Πάνω από 1.090 καταγγελίες για εμπορία ανθρώπων δέχθηκε το 2020, τη χρονιά της πανδημίας η γραμμή πληροφόρησης για το Human trafficking στην Ελλάδα, αριθμός που παρατήρησε αύξηση ύψους 23% συγκριτικά με το 2019. Όμως, τι είναι η εμπορία ανθρώπων και τι μπορούμε να κάνουμε εμείς ως απλοί πολίτες για να συμβάλλουμε στην εξάλειψή της;
Σε αυτό το ερώτημα έρχεται να απαντήσει ένα γυάλινο περίπετρο, ένα booth στην πλατεία Αριστοτέλους, στη Θεσσαλονίκη που με λίγα προσωπικά αντικείμενα και ένα «Με βλέπεις;» γραμμένο με λευκά γράμματα σε μαύρο τοίχο καλεί τους περαστικούς να ενημερωθούν για το τραγικό αυτό φαινόμενο.
Μάλιστα, στο μπροστινό και το πίσω μέρος του booth υπάρχει η ενθάρρυνση στο κοινό να καλέσει στην 24ωρη γραμμή 1109 και να αναφέρει τις υποψίες του για πιθανές περιπτώσεις εμπορίας ανθρώπων, ενώ σκανάροντας το QR code που υπάρχει, μπορεί ο περαστικός να παρακολουθήσει το σχετικό βίντεο που αφηγείται την ιστορία.
Από εχθές, Παρασκευή έως και αύριο Κυριακή όποιος βρεθεί στην πλατεία θα αντικρύσει ένα γυάλινο booth το οποίο αναλύει σε τρεις φάσεις το φαινόμενο της εμπορίας ανθρώπων. H δράση γίνετια στο πλαίσιο της διοργάνωσης του 15ου Διεθνούς Μαραθωνίου Μέγας Αλέξανδρος και του Διεθνούς Ημιμαραθωνίου Θεσσαλονίκης και διοργανώνεται από την Α21. Η Α21 είναι ένας μη κερδοσκοπικός, μη κυβερνητικός οργανισμός, ο οποίος ιδρύθηκε το 2008 στη Θεσσαλονίκη με σκοπό την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, ενώ πλέον δραστηριοποιείται σε 18 γραφεία σε όλο τον κόσμο.
Οι τρεις φάσεις της εμπορίας
Πώς ξεκινάνε, όμως όλα; Στην αρχή, μία τουρίστρια ξεκινάει το ταξίδι της με το διαβατήριό της αλλά και τα απαραίτητα αντικείμενα. Η εικόνα ενισχύεται με μία καρέκλα, προσωπικές φωτογραφίες σε κάδρα αλλά και τη βαλίτσα της. Φθάνοντας στο αεροδρόμιο ξεκινάει το στάδιο της εκμετάλλευσης. Η κοπέλα γνωρίζει έναν «lover boy», ένα άτομο που είναι μέσα στο κύκλωμα και αναζητά νέα θύματα. Τη στιγμή εκείνη, η περιγραφή ενισχύεται με ένα σκισμένο διαβατήριο που συμματοδοτεί την έναρξη του εκβιασμού. Έτσι, περνάμε στην τρίτη φάση στην οποία το άτομο εξαναγκάζεται να εργαστεί προς όφελος των ατόμων αυτών. Στο booth η τρίτη φάση παρουσίαζεται ως εργασία στη βιομηχανία του σεξ καθώς στη χώρα μας έχει παρατηρθεί πολύ περισσότερο. Και πάλι, η εικόνα ενισχύεται με πεταμένα χρήματα στο πάτωμα, προφυλακτικά αλλά και ψηλιτάκουνες γόβες.
Η εμπορία ανθρώπων είναι ένα έγκλημα που κρύβεται σε κοινή θέα
Η εμπορία ανθρώπων είναι μια μορφή σύγχρονης δουλείας, όπου άνθρωποι παράγουν κέρδος από την εκμετάλλευση και τον έλεγχο που ασκούν εις βάρος άλλων ανθρώπων.
Ο Γιάννης και η Ελένη, που βρίσκονται στην πλατεία Αριστοτέλους για να ενημερώσουν όποιον το επιθυμεί εξηγεί στη Voria.gr πως «τα θύματα της εμπορίας ανθρώπων προέρχονται από διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες. Ανάμεσά τους μπορεί να είναι γυναίκες, παιδιά και άντρες που εξωθούνται στη βιομηχανία του σεξ, που εξαναγκάζονται ή εξαπατώνται σε σεξουαλικές πράξεις με σκοπό το κέρδος. Περιλαμβάνεται οποιοσδήποτε εξαναγκάζεται σε διάφορες μορφές "εργασίας ή υπηρεσιών", όπως οι οικιακοί βοηθοί που τις κρατούν σε σπίτια, οι ζητιάνοι στο δρόμο, ή οι εργάτες σε χωράφια που εξαναγκάζονται να δουλεύουν χωρίς τη θέλησή τους. Οι κοινοί παρονομαστές σε κάθε ένα από αυτά τα σενάρια, είναι ο εξαναγκασμός, η εξαπάτηση, η απειλή και η βία που χρησιμοποιούνται για να ασκείται έλεγχος στους ανθρώπους, με σκοπό το κέρδος».
Ένα από τα πιο συνήθη φαινόμενα στη χώρα μας είναι γυναίκες να εκδίδονται παρά τη θέλησή τους είτε στον δρόμο, είτε σε οίκους ανοχής είτε σε σπίτια, που είναι και η πιο δύκσκολη περίπτωση καθώς εκεί μπορεί πολύ πιο εύκολα να μην γίνει αντιληπτή.
Αξίζει να σημειωθεί πως η Ελλάδα είναι γνωστή ως κέντρο της εμπορίας ανθρώπων στην Ευρώπη, όπως επισημαίνει η Α21. Είναι βασική χώρα διεύλευσης και προορισμού για τα θύματα, και αποτελεί την κύρια είσοδο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς συγκεντρώνει το 90% των περιπτώσεων παράνομης μετανάστευσης στην Ευρώπη. Τα θύματα της εμπορίας ανθρώπων μεταφέρονται συχνά από τους διακινητές τους, στο εσωτερικό της χώρας ή κατά μήκος των συνόρων, για να αποφευχθεί ο εντοπισμός τους. Η εμπορία ανθρώπων είναι ένα καλά κρυμμένο έγκλημα στην Ελλάδα, καθώς οι περισσότεροι πολίτες αγνοούν τη σκληρή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συμβαίνει στην ίδια την πόλη τους. Περίπου 20.000 γυναίκες, ανάμεσά τους και 1.000 κοπέλες ηλικίας από 13-15, βρίσκονται παγιδευμένες στη βιομηχανία του σεξ στην Ελλάδα. Σύμφωνα με δήλωση της αναφοράς για την εμπορία ανθρώπων «Trafficking in Persons Report», τα θύματα αυτά προέρχονται κυρίως από την Ανατολική Ευρώπη, τα Βαλκάνια και τη Νιγηρία.
Το βίντεο ευαισθητοποίησης της Α21
Πώς επηρέασε η πανδημία
Σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα της Α21 για το 2020, στο πρώτο κύμα της πανδημίας οι καταγγελίες στη γραμμή μειώθηκαν. Ένας από τους κύριους λόγους είναι πως ο κατ'οίκον περιοσρισμός και η καραντίνα είχε ως αποτέλεσμα όλο και λιγότερα άτομα να κυκλοφορούν στους δρόμους, άρα και να παρατηρούν φαινόμενα εκμετάλλευσης. Τα άτομα, όμως, κατέφευγαν σε άλλες μεθόδους προκειμένου να γνωστοποιήσουν την κατάστασή τους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση μιας κοπέλας που εν τέλει εντάχθηκε στο πρόγραμμα Φροντίδας της Α21. Η ίδια σώθηκε καθώς έκανε συνεχώς σήματα για βοήθεια από το μπαλκόνι του διαμερίσματος όπου κρατούνταν αιχμάλωτη, με αποτέλεσμα ένας γείτονας να καλέσει εν τέλει το 1109.
Να σημειωθεί πως οι κλήσεις γίνονται από τα θύματα, φίλους ή μέλη της οικογένειας, μη κυβερνητικές οργανώσεις καθώς και το κοινό.
Τι πρέπει να κάνει ο πολίτης
Ένα απλό βήμα που έπεται της ευαισθητοποίησης είναι ο πολίτης να προχωρήσει στην καταγγελία. Εκτός της αστυνομίας, η γραμμή Πληροφόρησης για την Εμπορία Ανθρώπων, το 1109 είναι μία πρωτοβουλία της Α21 στην Ελλάδα και συνεργάζεται με άλλους φορείς/παρόχους
Η 1109 δέχεται κλήσεις 24 ώρες το 24ωρο και είναι ικανή να διαχειριστεί κλήσεις σχεδόν σε όλες τις γλώσσες. Οι ειδικοί χειριστές κλήσεων εξυπηρετούν στα Ελληνικά και τα Αγγλικά ενώ υπάρχει η δυνατότητα σύνδεσης με υπηρεσία τηλεδιερμηνείας με πρόσβαση σε 186 γλώσσες, 24 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα
Αυτό το γυάλινο κτήριο στην πλατεία ρίχνει φως στους σκοτεινούς τρόπους στρατολόγησης και εκμετάλλευσης γυναικών, που είναι και τα περισσότερα θύματα, και μας καλεί να τις δούμε, και να μην μείνουμε άπραγοι.