Στην Ελλάδα και ειδικά στη Θεσσαλονίκη, οι πολιτικοί και όσοι ασκούν διοίκηση έχουν έναν μοναδικό τρόπο να απαξιώνουν τη δουλειά τους και να δημιουργούν κλίμα απογοήτευσης, θυμού και απέχθειας στους πολίτες για σημαντικά έργα, που υποτίθεται ότι τα περιμένουν χρόνια να υλοποιηθούν για να βελτιώσουν τη ζωή τους. Όχι όλοι, αλλά οι περισσότεροι.
Μείζον ζήτημα είναι οι αλλεπάλληλες καθυστερήσεις και παρατάσεις στην ολοκλήρωση βασικών υποδομών, η παράδοση ημιτελών έργων, όταν πια η οργή του κόσμου από την κοροϊδία ξεχειλίζει, η έλλειψη σεβασμού σε χρονοδιαγράμματα και προϋπολογισμούς.
Έργα που ανακοινώνονται ως ωφέλιμα και αναγκαία ολοκληρώνονται (όπως ολοκληρώνονται) δεκαετίες μετά, όταν πια η χρησιμότητά τους έχει ξεπεραστεί. Μελέτες καθίστανται άχρηστες, διότι οι παραδοχές που κάνουν γίνονται με δεδομένα άλλων εποχών και οδηγούν σε συμπεράσματα άκυρα. Εργοτάξια και η ταλαιπωρία που συνεπάγονται για την καθημερινότητα των πολιτών παραμένουν ανοιχτά για χρόνια, τόσο που τελικά όταν κλείνουν να οδηγούν σε χλευασμούς του τύπου «σώπα ρε, τα κατάφεραν;». Και εκεί που θεωρείς ότι ένα έργο τελείωσε έρχονται και οι συμπληρωματικές συμβάσεις για να ενισχύσουν την αφερεγγυότητα των αρμοδίων.
Η αφερεγγυότητα αυτή έχει δημιουργήσει αρνητικό κλίμα στην κοινωνία, η οποία από την πλευρά της γίνεται ισοπεδωτική και καταφέρεται εναντίον όλων όσοι έχουν κάποια αποφασιστική αρμοδιότητα, κάποια θέση, είτε είναι σχετική με τα προβλήματα, είτε παντελώς άσχετη.
Ο κόσμος δεν κάνει διακρίσεις. Κακώς, αλλά δε φταίει αυτός. Παίρνει τους πάντες η μπάλα και το ανάθεμα σε κάθε καθυστέρηση, σε κάθε επιπλέον ταλαιπωρία, σε κάθε τέτοια –δυστυχώς εξαιρετικά συχνή σε βαθμό που έγινε κανόνας- κατάσταση.
Το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης είναι εξωφρενικό. Κάπως έτσι απαξιώθηκε το μετρό, κάπως έτσι απαξιώθηκε το τραμ προτού καν μπει σοβαρά το ενδεχόμενο υλοποίησής του στο τραπέζι, κάπως έτσι απαξιώθηκε ο εξωτερικός περιφερειακός δακτύλιος, κάπως έτσι απαξιώθηκε η περιφερειακή οδός, κάπως έτσι απαξιώθηκε η σύνδεση του λιμανιού με τον οδικό άξονα Αθηνών – Θεσσαλονίκης, κάπως έτσι απαξιώθηκε και χάθηκε προφανώς δια παντός η υποθαλάσσια αρτηρία και πάει λέγοντας. Αδυνατούμε να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε με συνέπεια. Κι αυτό συνιστά έλλειψη σεβασμού στο δημόσιο και ευρωπαϊκό χρήμα και τελικά έλλειψη σεβασμού στον πολίτη.
Κάθε εξαγγελία πλέον, κάθε χρονοδιάγραμμα, κάθε προϋπολογισμός, φαντάζει στα μάτια των πολιτών ως άλλη μια αναξιόπιστη δήλωση, η οποία δεν θα τηρηθεί (κατά κανόνα) και η οποία οδηγεί στο τσουβάλιασμα του «ζήσε Μάη μου...». Οι λίγοι συνεπείς δίνουν πλέον αγώνα δρόμου για να πείσουν ότι κάνουν σωστά τη δουλειά τους, καθώς στη συγκεκριμένη περίπτωση οι υπόλοιποι κέρδισαν με το σπαθί τους την αντικατάσταση του τεκμηρίου αθωότητας με εκείνο της ενοχής...
Αποκορύφωμα των τελευταίων ημερών ήταν η ομολογία πως οι ανισόπεδοι κόμβοι στη δυτική περιφερειακή οδό θα παραδοθούν μεν, με μεγάλη καθυστέρηση δε. Και σαν να μη φτάνει αυτό, θα παραδοθούν και ημιτελείς. Διότι, όπως επισημαίνεται, ολοκληρωμένο το έργο και οι παρεμβάσεις που προβλέπονται θα παραδοθεί στους πολίτες «το νωρίτερο, το 2022»! Φταίνε οι απαλλοτριώσεις, λένε. Μπορεί να είναι αλήθεια. Παλαιότερα έφταιγαν οι μετακινήσεις των δικτύων των οργανισμών κοινής ωφέλειας, μετά κάτι άλλο και μετά κάτι άλλο... Και τα χρόνια περνούν κι η δυτική περιφερειακή οδός δεν ολοκληρώνεται.
Στα εξωφρενικά και εξοργιστικά είναι και το λεγόμενο «ορφανό» χιλιόμετρο του δρόμου μεταξύ Ποτίδαιας και Νέων Μουδανιών, που έχει μετατραπεί σε γεφύρι της Άρτας, καθώς παραδίδεται κάθε καλοκαίρι εδώ και καμιά... πενταετία. Μαθαίνουμε τώρα, έπειτα από τόσα καλοκαίρια αναμονής και ταλαιπωρίας ότι υπολογίζεται να ολοκληρωθεί πριν το καλοκαίρι του 2021. Πόση υπομονή πια;
Για να μην αναφερθώ στο ανέκδοτο που λέγεται θαλάσσια συγκοινωνία, το οποίο μοιράζει θλίψη και ντροπή.
Όλες αυτές οι καθυστερήσεις έχουν κοινό παρονομαστή. Μια εταιρία – μοντέλο παλιά, η «Εγνατία Οδός ΑΕ» φρόντισε να χάσει την αξιοπιστία της. Δεν μπαίνω στη διαδικασία να ψάξω τα πώς και τα γιατί. Ούτε στη διαδικασία να κρίνω τη σημερινή της διοίκηση και να επιρρίψω ευθύνες σ' αυτούς ή στους άλλους ή σε όποιους... Τι σημασία έχει; Αυτό που έχει σημασία είναι ότι η συγκεκριμένη εταιρία ανέλαβε συγκεκριμένα έργα και δυστυχώς με τις καθυστερήσεις κατάφερε να χάσει το καλό της όνομα και να αποκτήσει κακό στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης. Μιλάμε για την εταιρία που κατασκεύασε τον μεγαλύτερο σύγχρονο αυτοκινητόδρομο της χώρας, μια εταιρία με προοπτικές και εξωστρέφεια, με αξιοζήλευτων προσόντων ανθρώπινο δυναμικό, με τεράστια πλεονεκτήματα, που μέσα σε λίγα χρόνια «εξαφανίστηκαν».
Είναι θλιβερό να διαπιστώνεις κάποια στιγμή πόσο εύκολα μπορούμε να μετατρέψουμε ένα... στολίδι, σε... σκουπίδι. Αν ενοχλούν οι χαρακτηρισμοί ας σκεφτούν ορισμένοι για ποιο λόγο κάποιοι που θαυμάζαμε και διαφημίσαμε, χωρίς κανένα άμεσο ή έμμεσο όφελος, το έργο της εταιρίας, φτάσαμε να μη θέλουμε πια ούτε να ακούσουμε γι' αυτή. Περιλαμβάνω και τον εαυτό μου στους απογοητευμένους από την εξέλιξη της εταιρίας, επειδή πίστεψα και πιστεύω ακόμη στις δυνατότητές της (πιθανώς με περίσσευμα αφέλειας). Όμως πια δεν βρίσκω απάντηση στα επιχειρήματα των επικριτών της... Και δεν βρίσκω δόλο στα υποτιμητικά σχόλια που ακούγονται παντού. Είναι τόσο ισχυρό το μήνυμα της αναποτελεσματικότητας, που και να θέλεις να αγνοήσεις τα δεδομένα, δεν μπορείς.
Αν απαξιώνεται η εταιρία με στόχο να πουληθεί, αν όλα αυτά έχουν να κάνουν με την είσοδο ιδιωτών ή μη, αν λείπουν τα χρήματα ή περισσεύουν τα προβλήματα, δεν με ενδιαφέρει.
Ας τα βρουν οι άνθρωποι της ίδιας της εταιρίας με τους πολιτικούς που ορίζουν το μέλλον της. Το αποτέλεσμα δυστυχώς και τα παραδείγματα είναι αυτά που περιέγραψα.
Πώς να δικαιολογήσεις την κατάντια του ενός χιλιομέτρου δρόμου που δεν μπορείς τόσα χρόνια να το τελειώσεις, όταν μάλιστα το έργο αυτό αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα, λόγω τουρισμού και εκατομμυρίων χρηστών ετησίως, για όλη τη Βόρεια Ελλάδα; Πώς να δικαιολογήσεις στους κατοίκους της δυτικής Θεσσαλονίκης ότι θα συνεχίσουν να ζουν με τα εργοτάξια για άλλα τρία χρόνια; Πώς να δικαιολογήσεις ότι σέρνεις επί χρόνια τη θαλάσσια σύνδεση των ανατολικών τουριστικών περιοχών με το κέντρο της Θεσσαλονίκης και δεν παίρνεις μια απόφαση είτε να την ακυρώσεις, είτε να αρχίσεις να την υλοποιείς, απλώς τη διατηρείς στη δημόσια συζήτηση ως ένα επαναλαμβανόμενο όνειρο - εφιάλτη;