Πάνω από 74.600 άτομα έφθασαν στην Ελλάδα το 2019, σύμφωνα με τη Βάση Δεδομένων Ασύλου/Asylum Information Database (AIDA). Μια εξ' αυτών ήταν και η Μασουμέχ, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ιράν αλλά έχει καταγωγή από το Αφγανιστάν. Η Μασουμέχ στα μέσα του έτους ήρθε στη Θεσσαλονίκη με τα αδέρφια της και έκτοτε φιλοξενείται στο καμπ στα Διαβατά. Φιλοδοξία της, να υψώσει τη φωνή της μέσω της τέχνης της.
Για τη Μασουμέχ, όπως και για εκατομμύρια άλλους ανθρώπους το ταξίδι δεν ήταν εύκολο, επέμενε, όμως πάντα σε ένα όνειρο: να μπορέσει να μιλήσει και να αφηγηθεί η ίδια την ιστορία της, την ιστορία που -όπως λέει- ο καθένας μας κουβαλάει μαζί του, με τη μικρή διαφορά πως ορισμένων ατόμων οι ιστορίες δεν ακούγονται από όλους με την ίδια ευχαρίστηση.
«Το να αποφασίσεις να αφήσεις την οικογένειά σου -τη μητέρα σου, τους φίλους σου, τη ζωή σου, ακόμα και τον κάκτο σου- για να ξεκινήσεις κάτι νέο είναι μια γερή απόφαση και πάνω από όλα πρέπει να ελπίζεις σε κάτι γιατί αλλιώς δεν υπάρχει περίπτωση να επιβιώσεις», μοιράζεται η ίδια με τη Voria.gr, προσθέτοντας πως λόγω του γεγονότος πως γεννήθηκε σε μια χώρα άλλη από τη χώρα καταγωγής της, δεν ήταν άγνωστο το συναίσθημα του να νιώθει ξένη οπουδήποτε.
Όμως, η απόφαση να τα αφήσεις όλα, να περπατήσεις ώρες ατελείωτες από το Ιράν μέχρι την Τουρκία και να βρεθείς για πάνω από επτά ώρες σε ένα πλοίο με τελικό προορισμό την Ελλάδα, στην οποία μόλις φθάσεις έρχεσαι αντιμέτωπος με μια σκληρή πραγματικότητα είναι μια κατάσταση που δυσκολεύεται να διαχειριστεί ο ανθρώπινος νους, λέει η ίδια. «Για τον λόγο αυτόν και σπας εύκολα. Ένιωθα μήνες ολόκληρους ένα ατέρμονο κενό. Στη χώρα μου αφιερώνουμε κάθε Πέμπτη στους νεκρούς μας, κάτι που εγώ δεν είχα ούτε τον χώρο αλλά ούτε το ψυχικό σθένος να κάνω, αφότου έχασα τη μητέρα μου», εξηγεί τονίζοντας πως συνεχώς έψαχνε από κάπου να πιαστεί.
Αυτή η σανίδα σωτηρίας για τη Μασουμέχ ήταν η φωτογραφία, ένα μέσο να πει σε όλους ποια είναι, να αφηγηθεί τη δική της πλευρά χωρίς μεσάζοντες και μελανά σημεία. «Είμαι ευγνώμων που ήρθε στη ζωή μου η φωτογραφία, που ήρθε στη ζωή μου ο εκπαιδευτής μας αλλά και οι άλλες κοπέλες», συμπληρώνει η ίδια, αναφερόμενη σε ένα πρότζεκτ που τρέχει εδώ και έναν χρόνο και στόχο έχει να δώσει στις γυναίκες τη φωνή που τους στέρησαν.
«Θέλω απλώς να εξηγήσω σε όλους πως μια μαντήλα, ένα χιτζάμπ και μια διαφορετική θρησκεία δεν σε καθιστά διαφορετικό, η διαφορά έγκειται στην καρδιά και στην καλοσύνη που θέλει ο καθένας να επιδεικνύει», αναφέρει η ίδια τονίζοντας πως έχει δεχθεί πολλή αγάπη στη χώρας μας παρά τις αρχικές κακοτοπιές.
Σήμερα η Μασουμέχ διαμένει στο καμπ των Διαβατών και ασχολείται συνεχώς με έναν νέο έρωτα που γεννήθηκε στη χώρα μας: το να απαθανατίζεις στιγμές και να μιλάς μέσω μιας εικόνας αλλά και να λαμβάνεις μέρος με την ομάδα σου σε μία εικαστική έκθεση.
«Τhe Girls' Voices»
Ο λόγος, για το «Τhe Girls' Voices» (Οι φωνές των κοριτσιών), ο τίτλος μιας έκθεσης που εγκαινιάστηκε εχθές στο Μουσείο Προσφύγων του δήμου Νεάπολης- Συκεών, με συνδιοργανωτές την Αντιδημαρχία Κοινωνικής Πολιτικής του δήμου και τη ΝΑΟΜΙ- Οικουμενικό Εργαστήριο Προσφύγων. Απώτερος σκοπός της έκθεσης είναι η προβολή έργων που προέκυψαν από καλλιτεχνικά εργαστήρια που πραγματοποιούνται τον τελευταίο χρόνο από τη ΝΑΟΜΙ με εκπαιδευτές τον ζωγράφο Richard Lusakumunu και τον φωτογράφο Mattia Bidoli.
Όπως εξηγεί στη Voria.gr η Ειρήνη Καγιαμπίνη, δημοτική σύμβουλος και αντιπρόεδρος της επιχείρησης που έχει στη δικαιοδοσία της, μεταξύ άλλων, το κομμάτι της πολιτιστικής γειτονιάς, στο σημείο γύρω από την έκθεση το 1924 ήρθαν εδώ οι πρώτοι πρόσφυγες και έχτισαν τα προσφυγικά σπίτια. Αργότερα, τα σπίτια αυτά αναπλάστηκαν για να λειτουργούν σήμερα έντεκα κτίσματα χαρακτηρισμένα για διάφορες πολιτικστικές δραστηριότητες του δήμου Νεάπολης Συκεών. Ένα από αυτά είναι και το Μουσείο Προσφύγων, που παραχωρείται χωρίς αντίτιμο.
Έτσι, οι κοπέλες έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν με την ευρύτερη κοινότητα, μέσω της δυνατότητας για έκφραση και δημιουργία που τους δίνει η Τέχνη.
Στην έκθεση φωτογραφίας και ζωγραφικής που λαμβάνει χώρα παράλληλα διαφαίνονται τα εμπόδια που οι κοπέλες κλήθηκαν να ξεπεράσουν για να φτάσουν στο σημείο που είναι σήμερα.
Η έκθεση φωτογραφίας
Ο λόγος για τον οποίο η Μασουμέχ και άλλα έντεκα κορίτσια του τμήματός της ασχολούνται με τόσο ζήλο με τη φωτογραφία ακούει στο όνομα Mattia Bidoli. Ο Μattia είναι ένας φωτογράφος από την Ιταλία που συνεργάζεται με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και βρίσκεται στη χώρα μας από τις αρχές του προσφυγικού. Ο φωτογράφος αυτός ήταν και ο κύριος εμπνευστής του πρότζεκτ που δίνει τη δυνατότητα σε κορίτσια και γυναίκες αιτουσών άσυλο που διαμένουν στο καμπ των Διαβατών να εκφραστούν μέσω της τέχνης τους.
«Πρόκεται για έναν αρκετά απαιτητικό πρότζεκτ καθώς γνώρισε αρκετές δυσκολίες από την αρχή, όπως για παράδειγμα πως μιλάμε για έναν άνδρα φωτογράφο και γυναίκες μουσουλμάνες. Έπρεπε να με εμπιστευτούν για να τις φωτογραφίσω εν αρχή και να τις μυήσω στην τέχνη στη συνέχεια», εξηγεί ο ίδιος, προσθέτοντας πως μετά από έναν χρόνο ενασχόλησης παρατηρεί θεαματικές διαφορές στη συμπεριφορά των κοριτσιών και στον τρόπο με τον οποίο κοινωνικοποιούνται.
«Από εκεί που ντρεπόταν να με κοιτάξουν στα μάτια, βρίσκονται σήμερα να εκθέτουν τα έργα τους στη Θεσσαλονίκη σε άλλες πόλεις της Ευρώπης ακόμα και στη Νέα Υόρκη, αυτό για εμένα δηλώνει πολλά», συμπληρώνει ο ίδιος. «Δεν θα μπορέσω νομίζω να τις αφήσω, δεν είναι απλά μαθήτριες για εμένα αλλά κομμάτι της ζωής μου», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Έτσι, μέσα από δεκάδες φωτογραφίες με μοντέλα αλλά και δημιουργούς τις ίδιες τις κοπέλες επιχειρείται να φανεί πώς βίωσαν οι ίδιες το ταξίδι.
Η έκθεση ζωγραφικής
Η έκθεση που αφορά τη φωτογραφία φιλοξενείται στον δεύτερο όροφο του Μουσείου Προσφύγων. Μόλις κάποιος φθάσει στα πρώην προσφυγικά σπίτια στις Συκιές Θεσσαλονίκης θα έρθει αντιμέτωπος με ένα χάρτινο καράβι. Έτσι, θα αντικρίσει την έκθεση ζωγραφικής κατά την οποία και πάλι κορίτσια και γυναίκες αιτούσες άσυλο εκφράστηκαν μέσω ενός πινέλου και ενός καμβά.
Την καλλιτεχνική επιμέλεια της έκθεσης έχει ο Richard Lusakumunu, ο οποίος είναι και ο εκπαιδευτής των κοριτσιών στη ζωγραφική, όντας ζωγράφος και καλλιτέχνες με καταγωγή από το Κονγκό. Ο Richard βρίσκεται εκεί για να μυήσει τους επισκέπτες σε μια διαδρομή που αποτυπώνει με όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικό τρόπο τα βήματα των ατόμων που φεύγουν από τις πατρογονικές εστίες τους και ελπίζουν σε έναν όμορφο μέλλον. «Η έκθεση έχει αρχή, μέση και τέλος», εξηγεί ο ίδιος σημειώνοντας πως το πρώτο πράγμα που θα δει κάποιος μπαίνοντας στην αίθουσα είναι μια χάρτινη βάρκα, που αποτελεί και τον πρώτο δίαυλο επικοινωνίας με τον έξω κόσμο. Στη θάλασσα πλάι της βρίσκονται οι νεκροί, τα άτομα που δεν κατάφεραν να περάσουν απέναντι.
Ακριβώς από πάνω βρίσκεται μια ζωγραφιά που αποτυπώνει την ανάγκη των ατόμων να φύγουν από τα καμπ και να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή, δείχνοντας γυναίκες και άνδρες να προσπαθούν να γκρεμίσουν τα τείχη και να ζήσουν. «Μέχρι και την τελευταία ζωγραφιά, η οποία είναι και η αγαπημένη μου, που δείχνει ένα ζευγάρι αγκαλιασμένο μακριά από ό,τι το περιορίζει φαίνονται τα στάδια της ζωής και ο τρόπος με τον οποίο τα κορίτσια μέσα στα camp τη βιώνουν», προσθέτει ο ίδιος, σημειώνοντας πως η έκθεση αποτελεί και έναν σημείο αναφοράς για τον ίδιο, καθώς αναγνωρίστηκε ως πρόσφυγας και σε λίγο χρονικό διάστημα θα βρίσκεται στη Γαλλία.
Η έκθεση πραγματοποιείται με την υποστήριξη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα (UNHCR Greece) και θα είναι ανοικτή έως και την Παρασκευή 5 Νοεμβρίου 2021, με ώρες λειτουργίας 6-9 μ.μ. και με την τήρηση του υγειονομικού πρωτοκόλλου κατά της εξάπλωσης του κορωνοϊού.
