Με το ισχύον σύστημα υπολογισμού της επικουρικής σύνταξης, για να μπορέσει ένας ασφαλισμένος να διασφαλίσει μηνιαίες αποδοχές υψηλότερες των 200 ευρώ θα πρέπει ή να έχει συντάξιμες αποδοχές τουλάχιστον 2.000 ευρώ τον μήνα και περισσότερα από 22 χρόνια ασφάλισης –κάτι που σημαίνει ότι οι μέσες αποδοχές για όλο τον εργασιακό βίο του θα πρέπει να φτάνουν στα 2.000 ευρώ– ή να είναι αυτοαπασχολούμενος και να πληρώνει το μέγιστο ποσό που προβλέπει σήμερα ο νόμος (61 ευρώ ανά μήνα) για περισσότερα από 45 χρόνια.
Αυτή είναι η σημερινή πραγματικότητα που εκτιμάται ότι θα αποτελέσει και το βασικό κίνητρο για νέους ασφαλισμένους ηλικίας έως και 35 ετών προκειμένου να ασκήσουν το δικαίωμά τους και να επιλέξουν τον νέο «κεφαλαιοποιητικό» τρόπο υπολογισμού της επικουρικής τους σύνταξης.
Το ότι η σύνταξη που θα λάβουν με τον νέο τρόπο υπολογισμού θα είναι μεγαλύτερη δεν είναι διασφαλισμένο, καθώς εξαρτάται από μελλοντικές αποδόσεις, οι οποίες δεν είναι εγγυημένες.
Εγγυημένο από το κράτος θα είναι μόνο το «κεφάλαιο», δηλαδή οι ασφαλιστικές εισφορές που θα έχει πληρώσει ο ασφαλισμένος κατά τη διάρκεια του εργασιακού βίου του. Ωστόσο, οι πιθανότητες για τη διασφάλιση μεγαλύτερης σύνταξης θα είναι σαφώς περισσότερες. Διαθέσιμα προς το παρόν είναι τα «ιστορικά στοιχεία» από αντίστοιχα κεφαλαιοποιητικά συστήματα της Ευρώπης. Τα οποία δείχνουν ότι ένας εργαζόμενος με 40 χρόνια ασφάλισης και ετήσιες συντάξιμες αποδοχές της τάξεως των 14.000 ευρώ, λαμβάνει 338 ευρώ επικουρική σύνταξη με βάση τον μέσο όρο των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ (με βάση τις αποδόσεις που προέκυψαν κατά την περίοδο 2008-2018), έναντι 235 ευρώ που είναι η αντίστοιχη σύνταξη με βάση τα ισχύοντα στην Ελλάδα.
Το 2022 θα είναι για εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένους ηλικίας έως και 35 ετών έτος αποφάσεων. Θα τους δοθεί χρονικό περιθώριο ενός έτους προκειμένου να αποφασίσουν αν θα παραμείνουν στον ισχύοντα τρόπο υπολογισμού της επικουρικής σύνταξης ή αν θα μεταπηδήσουν στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα, ανοίγοντας «ατομικό κουμπαρά» στο υπό σύσταση Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (TEKA).
Ο κατάλογος αυτών που θα μπορούν να υπαχθούν στο υπό σύσταση ΤΕΚΑ θα περιλαμβάνει όχι μόνο αυτούς που πληρώνουν και σήμερα εισφορές για επικουρική σύνταξη (σ.σ. μισθωτούς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα αλλά και μηχανικούς και δικηγόρους) αλλά και οποιονδήποτε άλλον ασφαλισμένο θελήσει να του γίνονται κρατήσεις για επικουρική σύνταξη. Για τους νέους εργαζομένους ηλικίας έως και 35 ετών, η έναρξη των κρατήσεων θα γίνει από την 1/1/2023 και όχι από την 1/1/2022, όπως θα ισχύσει για οποιονδήποτε νεοεισερχόμενο στην αγορά εργασίας. Ποια θα είναι τα κριτήρια βάσει των οποίων θα κληθούν οι ασφαλισμένοι να επιλέξουν αν θα εγγραφούν στο ΤΕΚΑ ή όχι; Ουσιαστικά θα πρέπει να επιλέξουν αν θα δεσμευτούν σε μια πολυετή επένδυση ή όχι. Μια «επένδυση» η οποία έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
1. Το κεφάλαιο της επένδυσης, δηλαδή οι ασφαλιστικές εισφορές που θα καταβάλλονται κάθε μήνα, θα είναι εγγυημένο από το κράτος. Κρατική εγγύηση για το κεφάλαιο της επένδυσης δεν παρέχεται σε άλλες μορφές. Ακόμη και στις καταθέσεις υπάρχουν όρια.
2. Το μηνιαίο ποσό που θα επενδύεται, προς το παρόν τουλάχιστον, δεν θα έχει καμία διαφορά σε σχέση με τις κρατήσεις που γίνονται και σήμερα για την επικουρική σύνταξη. Το ποσοστό θα διαμορφώνεται στο 6% για τον μισθωτό (3% για εργοδότη και 3% για εργαζόμενο), ενώ για τον αυτοαπασχολούμενο θα κυμαίνεται από τα 42 έως τα 61 ευρώ ανά μήνα.
3. Η «επένδυση» που θα γίνεται κάθε μήνα θα εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα. Οι ασφαλιστικές εισφορές θα αφαιρούνται κανονικά από τα ακαθάριστα έσοδα του αυτοαπασχολούμενου ή από τις φορολογητέες αποδοχές του μισθωτού. Σε άλλες μορφές επένδυσης δεν παρέχεται φορολογική απαλλαγή για το κεφάλαιο που θα συσσωρεύεται. Φυσικά, η επικουρική σύνταξη, όταν αυτή καταβληθεί, θα φορολογείται κανονικά ως εισόδημα από συντάξεις.
4. Η επικουρική σύνταξη που θα απονέμει το ΤΕΚΑ δεν θα διαφέρει σε τίποτα από την επικουρική σύνταξη που απονέμει και σήμερα το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης όσον αφορά τα δικαιώματα του ασφαλισμένου. Δηλαδή, σε περίπτωση θανάτου η σύνταξη θα μεταβιβάζεται κανονικά στον επιζόντα σύζυγο. Επίσης, η διασφάλιση του δικαιώματος απονομής της σύνταξης θα γίνεται με τη συμπλήρωση 15 ετών ασφάλισης.
Επενδυτικά κριτήρια
Με βάση αυτά τα δεδομένα, η απόφαση που θα πρέπει να ληφθεί από το νέο έτος θα γίνεται με καθαρά «επενδυτικά» κριτήρια. Σε καθαρά πρακτικό επίπεδο, ένας αυτοαπασχολούμενος θα μπορεί να διαλέξει (αν δεν έχει συμπληρώσει το 35ο έτος της ηλικίας του) αν θα δίνει από 42 έως 61 ευρώ τον μήνα ως υποχρεωτική «αποταμίευση» στο ΤΕΚΑ προκειμένου να εξασφαλίσει μια επικουρική σύνταξη. Η απόφαση θα ληφθεί μάλιστα σε μια περίοδο μηδενικών ή αρνητικών αποδόσεων για άλλες εναλλακτικές μορφές αποταμίευσης, όπως είναι –για παράδειγμα– οι καταθέσεις ή τα έντοκα γραμμάτια και τα ομόλογα.
Πηγή: Εφημερίδα «Καθημερινή»