Skip to main content

Θεσσαλονίκη: Η πόλη των «ζωντανών εργαστηρίων» στην Ελλάδα

Τι είναι τα «ζωντανά εργαστήρια» και πώς εφαρμόζονται στη Θεσσαλονίκη. Το πρόγραμμα «Captain» που αλλάζει τις ζωές των ηλικιωμένων

Δημιουργός προϊόντων υψηλής τεχνολογίας στα 70 σου; «Γιατί όχι!», απαντούν τα μέλη του προγράμματος του Εργαστηρίου Ιατρικής Φυσικής του ΑΠΘ «Captain». Στο Captain εφαρμόζεται η μέθοδος του «ζωντανού εργαστηρίου» (living lab) για τη δημιουργία ενός έξυπνου συμβούλου, ενός καινοτόμου τεχνολογικού προϊόντος που απευθύνεται σε ηλικιωμένους και το οποίο προβάλλει πληροφορίες σε διάφορη μέρη του σπιτιού βοηθώντας τους στη λήψη αποφάσεων και την επίλυση προβλημάτων. «Κοντοστέκεται ο ηλικιωμένος μπροστά στο ψυγείο. Τότε ο έξυπνος σύμβουλος το αντιλαμβάνεται και προβάλλει στο ψυγείο προτάσεις για ένα υγιεινό σνακ», αναφέρει ως παράδειγμα  ο Ευδόκιμος Κωνσταντινίδης, μεταδιδακτορικός ερευνητής και τεχνικός συντονιστής του Captain.

Όπως εξηγεί στη Voria.gr ο κ. Κωνσταντινίδης, στον σχεδιασμό του προϊόντος συμμετέχουν ενεργά περίπου 70 ηλικιωμένοι οι οποίοι συναντιούνται ανά τακτά διαστήματα με τους ερευνητές. Στις συναντήσεις αυτές, μέσω ασκήσεων και συζητήσεων εκφράζουν ποιες είναι οι πραγματικές τους ανάγκες και ασκούν κριτική σε κάθε στάδιο του σχεδιασμού του έξυπνου συμβούλου. Η συνδημιουργία αυτή βρίσκεται ουσιαστικά και στην  καρδιά της μεθόδου που ονομάζεται «ζωντανό εργαστήριο» (living lab).

Όπως επισημαίνει ο κ. Κωνσταντινίδης, η ομάδα έχει καταφέρει να κερδίσει την εμπιστοσύνη των ηλικιωμένων καθώς τους αποδεικνύει συνεχώς ότι η συμβολή τους είναι ουσιαστική για τη δημιουργία του προϊόντος. «Σε αυτό το περιβάλλον, οι ηλικιωμένοι ανοίγονται και γίνονται πολλοί δημιουργικοί», αναφέρει ο ίδιος συμπληρώνοντας πως συνέβαλαν με τόσο καλές ιδέες στη διαδικασία που τώρα η ομάδα ψάχνει τρόπο να τους παρέχει τα αντίστοιχα πνευματικά δικαιώματα.

Τα οφέλη βεβαίως της μεθόδου αυτής δεν αφορούν μόνο την ερευνητική κοινότητα αλλά και και τους ίδιους τους ηλικιωμένους. «Από το να κάθονται σπίτι και να κάνουν τα συνηθισμένα, έρχονται σε επαφή με νέους ανθρώπους και συμμετέχουν σε μια έρευνα στην οποία τους λέμε συνεχώς ότι είναι αυτοί που έχουν τον πρώτο λόγο. Η συμμετοχή τους αρέσει, γιατί θέλουν πολύ να συνεισφέρουν», δηλώνει ο ερευνητής. Το πρόγραμμα, στο πλαίσο του οποίου το ΑΠΘ συνεργάζεται με άλλους 14 φορείς από ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια μέχρι εταιρείες, αναμένεται να ολοκληρωθεί σε ενάμιση χρόνο.

Δωμάτια – ζωντανά εργαστήρια

Το εργαστήριο Living Lab του ΑΠΘ, Thessaloniki Active & Healthy Ageing Living Lab (Thess-a-hall) έχει δημιουργήσει στα πέντε χρόνια ζωής του και άλλα καινοτόμα ζωντανά εργαστήρια.

Το εργαστήριο δημιούργησε εντός του χώρου του μια προσομοίωση ενός κανονικού σπιτιού με κουζίνα και καθιστικό στο οποίο προσκαλούσε ηλικιωμένους να περνούν εκεί μία έως δύο ώρες της ημέρας τους, τρεις φορές την εβδομάδα. Στο διάστημα αυτό, το σπίτι το οποίο διέθετε κρυφούς αισθητήρες, συγκέντρωνε δεδομένα αναφορικά με τη συμπεριφορά των ενοίκων. Μάλιστα, τέσσερις από τους συμμετέχοντες του προγράμματος δέχθηκαν να τοποθετήσουν τους αισθητήρες για τα επόμενα δύο χρόνια στο σπίτι τους. Παράλληλα, ένας αντίστοιχος ειδικά διαμορφωμένος χώρος διαβίωσης και παράλληλα πειραματισμού έχει τοποθετηθεί και στο Χαρίσειο Γηροκομείο. Από τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν έχουν εξαχθεί ήδη και συνεχίζουν να εξάγονται σημαντικά ερευνητικά αποτελέσματα που προάγουν το έργο της επιστημονικής κοινότητας αναφορικά με την τρίτη ηλικία. Συντονιστής του Thess-a-hall είναι ο Παναγιώτης Μπαμίδης.

Θεσσαλονίκη η μόνη ακόμα πόλη στην Ελλάδα με ζωντανά εργαστήρια

Η Θεσσαλονίκη αποτελεί ακόμα τη μοναδική πόλη στην Ελλάδα η οποία διαθέτει «ζωντανά εργαστήρια». Για αυτό και δεν είναι καθόλου τυχαίο  ότι το Σεπτέμβριο θα συγκεντρωθούν εδώ περίπου 400 living labers για να συμμετάσχουν στη 10η Διεθνής Συνάντηση «Ζωντανών Εργαστηρίων» (Living Labs), υπό τον τίτλο Open Living Lab Days. Μάλιστα στη διάρκεια της συνάντησης θα ανακοινωθεί και η δημιουργία ενός ακόμα living lab που θα εφαρμοστεί επίσης στην πόλη.

Η συνάντηση γίνεται κάθε χρόνο σε άλλη πόλη και έτσι φέτος θα έρθει για πρώτη φορά από τις 3 έως τις 5 Σεπτεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης από το Thessaloniki Active & Healthy Ageing Living Lab του Εργαστηρίου Ιατρικής Φυσικής του ΑΠΘ και το European Network of Living Labs (ENoLL).

Στόχος της είναι να συν-δημιουργήσει το «σήμερα» και το «αύριο» της κοινωνικής καινοτομίας ενώ απευθύνεται σε όλους, από δημόσιους λειτουργούς, κοινωνικούς φορείς, ακαδημαϊκούς και καινοτόμους start-uppers έως απλούς πολίτες.

Στη διάρκεια του, εκπρόσωποι περισσότερων από 30 «Ζωντανών/Δυναμικών Εργαστηρίων» θα εργαστούν για τρεις ολόκληρες μέρες με φορείς από την ευρωπαϊκή και διεθνή κοινότητα κοινωνικής καινοτομίας, για να αναδείξουν τα τοπικά προβλήματα σε παγκόσμιες ευκαιρίες και προσκαλούν όλους όσους ενδιαφέρονται σε  συμμετοχική συνεργασία για την ανάπτυξη νέων προϊόντων, πρωτότυπων υπηρεσιών και καινοτόμων λύσεων σε καθημερινά ζητήματα, μέσα σε ένα κοινωνικό περιβάλλον και σε πραγματικό χρόνο, προωθώντας τις αρχές της υπεύθυνης ανάπτυξης και κοινωνικής καινοτομίας.

Η συμμετοχή στη διοργάνωση πρακτικά μεταφράζεται σε προσφερόμενη γνώση και εμπειρία μέσα από 40 εργαστήρια (workshops), σε πεδία όπως ενδεικτικά: το μέλλον της αστικής κινητικότητας, τα «Ζωντανά Εργαστήρια» ως περιβάλλον εκπαίδευσης για την επιχειρηματικότητα στα ΑΕΙ, γεωργικές πρακτικές και αγροτική ανάπτυξη, ανάπτυξη «Ζωντανών Εργαστηρίων» στον ενεργειακό τομέα, προϊόντα συν-δημιουργίας για την υγεία και την ευζωία ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων κ.ά.

Για όσους ενδιαφέρονται να δημιουργήσουν το δικό τους «Ζωντανό Εργαστήριο» υπάρχει η δυνατότητα παρακολούθησης ενός μονοήμερου εκπαιδευτικού σεμιναρίου πριν την επίσημη έναρξη του OpenLivingLabDays.

Υποστηρικτές του φετινού θεσμού είναι η Ερευνητική Μονάδα URENIO του ΑΠΘ, καθώς και το Ίδρυμα Ανοικτής Γνώσης Ελλάδος (OKFN Greece), ενώ το συνέδριο τελεί υπό την αιγίδα της Κοσμητείας Σχολής Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ.

Η voria.gr είναι χορηγός επικοινωνίας της εκδήλωσης

Περισσότερες πληροφορίες στο https://openlivinglabdays.com/