλεσης εργασιών, με ταυτόχρονη λειτουργία και χρήση των υποδομών, είναι αναγκαία για έναν σημαντικότερο στόχο, την οδική ασφάλεια, την άνετη μετακίνηση, τις αξιοπρεπείς υποδομές που σέβονται αυτούς για τους οποίους κατασκευάστηκαν, τους χρήστες των δρόμων. Ήδη, μέσα από το πρόγραμμα των τεχνικών υπηρεσιών της Περιφέρειας, στο σύνολο των εθνικών και επαρχιακών οδών της Θεσσαλονίκης, έχουν γίνει αποκαταστάσεις φθορών στο οδόστρωμα, ασφαλτοστρώσεις, αποκαταστάσεις στηθαίων ασφαλείας, κοπές χόρτων, αποκαταστάσεις βλαβών στον ηλεκτροφωτισμό, βελτίωση σημάνσεων, διαγραμμίσεις και όλα όσα περιλαμβάνονται στον όρο συντήρηση. Και το θετικό είναι ότι οι πόροι επαρκούν για να παραμείνουν ανοιχτές οι εργολαβίες και για τα επόμενα χρόνια. Το κλειδί είναι το πρόγραμμα και οι πόροι.

Αντιστοίχως, αρκετοί δήμοι ασφαλτοστρώνουν και διαγραμμίζουν δημοτικές οδούς, που επί χρόνια είχαν μείνει ασυντήρητες, δημιουργώντας ένα δυσεπίλυτο (οικονομικά) πρόβλημα.

Παρόλα αυτά, στο δημοτικό οδικό δίκτυο ακριβώς επειδή επί χρόνια υπήρξε ελλιπής συντήρηση, επειδή η χρήση των δρόμων αυξήθηκε, επειδή καινούργιοι δρόμοι δεν ήταν δυνατό να κατασκευαστούν, επειδή απουσίασε και ο αναγκαίος προγραμματισμός, οι ανάγκες είναι πολλαπλάσιες και πιο «χτυπητές» πια. Κυρίως όμως είναι ακριβές πλέον οι λύσεις κι αυτό είναι ένα θέμα που πρέπει να απασχολήσει σοβαρά τους δημάρχους όλης της Θεσσαλονίκης.

Όχι ότι δεν τους απασχολεί, αλλά με το να θεωρούν αδύνατο να βρεθούν οι πόροι για να γίνει μια ολοκληρωμένη και διαρκής συντήρηση του οδικού δικτύου, είναι σαν να σηκώνουν τα χέρια ψηλά, σε ένα ζήτημα μάλιστα που αφορά σε όλους τους δημότες τους και έχει σχέση με την ποιότητα της καθημερινότητάς τους. Οι δρόμοι δεν ψηφίζουν, αλλά βγάζουν δημάρχους...

Θα δώσω μερικά παραδείγματα, για τα οποία όσοι εργαζόμαστε στα ΜΜΕ δεχόμαστε διαρκείς καταγγελίες. Ο κεντρικός δρόμος που συνδέει την οδό Λαγκαδά με το κέντρο του Ευόσμου είναι σε απαράδεκτη κατάσταση. Δεν είναι ένα δρομάκι σε ένα στενό, είναι ο κεντρικός δρόμος του Ευόσμου... Ο δρόμος που συνδέει την Πυλαία με τη Μιχαήλ Ψελλού επίσης χρειάζεται σοβαρή συντήρηση. Ο περιμετρικός δρόμος της πόλης του Λαγκαδά χρειάζεται αναβάθμιση. Επιτέλους κάποια στιγμή πρέπει να αρχίσει και να ολοκληρωθεί το αδιάνοικτο χιλιόμετρο της οδού Λαγκαδά, που ταλαιπωρεί όλη τη δυτική Θεσσαλονίκη. Οι δρόμοι που εξυπηρετούν το ΚΤΕΛ Μακεδονία, εξαιρουμένης της Δενδροποτάμου (που κι αυτή έχει ζητήματα) είναι σε απαράδεκτη κατάσταση.

Τα παραδείγματα σε καμιά περίπτωση δεν αποτελούν αιχμές για το ενδιαφέρον των συγκεκριμένων δημοτικών αρχών. Η επιλογή τους είναι ενδεικτική απλώς για να καταδείξω το επείγον του ζητήματος και την αναγκαιότητα εξεύρεσης συνολικής λύσης στο πρόβλημα. Αντίστοιχα παραδείγματα υπάρχουν σε όλο το νομό Θεσσαλονίκης και σε ορισμένες περιπτώσεις οι συγκεκριμένοι δρόμοι που αναφέρω είναι σε καλύτερη κατάσταση από άλλους.

Ξεκαθαρίζω συνεπώς ότι δεν έχουν την ευθύνη οι δημοτικές αρχές, αλλά ότι το ζήτημα είναι γενικευμένο και απαιτεί προσοχή από την Πολιτεία. Πώς μπορεί να βελτιωθεί η κατάσταση; Να καταγράψουν οι δήμοι τις ανάγκες συντήρησης των δρόμων ευθύνης τους και όλοι μαζί να διεκδικήσουν τους αναγκαίους πόρους για τη βελτίωση του οδικού δικτύου από την Πολιτεία. Προφανώς, η πολυετής οικονομική κρίση είχε ως συνέπεια τον δραστικό περιορισμό του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, από όπου αντλούνταν πόροι για τις συντηρήσεις των δημοτικών οδών. Αν δεν είναι δυνατό να ενισχυθεί αυτή η προσπάθεια από εθνικούς πόρους να δούμε και προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, διεκδικώντας.

Το βέβαιο είναι ότι όσο περνάει ο καιρός και συνεχίζεται η αδυναμία παρέμβασης, η κατάσταση θα επιδεινώνεται περαιτέρω. Οφείλουν οι δημοτικές αρχές να εκπονήσουν ένα πρόγραμμα για το οδικό δίκτυο, να ιεραρχήσουν τις ανάγκες τους και να κοστολογήσουν τις παρεμβάσεις σε βάθος χρόνου, ώστε με συγκεκριμένα αιτήματα να προχωρήσουν στη διεκδίκηση των αναγκαίων πόρων. Οι αποσπασματικές παρεμβάσεις έχουν την αξία τους, η οποία όμως ακυρώνεται και απαξιώνεται όταν δεν υπάρχει συνολική αντιμετώπιση του προβλήματος. Η ανάγκη είναι επιτακτική: Προγράμματα συντήρησης, ορθολογικά κοστολογημένα, με πολυετή ορίζοντα.

Όλοι μιλάμε για την οδική ασφάλεια και όλοι μπορούμε με ευκολία να επιρρίπτουμε ευθύνες, ειδικά όταν συμβαίνουν τραγικά περιστατικά, όμως να κλαίμε πάνω από τις... στάχτες δεν έχει κανένα νόημα, ειδικά για ένα θέμα, το οποίο ήδη μετρά δεκαετίες. Οι μάχες χάθηκαν, δυστυχώς χάθηκαν και ζωές, όμως ο πόλεμος δεν πρέπει να επιτρέψουμε να χαθεί, χωρίς καν να αγωνιστούμε.