Skip to main content

Θεσσαλονίκη: Η τεχνολογία σύμμαχος των ασθενών με Alzheimer στην πανδημία

Τι έδειξε έρευνα της Ελληνικής Εταιρείας Νόσου Alzheimer & Συγγενών Διαταραχών για τις επιπτώσεις της καραντίνας στην εξέλιξη ασθενών στη Θεσσαλονίκη

Πολύτιμος σύμμαχος των ασθενών με Alzheimer της Θεσσαλονίκης αποδείχτηκε η χρήση της τεχνολογίας κατά τη διάρκεια της καραντίνας που επιβλήθηκε για τον περιορισμό της διάδοσης της πανδημίας.

Οι νέες τεχνολογίες φαίνεται πως βοήθησαν σημαντικά τους ασθενείς να αποφύγουν την περαιτέρω επιδείνωση της νευροεκφυλιστικής αυτής νόσου, όχι μόνο γιατί αποτέλεσαν εναλλακτικό μέσο επικοινωνίας στη διάρκεια του εγκλεισμού και της απομόνωσης, αλλά και διότι η εκμάθησή τους λειτούργησε θεραπευτικά.

Η πλειονότητα των μελετών που διενεργήθηκαν στην Ελλάδα σχετικά με τις επιπτώσεις της πανδημίας έδειξε ότι οι ασθενείς με Alzheimer παρουσίασαν επιδείνωση της διανοητικής τους κατάστασης, αλλά και της συμπεριφοράς τους. Ωστόσο, στα κέντρα της Θεσσαλονίκης που λειτουργούν υπό την ευθύνη της Ελληνικής Εταιρείας Νόσου Alzheimer & Συγγενών Διαταραχών η εικόνα ήταν διαφορετική.

«Κινητοποιηθήκαμε πολύ νωρίς, από τον πέρσι τον Μάρτιο, κάνοντας διαδικτυακά τις δουλειές που κάνουμε στα κέντρα ημέρας, την νευροψυχολογική εκτίμηση, τα προγράμματα γυμναστικής, νοητικής ενδυνάμωσης, προσοχής και λόγου, με όποιο μέσο ήταν εξοικειωμένοι οι ασθενείς ή τι είχαν διάθεση να μάθουν. Κάναμε πολύ μεγάλη προσπάθεια και τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Είχαμε την ιδέα να συγκρίνουμε την επιδείνωση που είχαν οι ασθενείς από το 2018 έως το 2019 με την επιδείνωση που παρουσίασαν από το 2019 μέχρι το 2020, δηλαδή στη διάρκεια της πρώτης καραντίνας. Συγκρίναμε τον ρυθμό έκπτωσης των ασθενών, για να δούμε αν ήταν μεγαλύτερος στη διάρκεια της καραντίνας. Το πολύ ενδιαφέρον ήταν ότι από τα 15 τεστ που κάναμε, μόνο στα τρία είχαμε κάποια μικρή διαφορά. Καταφέραμε να κρατήσουμε τους ασθενείς, ώστε ο ρυθμός εξέλιξης να παραμείνει στα ίδια επίπεδα. Ούτε η κατάθλιψη των ασθενών αυξήθηκε ούτε οι διαταραχές της συμπεριφοράς. Οι αλλαγές που είχαμε ήταν λίγο στη λειτουργικότητα των ασθενών, γιατί περιορίστηκαν, δεν έβγαιναν έξω, δεν είχαν ερεθίσματα. Επίσης, επειδή δεν είχαν τη δυνατότητα να επικοινωνούν με άλλους ανθρώπους εκτός από τους δικούς τους, είχαν κάποιο πρόβλημα στη λεκτική τους μνήμη, στο λεξιλόγιό τους. Όλα τα άλλα, κατάθλιψη, άγχος, συμπεριφορά, προσοχή, μνήμη παρέμειναν στον ίδιο ρυθμό. Θεωρούμε ότι είναι η πρώτη εργασία σε όλο τον κόσμο που δείχνει ότι οι παρεμβάσεις που κάναμε είχαν πολύ καλά αποτελέσματα στους ασθενείς. Άλλωστε ό,τι καινούργιο μαθαίνουμε φτιάχνει καινούργιες συνάψεις στον εγκέφαλο, επομένως είναι πολύ σημαντικό να έχουμε τους ασθενείς πάντα να μαθαίνουν κάτι νέο, είτε απλό είτε πιο σύνθετο», εξήγησε η Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών, ομότιμη καθηγήτρια Νευρολογίας του ΑΠΘ, Μάγδα Τσολάκη, η οποία ίδρυσε την Ελληνικής Εταιρεία Νόσου Alzheimer & Συγγενών Διαταραχών που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη.

Νέα δεδομένα στην αντιμετώπιση της νόσου

Μιλώντας στη Voria.gr με την ευκαιρία της σημερινής Παγκόσμιας Ημέρας Νόσου Alzheimer, η κ. Τσολάκη ανέφερε ότι η πιο σημαντική εξέλιξη σε παγκόσμιο επίπεδο είναι το καινούργιο φάρμακο που εγκρίθηκε από τον FDA και φαίνεται πως επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου. «Είναι το aducanumab, που αποτελεί μονοκλωνικό αντίσωμα κι έχει στόχο το β’ αμυλοειδές, μία πρωτεΐνη που είτε παράγεται σε μεγαλύτερη ποσότητα από κάποιους εγκεφάλους είτε δεν μπορεί να απομακρυνθεί από τον εγκέφαλο γιατί δεν υπάρχουν τα κατάλληλα ένζυμα που θα το διασπάσουν και θα αποβληθεί, είτε γιατί υπάρχουν συνθήκες όπου το ένα πηγαίνει και κολλάει πλάι στο άλλο και γίνονται τα ολιγομερή, τα οποία είναι τοξικά για τον εγκέφαλο. Το φάρμακο έρχεται να συνδεθεί με το β’ αμυλοειδές και να το απομακρύνει από τον εγκέφαλο. Έχουν γίνει κλινικές μελέτες σε δύο μεγάλες φάσεις. Τα αποτελέσματα δεν είναι εντυπωσιακά, αλλά ο μηχανισμός δράσης είναι αυτός που οδήγησε τον FDA να το εγκρίνει, για να δούμε τελικά μήπως τα δύο χρόνια που έγινε η κλινική μελέτη δεν ήταν ικανός χρόνος για να φανεί το αποτέλεσμα που έχει στον ασθενή. Αυτό που προσπαθούμε χρόνια είναι να τροποποιήσουμε την πορεία της νόσου. Να τη θεραπεύσουμε είμαστε μάλλον μακριά ακόμη», ανέφερε κ. Τσολάκη.

Το φάρμακο μπορεί κάποιος να το προμηθευτεί πλέον και στην Ελλάδα, εφόσον όμως το πληρώσει ο ίδιος, καθώς δεν έχει εγκριθεί ακόμα από του αρμόδιους οργανισμούς της Ελλάδας και της Ευρώπης. Το κόστος του είναι πολύ υψηλό, περίπου στις 56.000 ευρώ, όμως έχουν κινηθεί οι διαδικασίες για έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων.

Η δεύτερη σημαντική εξέλιξη που μπορεί να αποδειχτεί επαναστατική είναι τα ευρήματα της μελέτης MICOIL που εκπόνησαν Έλληνες ερευνητές και κλινικοί γιατροί του ΑΠΘ, η οποία δημοσιεύτηκε στο Journal of Alzheimer’s Disease των ΗΠΑ και καταδεικνύει τα ευεργετικά αποτελέσματα του λαδιού της Χαλκιδική. «Το αγουρέλαιο και το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο της συγκεκριμένης περιοχής, που επίσης ονομάστηκαν MICOIL, έχουν υψηλό φαινολικό δείκτη. Τα δώσαμε σε ασθενείς που ξεχνούν, είναι δηλαδή στο προστάδιο της άνοιας, και στα τεστ που διενεργήσαμε διαπιστώσαμε ότι όχι απλώς δεν χειροτέρεψαν, όπως αναμενόταν, αλλά βελτιώθηκαν. Με τρεις κουταλιές της σούπας την ημέρα για έναν χρόνο έμειναν στο ίδιο επίπεδο, ενώ είχαν κάποιες στατιστικά σημαντικές βελτιώσεις σε κάποια τεστ. Βέβαια είναι πολύ μικρό το δείγμα ασθενών, γι’ αυτό θα επαναλάβουμε αυτή τη μελέτη σε μεγαλύτερη, έτσι ώστε τα αποτελέσματα να είναι αξιόπιστα και να εδραιωθούν. Η μελέτη ανοίγει και έναν σημαντικό δρόμο για το πολύ καλό ελληνικό λάδι, ως φάρμακο για τους ανθρώπους μεγάλης ηλικίας. Αυτό, δηλαδή, που έλεγε ο Ιπποκράτης, "το φάρμακό μας είναι η τροφή μας και η τροφή μας είναι το φάρμακό μας", αποδεικνύεται 25 αιώνες μετά», τόνισε η κ. Τσολάκη.

Η νόσος Alzheimer στην Ελλάδα

Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου και χαρακτηρίζεται από προοδευτική έκπτωση των νοητικών λειτουργιών, όπως της μνήμης, σκέψης, αντίληψης, υπολογισμού, γλώσσας, ικανότητας μάθησης και κρίσης. H νόσος εκδηλώνεται συνήθως σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, ενώ είναι πολύ σπάνια σε ηλικίες μικρότερες των 50 ετών.

Υπολογίζεται ότι σήμερα πάσχουν από Alzheimer 160.000 άνθρωποι στην Ελλάδα, 6.000.000 στην Ευρώπη και 26.000.000 σ' όλον τον κόσμο. «Οι άνθρωποι που προσβάλλονται κάτω από την ηλικία των 65 παραμένουν σταθεροί. Αντίθετα αυξάνεται πολύ ο αριθμός των άνω των 65, γιατί αυξήθηκε ο μέσος όρος ζωής», σημείωσε η κ. Τσολάκη και πρόσθεσε ότι από τη νόσο εκτιμάται ότι πάσχει 8-10% των ανθρώπων άνω των 65, το 30-35% πάνω από τα 85 είναι και περίπου το πάνω από το 50% των ηλικίας άνω των 90 ετών.