Η Θεσσαλονίκη μπορεί άνετα να χαρακτηριστεί εργαστήριο ιδεών, καθώς παράγουμε χωρίς φειδώ εξαιρετικές ιδέες. Φαίνεται αγαπάμε όλοι πολύ αυτή την πόλη. Ελάχιστοι όμως σκέφτονται την παράμετρο της υλοποίησης. Αντιθέτως, οι περισσότεροι υιοθετούν τις ιδέες, τις συζητούν και τις μετατρέπουν σε αιτήματα.
Αυτή η λογική, σε συνδυασμό με τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση και την αδιαφορία για τις επιπτώσεις των ιδεών μας, είναι που οδηγεί πολλούς να υποστηρίζουν ότι αγαπούν την πόλη, αλλά καθημερινά να εκφράζουν την επιθυμία τους να αλλάξει. Η πόλη πιθανώς να χρειάζεται πολλές βελτιώσεις, όμως ανάλογες –αν όχι περισσότερες- βελτιώσεις απαιτεί η νοοτροπία μας.
Όλοι θέλουμε να αλλάξει η Θεσσαλονίκη, αλλά κανείς δεν θέλει να αλλάξει τον εαυτό του. Ο εγκληματικός αυτός εγωκεντρισμός διακατέχει και ένα μέρος του πολιτικού και αυτοδιοικητικού προσωπικού, το οποίο τουλάχιστον στις εκλογές επιδίδεται στις γνωστές εξαγγελίες με τη σέσουλα. Εξαγγελίες, που δεν είναι τίποτα περισσότερο από την υιοθέτηση ιδεών που έχουν προβληθεί ή πρωτότυπων ιδεών, που δεν έχουν κοστολογηθεί και είναι σε μεγάλο βαθμό ανεφάρμοστες.
Κόμματα και παρατάξεις οφείλουν να σταματήσουν πια να πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Εδώ και δεκαετίες σημασία δεν έχει τι λες ότι θέλεις να κάνεις, αλλά τι μπορείς να κάνεις. Στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης μπορεί να απαριθμήσει κάποιος δεκάδες ιδέες που οι πολίτες κόντεψαν να πιστέψουν ότι μπορούν να γίνουν πράξη και τελικά ξεχάστηκαν στο πέρασμα των χρόνων ή στην καλύτερη περίπτωση παραμένουν ως ιδέες σε κάποια συρτάρια.
Η παραγωγή ιδεών δεν είναι ανέξοδη. Συνήθως οι ιδέες γίνονται καλοπληρωμένες μελέτες και όχι έργο. Υπάρχουν και έργα που αρχίζουν και μέχρι να παραδοθούν σε χρήση είναι «άχρηστα».
Σκεφτείτε που πήγε εκείνη η ιδέα για το τραμ, τι έγινε με το τελεφερίκ, με την περιφερειακή πάνω από την περιφερειακή, με τον εξωτερικό δακτύλιο, με τη γραμμική ενοποίηση του Σέιχ Σου και πάει λέγοντας...
Πιστεύω ότι όσοι γέννησαν αυτές τις ιδέες και πολλοί από τους επιστήμονες που τις μελέτησαν είναι «αθώοι του αίματος». Υπάρχουν κι άλλοι, οι οποίοι σχεδιάζουν και πληρώνονται αδρά για να το κάνουν, οπότε εκεί μπαίνει η παράμετρος της σκοπιμότητας και του κέρδους, που φέρνει και την αδιαφορία για το κόστος που διαχέεται στην κοινωνία.
Την ευθύνη όμως τη φέρουν κυρίως οι πολιτικοί, οι οποίοι υιοθετούν και εξαγγέλλουν τις ιδέες ως έργα υλοποιήσιμα ή ως υποσχέσεις ότι με την υλοποίησή τους θα αφήσουν τη σφραγίδα τους στην πόλη και μια ισχυρή παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Δικαιολογία γι' αυτό δεν υπάρχει. Δεν μπορείς να πεις «πίστεψα, προσπάθησα και δεν μου βγήκε», περιγράφοντας μια σειρά από εμπόδια και δυσκολίες, οι οποίες κατά τη γνώμη σου στάθηκαν ανυπέρβλητες. Γνώριζες καλά τι θα συναντούσες, οπότε ή εξαπάτησες τον κόσμο ή ήσουν πολύ πρόχειρος. Σε κάποιες περιπτώσεις (για να μη μηδενίζω) μπορεί αστάθμητοι παράγοντες ή όντως μεγάλες αδύνατο να προβλεφθούν δυσκολίες να ήταν η πραγματική αιτία. Για τέτοιες περιπτώσεις πιστεύω ο κόσμος δείχνει κατανόηση. Κι εξάλλου δεν είναι αυτές ο κανόνας...
Αυτή η νοοτροπία και η λογική που περιέγραψα είναι των παλαιάς κοπής πολιτικών, που σε πολλές περιπτώσεις παραμύθιαζαν το ακροατήριο, επειδή το τελευταίο δεν είχε γνώσεις και εμπειρία ή είχε την ανοχή να συγχωρήσει και θεωρούσε ότι μπορεί να τιμωρήσει στις επόμενες εκλογές. Αυτοί οι πολιτικοί δεν τελείωσαν, αλλά σήμερα αδυνατούν να σταθούν με σοβαρότητα απέναντι στην πραγματικότητα. Και μπορεί ακόμη με την πειθώ να πετυχαίνουν τους εκλογικούς τους στόχους, όμως γρήγορα πια (πιο γρήγορα από όσο πιστεύουν) γίνονται αντιληπτοί και η εξέλιξη της πολιτικής τους υπόστασης είναι απογοητευτική. Το κακό είναι ότι τον πολιτικαντισμό τους τον πληρώνουν και εκείνοι που τους επέλεξαν και οι άλλοι που δεν τους ψήφισαν και κυρίως ο τόπος.
Πλέον, οι πολιτικοί οφείλουν να αντιληφθούν ότι η κοινωνία έχει αλλάξει, έχει προοδεύσει. Ας διεκδικήσουν και μερίδιο της δόξας από αυτή την αλλαγή. Το δικαιούνται γιατί είχαν συμμετοχή (όχι όλοι). Η τοπική κοινωνία μάλιστα έχει γίνει πιο αυστηρή, έχει κριτική στάση απέναντι σε πάσης φύσεως κορώνες και δε μασάει τα λόγια της, όταν πρόκειται για τα του οίκου της. Ο κόσμος απέκτησε μια πιο τεχνοκρατική προσέγγιση των πραγμάτων και δεν του αρκούν θεωρητικές προσεγγίσεις, αλλά απαιτεί τεκμηρίωση.
Και προσωπικά θεωρώ ότι αυτή η πρόοδος είναι ορατή στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης, η οποία μερικές φορές το τερματίζει κιόλας. Δηλαδή γίνεται πολύ πιο αυστηρή απέναντι στους πολιτικούς από ό,τι τους αναλογεί. Δε συμφωνώ σε καμιά περίπτωση με τα λαϊκά δικαστήρια και με το διαρκή χλευασμό των πολιτικών. Ούτε με την εμμονή στον εξευτελισμό που έχουν πολλοί, ειδικά στα social media στην προσπάθειά τους να εμφανιστούν ως χιουμορίστες, χρησιμοποιώντας άθλιους πολλές φορές εξυπνακισμούς και φαντεζί τσιτάτα. Η κριτική είναι εύκολη, το έργο είναι δύσκολο, τα επιχειρήματα, οι αποδείξεις και οι σοβαρές προτάσεις για λύσεις.
Στον επόμενο ενάμιση χρόνο θα έχουμε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις και σε βουλευτικό και σε αυτοδιοικητικό επίπεδο. Σε αυτές οι υποψήφιοι θα πρέπει να καταθέσουν προτάσεις, προγράμματα και λύσεις. Θα πρέπει να βρουν ιδέες που μπορούν να γίνουν πράξη και να εξηγήσουν στον κόσμο με ποιο τρόπο θα το επιτύχουν. Με λίγα λόγια όταν θα εξαγγέλλουν κάτι θα πρέπει να μας λένε το κόστος του, τη μελετητική του ωριμότητα, από πού θα βρουν τα χρήματα για να το υλοποιήσουν και το χρονοδιάγραμμά του.
Αυτό για τη Θεσσαλονίκη, που έχει ένα μετρό να σέρνεται επί δεκαετίες, μια θαλάσσια συγκοινωνία που ακόμη γίνεται, μια γέφυρα στον αέρα που θα συνδέσει κάποτε το λιμάνι με το βασικό οδικό δίκτυο, μια Πόντου προς διάνοιξη επί χρόνια, μερικά στρατόπεδα προς παραχώρηση, αξιοποίηση και ανάπλαση, θα πρέπει να είναι κρίσιμη παράμετρος για να επιλέξουμε ως ψηφοφόροι εκείνους που θέλουν και μπορούν.
Οι σοβαροί πολιτικοί μόνο κερδισμένοι μπορούν να βγουν από μια τέτοια αλλαγή. Και βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, εφόσον θέλουν να χτίσουν σοβαρή καριέρα και αποδειχτούν αποτελεσματικοί και ικανοί να υπηρετήσουν τον προγραμματικό τους λόγο... Πιο κερδισμένη όμως θα βγει η Θεσσαλονίκη κι αυτό πρέπει να ενδιαφέρει όλους μας.