Τις δικές του προτάσεις για την επίτευξη της μετάβασης προς μία κυκλική οικονομία παραθέτει ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδας (ΣΒΠΕ) σε επιστολή του προς τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτη Φάμελλο, στο πλαίσιο της διαβούλευσης για την «Εθνική Στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία», η οποία ολοκληρώθηκε στις 26 Ιουνίου.
Ο Σύνδεσμος, που συμμετείχε «ενεργά και εποικοδομητικά» στη διαβούλευση, εκφράζει τον προβληματισμό του «για τη μικρή συμμετοχή των παραγωγικών φορέων στην διαβούλευση», γεγονός που, όπως υποστηρίζει, «φανερώνει ότι παρότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως άμεση προτεραιότητα την Κυκλική Οικονομία, η σπουδή και ο ελάχιστος διαθέσιμος χρόνος διαβούλευσης, δεν επέτρεψαν την αφομοίωση της από τους ενδιαφερόμενους».
Ο ΣΒΠΕ προτείνει τα εξής:
- Θα πρέπει να θέσουμε ως στόχο την μηδενική απόρριψη πλαστικών στους χώρους υγειονομικής ταφής για να προωθήσουμε στην πράξη την ιδέα της κυκλικής οικονομίας. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός απαιτεί συνεργατικές και συντονισμένες προσπάθειες από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Α) Δημιουργία των κατάλληλων υποδομών για την βέλτιστη διαχείριση των απορριμμάτων, μετά το τέλος της πρώτης τους ζωής. Είναι μια χρονοβόρα διαδικασία, για την οποία όμως θα πρέπει να δρομολογηθούν άμεσα οι πρώτες πρωτοβουλίες. Ο Σ.Β.Π.Ε. θεωρεί ότι θα πρέπει να ενταχθεί στον σχεδιασμό του Υπουργείου Περιβάλλοντος η δημιουργία σαράντα πέντε (45) μονάδων πλήρους διαχωρισμού και ανακύκλωσης στέρεων αποβλήτων, (ΦοΔΣΑ, ΚΔΑΥ), τα οποία τοποθετούνται στους μπλε κυρίως όπως και στους πράσινους ή γκρι κάδους. Από τους κάδους αυτούς μπορούν να εξαχθούν χιλιάδες τόνοι πλαστικών σε ξεχωριστά ρεύματα (ΡΕΤ/ΡΡ/PS/PE). Η εκπλήρωση του παραπάνω στόχου είναι αναγκαία συνθήκη για να ικανοποιηθούν οι σκοποί της νέας Οδηγίας και να αποφύγει η χώρα μας την συνέχιση της επιβολής οικονομικών κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Β) Θα πρέπει να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν άμεσα ενημερωτικές εκστρατείες από Κράτος και ΟΤΑ, με αποδέκτη το ευρύτερο κοινό για την αύξηση της ευαισθητοποίησης της ορθής διαχείρισης των απορριμμάτων και την κατανόηση του όρου κυκλική οικονομία. Οι πρωτοβουλίες θα πρέπει να ληφθούν άμεσα και τα μηνύματα της εκστρατείας να αναπροσαρμόζονται με την βελτίωση των υποδομών και την αύξηση των επιλογών απόρριψης των αποβλήτων από τους καταναλωτές.
Γ) Η Πολιτεία να προβεί στην επιβολή αυστηρών προστίμων στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις που συνεχίζουν να απορρίπτουν με μη ορθό τρόπο τα απορρίμματα τους, έπειτα από την έναρξη των ενημερωτικών εκστρατειών, που θα προάγουν τον βέλτιστο τρόπο απόρριψης των αποβλήτων.
Θα πρέπει να ληφθούν άμεσα πρωτοβουλίες για να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις επένδυσης στην συλλογή και διαλογή των πρωτογενών για ανακύκλωση υλικών. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα για να δημιουργηθούν τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους για να στηριχθούν οι επενδύσεις, που θα αποτελέσουν την βάση για την μετάβαση στην κυκλική οικονομία.
- Ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να συμμετάσχει στο σημείο της αναπαραγωγής νέου υλικού από την πρώτη ύλη της ανακύκλωσης (συλλογή και διαλογή), εφόσον εξασφαλιστεί η συλλογή και η διαλογή των υλικών. Η παραγωγή ανά τύπο των παραγόμενων από ανακυκλωμένα υλικά προς χρήση θα πρέπει να ποσοτικοποιηθούν με βάση το τελικό κέρδος τού ιδιώτη αλλά και την κοινωνική ανάγκη για ύπαρξη των υλικών (μη κερδοφόρα δραστηριότητα). Μέρος του κόστους για την παραγωγή μη κερδοφόρων υλικών θα πρέπει να μετακυλίεται στην κατανάλωση και ένα άλλο μέρος του να επιδοτείται από τον Δημόσιο τομέα. Ο επιμερισμός αυτού τού κόστους θα πρέπει να προκύψει από κοινή απόφαση τού ιδιωτικού και τού δημόσιου τομέα.
- Ανασχεδιασμός των προϊόντων, σύμφωνα με τις υποδείξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κυκλική οικονομία, ώστε να είναι πιο εύκολη και οικονομικότερη η ανακύκλωση τους, αξιοποιώντας την εμπειρία και τη γνώση των μελών του Σ.Β.Π.Ε.. Αξιοποίηση Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (πράσινες προμήθειες, κίνητρα/αντικίνητρα ως προς τις συσκευασίες / σχεδιασμό, εξορθολογισμός κόστους διαχείρισης, εφαρμογή της αρχής ο ρυπαίνων πληρώνει και διευρυμένη ευθύνη παραγωγού).
- Θα πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα η διαλογή των απορριμμάτων στην πηγή και να δοθεί έμφαση στην απομάκρυνση του οργανικού κλάσματος με χρήση ξεχωριστού κάδου.
- Θα πρέπει να αναθεωρηθεί το υπάρχον νομικό πλαίσιο για την ανακύκλωση και να γίνει αυστηρότερο. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να θεσπιστούν κριτήρια, τα οποία θα πρέπει να πληροί μια εταιρεία για να μπορεί να δραστηριοποιείται στον τομέα της ανακύκλωσης.
- Η Πολιτεία θα πρέπει να μεριμνήσει ακόμη και νομοθετικά, ώστε τα ποιοτικά και πιστοποιημένα ανακυκλωμένα υλικά να χρησιμοποιούνται για την παραγωγή προϊόντων τα οποία είναι δυνατόν να προέρχονται από δευτερογενείς ύλες.
- Αξιοποίηση του ΗΜΑ και του ΕΜΠΑ με σκοπό την ανάπτυξη της αγοράς δευτερογενών υλικών και τη μείωση της εισφοροδιαφυγής. Η εταιρεία που δραστηριοποιείται στον τομέα της ανακύκλωσης να υποχρεωθεί σε πλήρη καταγραφή εισερχομένων και εξερχομένων προϊόντων και αυτό να εξακριβώνεται και από την καταγραφή εισερχομένων και εξερχομένων από τον πωλητή ή τον αγοραστή.
- Θα πρέπει ενσωματωθούν κριτήρια «κυκλικότητας» σε όλους τους διαγωνισμούς που προκηρύσσει ο δημόσιος τομέας σχετικά με προϊόντα, που χρειάζονται οι υπηρεσίες του. Οι προτεινόμενοι από τον Σ.Β.Π.Ε. παράμετροι είναι οι παρακάτω: o Ποσοστό ανακυκλωμένου υλικού - τουλάχιστον 50% o Προτίμηση σε εγχώριους παραγωγούς / αρχή της εγγύτητας o Ανακυκλωμένα υλικά που προέρχονται από ΚΔΑΥ / αρχή της εγγύτητας
- Θα πρέπει επίσης να δοθούν οικονομικά κίνητρα για προϊόντα που περιέχουν ανακυκλωμένο υλικό (π.χ. απαλλαγή από ΦΠΑ, μειωμένο πράσινο τέλος στα ΣΕΔ, αυξημένη μοριοδότηση σε διαγωνισμούς, κ.α.).
- Θα πρέπει να ενισχυθεί άμεσα η ζήτηση αναγεννημένων προϊόντων και αυτό μπορεί να συμβεί με την τόνωση της «ζήτησης» για ανακυκλωμένα υλικά/προϊόντα, μέσω της υιοθέτησης «πράσινων» προμηθειών. Θα πρέπει να υπάρξουν προδιαγραφές, πρότυπα και κριτήρια κυκλικότητας (π.χ. ελάχιστο ποσοστό ανακυκλωμένου υλικού και προτίμηση από εγχώριες βιομηχανίες) ώστε να υπάρξει ένα ενιαίο πλαίσιο προμηθειών, με συγκεκριμένες προδιαγραφές για τους φορείς, που θα περιλαμβάνουν υποχρεωτικά περιβαλλοντικά, ενεργειακά και κλιματικά κριτήρια.
- Η ανάκτηση ενέργειας αποτελεί μια πολύτιμη εναλλακτική λύση για απορρίμματα, που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν με βιώσιμο τρόπο. Τα πλαστικά έχουν μεγάλη θερμιδική αξία και ορισμένα υλικά δεν μπορούν να ανακυκλωθούν με βιώσιμο τρόπο εξαιτίας μιας σειράς παραγόντων όπως είναι η ποσότητα και η καθαρότητα των υλικών, που συλλέγονται από τις ροές απορριμμάτων, οι διαθέσιμες τεχνολογίες διαλογής, οι απαιτήσεις της αγοράς για την ποιότητα και τα πρότυπα για ανακυκλωμένο υλικό. Για τα πλαστικά αυτά, η ανάκτηση ενέργειας είναι η πιο αποτελεσματική λύση σε σύγκριση με την υγειονομική ταφή και η Πολιτεία θα μπορούσε υιοθετώντας τα αυστηρότερα περιβαλλοντικά κριτήρια να τα αξιοποιήσει με τον τρόπο αυτό μιας και αποτελούν μια πολύτιμη πηγή θερμότητας και ενέργειας, η οποία μπορεί να καλύψει μέρος των ενεργειακών αναγκών της Ελλάδας.
«Ο Πρόεδρος και τα μέλη του ΔΣ, εκπρόσωποι της Ελληνικής Βιομηχανίας Πλαστικών, θεωρούν αποφασιστικής σημασίας την μετάβαση από τη γραμμική προς την κυκλική οικονομία. Είναι, άλλωστε, από τους πρώτους Συνδέσμους και φορείς που ανέδειξαν αυτή την Πολιτική», αναφέρει στην ανακοίνωσή του ο ΣΒΠΕ και προσθέτει ότι, ως εκπρόσωπος της Ελληνικής Βιομηχανίας Πλαστικών, βρίσκεται πάντα σε θέση Συμβούλου της Πολιτείας και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
«Ειδικά με στοχευμένες προτάσεις και με την τεχνογνωσία όλων των μελών μας θα στηρίξουμε με όλες μας τις δυνάμεις την εκπλήρωση του οράματος για την υιοθέτηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας για την αναβάθμιση και εξέλιξη της Ελληνικής Βιομηχανίας Πλαστικών, με σεβασμό στην προστασία του Περιβάλλοντος και της Αειφόρου Ανάπτυξης, σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες», καταλήγει η ανακοίνωση.
Διαβάστε ολόκληρη την επιστολή ΕΔΩ.