Είναι μόλις 2,5 χρόνων, ράτσας Border Collie και ξεκινά από τη Θεσσαλονίκη τις αποστολές στα σπήλαια όλη της χώρας για να ξετρυπώσει τα παράξενα, μικροσκοπικά και δυσεύρετα σκαθάρια που ζουν στο ημίφως ή στο απόλυτο σκοτάδι.
Ο Rush είναι σκύλος ανίχνευσης για τη προστασία της άγριας ζωής (Wildlife Conservation Detection Dog) και ήδη έδωσε τα πρώτα του αποτελέσματα, στο σπήλαιο των πηγών του Αγγίτη (Μααράς) της Δράμας, όπου και ανιχνεύθηκαν 5 σκαθάρια του είδους Duvalius joannidisi.
«Γνωρίζαμε πως υπάρχει το είδος αυτό στο συγκεκριμένο σπήλαιο από δημοσιεύσεις σπηλαιοβιολόγων. Σκοπός μας ήταν η εκπαίδευση του σκύλου στο πεδίο, η προσαρμογή των συστημάτων εκπαίδευσης ανίχνευσης στο περιβάλλον του σπηλαίου και πώς αυτό επηρεάζει τον σκύλο, η πρακτικότητα της χρήσης σκύλου ανίχνευσης σε τέτοιο τύπο σπηλαίου με υπόγειο ποτάμι. Ο Rush τα πήγε περίφημα», λέει στη Voria, ο εκπαιδευτής του Rush, εκπαιδευτής σκύλων ανίχνευσης και φοιτητής βιολογίας, Σωτήρης Κουντουράς.
Η βασική εκπαίδευση του σκύλου ξεκίνησε πολύ νωρίς, ήδη από όταν ήταν 1,5 μήνα και κράτησε έναν χρόνο. Με υπομονή και επιμονή ο κ. Κουντουράς και ο Rush συνεργάστηκαν στην εκμάθηση προχωρημένης υπακοής, την ανάπτυξη ενστίκτων, αλλά και της διάθεσης για έρευνα, της ενίσχυσης αυτοπεποίθησης.
«Μετά το έτος ο Rush ξεκίνησε να εκπαιδεύεται στην εκμάθηση ανίχνευσης και τους τελευταίους οχτώ μήνες έχουμε επικεντρωθεί στην ανίχνευση της παραπάνω οικογένειας σπηλαιόβιων σκαθαριών», αναφέρει ο κ. Κουντουράς.
Προσθέτει επίσης πως «ανά τον κόσμο οι σκύλοι Wildlife Conservation Detection Dogs χρησιμοποιούνται για δεκαετίες στο πλευρό της επιστήμης και της προστασίας της άγριας φύσης. Στην Ελλάδα η ομάδα μας είναι η πρώτη και μοναδική που προσφέρει τις παραπάνω υπηρεσίες ενώ ο Rush είναι ο πρώτος σκύλος παγκοσμίως που επιχειρεί με ανίχνευση άγριας ζωής σε σπήλαιο με σπηλαιόβιους οργανισμούς».
Το project στο οποίο παίρνει μέρος είναι ένα από μια σειρά προγραμμάτων που έχει δημιουργήσει ο Οργανισμός «Nose For A Cause», ιδρυτής και υπεύθυνος του οποίου είναι ο Σωτήρης Κουντουράς. Μεταξύ των προγραμμάτων που υλοποιεί ο Οργανισμός είναι και η ανίχνευση ιχνών λύκου, τσακαλιού, λύγκα, νυχτερίδων και άλλων.
Ο Οργανισμός «Nose For A Cause» έχει επιστημονικούς συνεργάτες ζωολόγους, βιολόγους, γενετιστές, σπηλαιολόγους και άλλους και το συγκεκριμένο project χρηματοδοτείται αποκλειστικά από ιδίους πόρους, ενώ στο πλαίσιο των συνεργασιών και του συγκεκριμένου project, σημαντική βοήθεια προσφέρει ο Σπηλαιολογικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης «Πρωτέας».
«Τα σπήλαια είναι ενδιαίτημα πολλών οργανισμών και ανάμεσά τους είναι και τα σκαθάρια. Υπάρχουν πολλά είδη σκαθαριών που ζουν στα σπήλαια και όπως και άλλοι οργανισμοί, έχουν εξελιχθεί για να μπορούν να επιβιώνουν σε συνθήκες με μηδενικό φως, χαμηλές θερμοκρασίες, υψηλή υγρασία και το βασικότερο, έλλειψη τροφής. Κάτι το οποίο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι πως εξαιτίας της απόστασης και της έλλειψης επικοινωνίας του ενός σπηλαίου με τα υπόλοιπα, σε κάθε ένα από αυτά, οι οργανισμοί έχουν εξελιχθεί με διαφορετικό τρόπο και έτσι υπάρχουν πολλά σπήλαια που φιλοξενούν οργανισμούς που δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στον κόσμο, εξηγεί ο κ. Κουντουράς.
Η Ελλάδα, χώρα πλούσια σε σπήλαια, έχει αρκετούς τέτοιους οργανισμούς και χάρη στους σπηλαιολόγους και σπηλαιοβιολόγους έχουν ανακαλυφθεί αμέτρητα είδη που ζουν μόνο σε συγκεκριμένα σπήλαια στη χώρα μας και πουθενά αλλού στον κόσμο.
Οι σπηλαιοβιολόγοι συλλέγουν τα σκαθάρια με διάφορους τρόπους, επικρατέστερος των οποίων είναι οι παγίδες. Τοποθετούν τις παγίδες σε συγκεκριμένα σημεία και μετά από κάποιο χρονικό διάστημα τις μαζεύουν.
Μια ακόμα μεθοδολογία είναι η συλλογή τους με το χέρι, η οποία όμως είναι εξαιρετικά δύσκολη και χρονοβόρα, καθώς τα σκαθάρια είναι μικροσκοπικά και συνήθως κρυμμένα σε μη ορατά σημεία.
«Ο σκύλος ανίχνευσης επιταχύνει τις διαδικασίες εξαιτίας της εξαιρετικής του όσφρησης. Αυτό που κάνει δηλαδή είναι να ερευνά το πεδίο και να υποδεικνύει με ένα σινιάλο στον ερευνητή το που βρίσκεται κρυμμένο το σκαθάρι», λέει ο κ. Κουντουράς.
Τα σκαθάρια που συλλέγονται αποστέλλονται σε βιολόγους, οι οποίοι εξειδικεύονται στα συγκεκριμένα είδη και αυτό γιατί η αναγνώρισή τους είναι μια δύσκολη διαδικασία και χρειάζονται χρόνια εμπειρίας, αλλά και συγκεκριμένες τεχνικές για την εξακρίβωση και καταγραφή του είδους.
«Κάποιοι από τους οργανισμούς που αποστέλλονται τα δείγματα όταν βρεθούν είναι το Ινστιτούτο Σπηλαιολογικών Ερευνών Ελλάδος το οποίο κάνει εξαιρετική δουλειά και έχει φέρει στο φως πολλά νέα είδη, αλλά και προσφέρει τα μέγιστα στην προστασία των σπηλαίων στην Ελλάδα. Επίσης αποστέλλονται σε συνεργάτες μας του εξωτερικού, σπηλαιοβιολόγους από την Ιταλία και την Ολλανδία», σημειώνει ο κ. Κουντουράς.
* Οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν από τον κ. Σωτήρη Κουντουρά, www.noseforacause.org