Μέχρι τα μέσα του 2000 το να συναντάς πολυκατοικίες υπό ανέγερση, ήταν καθημερινό φαινόμενο. Κτήρια ξεφύτρωναν σαν τα... μανιτάρια, με αποτέλεσμα δεκάδες επαγγέλματα γύρω από τον κατασκευαστικό κλάδο να ζουν χάρη στην οικοδομή. Το τοπίο άλλαξε άρδην μετά το 2009, οπότε ο κλάδος της οικοδομής χτυπήθηκε σκληρά από την κρίση και οι κατασκευές σταμάτησαν στην Ελλάδα και φυσικά στη Θεσσαλονίκη. Το μόνο σημάδι ζωής από τον κατασκευαστικό-τεχνικό κλάδο ήταν οι ανακαινίσεις λόγω και του φαινομένου των βραχυχρόνιων μισθώσεων.
Τους τελευταίους μήνες, όμως, κάτι αρχίζει να κινείται στις κατασκευές στη Θεσσαλονίκη. Ο κατασκευαστικός κλάδος και η κτηματαγορά, μετά από μια δεκαετία ύφεσης, αρχίζει να βγαίνει από τον πάγο και νέες οικοδομές ανεγείρονται σε σημεία φιλέτα της Θεσσαλονίκης, στην καρδιά της πόλης και στην Καλαμαριά. Οι νέες αυτές κατασκευές μπορεί να μην λαμβάνουν χαρακτηριστικά τάσης, ωστόσο ταράζουν τα λιμνάζοντα νερά ενός κλάδου, που αποτελεί βασικό πυλώνα για την ελληνική οικονομία.
Την ίδια στιγμή, πάντως, υπάρχει ένα απόθεμα αζήτητων κατοικιών, που παρά το κάποιο ενδιαφέρον των Ελλήνων και τους ξένους επενδυτές που αναζητούν ευκαιρίες σε ακίνητα, εκτιμάται πως ξεπερνά πανελλαδικά τις 120.000,
Κατασκευαστικές... εν δράσει
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση επταώροφης οικοδομής, που ξεκίνησε πριν από περίπου δύο μήνες σε μία ιδιαίτερα κεντρική και δημοφιλή οδό, την Παλαιών Πατρών Γερμανού, στο νούμερο 20.
To project, προϋπολογισμού περί τα 2 εκατ. ευρώ υλοποιεί η θεσσαλονικιώτικη εταιρεία «Τεχνική Ανάπτυξη ΑΕ» σε μία έκταση 1.850 τμ. Η πολυκατοικία που θα διαθέτει 17 διαμερίσματα, τα οποία αν ζητηθεί μπορούν να μετατραπούν και σε γραφειακούς χώρους, αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2020.
Και δεν είναι η μοναδική περίπτωση καθώς σιγά σιγά τεχνικές εταιρείες με τεχνογνωσία ετών προχωρούν στην κατασκευή πολυκατοικιών προσπαθώντας να αφήσουν πίσω το κακό παρελθόν της ανομβρίας στον κλάδο.
Στη συμβολή των οδών Πλούτωνος και Γεωργίου Παπανδρέου, απέναντι από το κτήριο της Περιφέρειας, σάρκα και οστά παίρνουν πολυτελείς πολυκατοικίες. Στο παρελθόν στο σημείο βρισκόταν βίλα, που κατασκευάστηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Κ. Φιλίππου και σε ένα τμήμα της, τα τελευταία χρόνια, λειτουργούσε cafe gallery.
Η δεκαετία που πέρασε
Όπως λένε άνθρωποι που ασχολούνται με τον οικιστικό κλάδο « η τελευταία δεκαετία ήταν ίσως μια από τις δυσκολότερες για τον ελληνικό κατασκευαστικό κλάδο, καθώς λύγισε κάτω από την απουσία ζήτησης που επέφεραν τα υψηλά φορολογικά βάρη, η συνεχής μεταβολή των ρυθμίσεων και της νομοθεσίας, η απώλεια εισοδημάτων και επενδύσεων και φυσικά η πενιχρή πρόσβαση σε χρηματοδότηση».
Ωστόσο, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Alpha Bank «ο κλάδος των κατασκευών παρουσιάζει, ήδη από την περσινή χρονιά, σημάδια ανάκαμψης. Αυτό αποτυπώνεται τόσο στην πορεία του Δείκτη Παραγωγής Οικοδομικών Έργων, ο οποίος σημείωσε άνοδο κατά 17,7% το 2018, φθάνοντας τις 43,5 μονάδες, όσο και στη μεταβολή των επενδύσεων σε κατασκευές εκτός κατοικιών, οι οποίες αυξήθηκαν το πρώτο τρίμηνο του 2019 κατά 10,9%, σε ετήσια βάση, ενώ οι επενδύσεις σε κατοικίες αυξήθηκαν κατά 6,4%. Επιπλέον, στο ίδιο διάστημα, ο κλάδος των κατασκευών παρουσίασε τη μεγαλύτερη, μαζί με τον τουρισμό, θετική συμβολή στην αύξηση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (+0,9 εκατοστιαίες μονάδες), καταγράφοντας ετήσια αύξηση της τάξης του 32,2%. Παράλληλα, από το 2018, η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα ανακάμπτει, γεγονός που αντανακλάται τόσο στην αύξηση των τιμών των οικιστικών ακινήτων, όσο και στην άνοδο της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας».
Βαρόμετρο για το μέλλον της κτηματαγοράς η αναστολή του ΦΠΑ
Σημαντικό ρόλο για το μέλλον της κτηματαγοράς αναμένεται να παίξουν οι τράπεζες, αν και ποτέ θα αρχίσουν να ενισχύουν τη ρευστότητα των επιχειρήσεων, αλλά και η εξαγγελθείσα αναστολή του ΦΠΑ, η οποία έρχεται για να τονώσει την κτηματαγορά.
Μέχρις στιγμής ο τρόπος εφαρμογής του μέτρου της αναστολής του ΦΠΑ 24% στις πωλήσεις ακινήτων, τα οποία οικοδομήθηκαν με άδεια μεταγενέστερη της 1/1/2006 (ημερομηνία κατά την οποία επιβλήθηκε για πρώτη φορά ΦΠΑ στα ακίνητα), αρχίζει να εμφανίζει επιπλοκές καθώς προκύπτουν τεχνικά ζητήματα, που καθιστούν «δύσκολη εξίσωση» την ισχύ της ευνοϊκής ρύθμισης και για τα απούλητα διαμερίσματα.
Αυτό που ζητούν οι κατασκευαστές, προκειμένου να μη δημιουργηθεί μια αγορά δυο ταχυτήτων είναι η αναστολή να μην αφορά μόνο τις κατοικίες που θα αναφερθούν από τον Ιανουάριο του 2020 και μετά, αλλά και τις προγενέστερες.
«Εφόσον δεν δοθεί λύση και αποκλειστούν τα απούλητα ακίνητα από την αναστολή του ΦΠΑ, θα δημιουργηθεί σημαντικό πρόβλημα στην αγορά, καθώς ένα μεγάλο απούλητο στοκ διαμερισμάτων θα πωλείται 24% ακριβότερα από εκείνα που θα κατασκευαστούν τα επόμενα χρόνια. Παράλληλα όμως, αν δεν μπορέσουμε να πουλήσουμε αυτά τα ακίνητα, δεν θα έχουμε το απαιτούμενο κεφάλαιο κίνησης προκειμένου να χρηματοδοτήσουμε τις νέες αναπτύξεις ακινήτων», σημειώνει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Κατασκευαστών Κτιρίων Ελλάδας, Δημήτρης Καψιμάλης.