Η απομάκρυνση του Παντελή Αγγελίδη από τη θέση του προέδρου της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας ήταν απρόσμενη. Όχι μόνο διότι πρόκειται για πρόσωπο που επελέγη από τη σημερινή κυβέρνηση, ούτε μόνο διότι –όπως όλοι ομολογούν- βρισκόμαστε λίγους μήνες πριν από τι εκλογές. Η συγκεκριμένη εξέλιξη χαρακτηρίζεται ξαφνική, διότι το project της Ζώνης Καινοτομίας στη Θεσσαλονίκη βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο. Με βάση όσα έχουν συμβεί τα τελευταία δύο χρόνια το 2019 ενδέχεται να είναι η χρονιά κατά την οποία το εγχείρημα που εξαγγέλθηκε για πρώτη φορά πριν από 14 χρόνια θα γίνει ορατό δια γυμνού οφθαλμού. Ήδη υπάρχουν συζητήσεις για τις πρώτες εταιρίες που θα εγκατασταθούν στον πρώτο θύλακα της Ζώνης στη Θέρμη, καθώς η προετοιμασία για την αξιοποίηση των 65 στρεμμάτων που βρίσκονται κοντά στο Κέντρο Υγείας της περιοχής μέσω κονδυλίων του ΕΣΠΑ είναι προχωρημένη.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η υφυπουργός Μακεδονίας Θράκης Κατερίνα Νοτοπούλου ζήτησε την παραίτηση του Παντελή Αγγελίδη. Τους ακριβείς λόγους τους γνωρίζουν οι δύο πρωταγωνιστές της υπόθεσης και πιθανόν να τους μάθουμε κι εμείς το επόμενο διάστημα. Σε κάθε περίπτωση πολλά θα γίνουν αντιληπτά από τι θα συμβεί από εδώ και πέρα. Από το ποιος θα αναλάβει τη θέση του προέδρου της ΑΖΚ ΑΕ, αλλά και ποιες θα είναι οι προτεραιότητες που θα τεθούν και οι ενέργειες που θα γίνουν. Η συνέχεια στον ευρύτερο δημόσιο τομέα της χώρας παραμένει ζητούμενο, καθώς στην Ελλάδα τα πρόσωπα σε θέσεις ευθύνης αλλάζουν όχι μόνο όταν αλλάξει η κυβέρνηση, αλλά ακόμη κι όταν αλλάζει ένας υπουργός. Ορισμένες φορές και χωρίς να αλλάξει ο υπουργός. Στην προσπάθεια που κάνει ο κάθε παράγοντας του δημόσιου βίου να αφήσει το στίγμα του οι υπουργοί αλλάζουν τους προέδρους και οι πρόεδροι ακολουθούν δική τους ρότα για να μη χαρακτηριστούν ως συνέχεια του προκατόχου τους. Το έργο το έχουμε δει πολλές φορές, το βλέπουμε και σήμερα. Το αποτέλεσμα συνήθως δεν είναι παρά ένα πισωγύρισμα, για το οποίο κανείς δεν θα δώσει λογαριασμό. Σε ένα σύστημα που αποστρέφεται τις αξιολογήσεις και τους απολογισμούς το μόνιμο φόντο της συζήτησης έχει να κάνει με την πολιτική. Πολιτικές –δηλαδή κομματικές- είναι οι επιλογές, το ίδιο και οι αποπομπές. Στο τέλος ο λογαριασμός μεγαλώνει, οι ευκαιρίες χάνονται, τα πλάνα μένουν ημιτελή. Αλλά –είπαμε- δεν υπάρχει στη χώρα μας διαδικασία απόδοσης ευθυνών, πέραν βεβαίως της λαϊκής ετυμηγορίας, που μέσω της κάλπης ξεπλένει τις αμαρτίες και μηδενίζει το κοντέρ.
Η ιδέα για τη δημιουργία Ζώνης Καινοτομίας στη Θεσσαλονίκη ήταν εμπνευσμένη. Διατυπώθηκε το 2004, έγκαιρα και την κατάλληλη στιγμή. Το σχέδιο για την υλοποίηση της ιδέας ήταν από την αρχή ασαφές, με αποτέλεσμα να χαθεί χρόνος και χρήμα. Τα τελευταία χρόνια με τον κ. Αγγελίδη στο «τιμόνι» έγινε σοβαρή προσπάθεια να αξιοποιηθούν οι εμπειρίες –δηλαδή οι αποτυχίες- μιας δεκαετίας και τα πράγματα μπήκαν σε ένα δρόμο. Η προσέγγιση υπήρξε ρεαλιστική και έλαβε υπόψιν της όλες τις ελληνικές ιδιομορφίες. Από την τερατώδη γραφειοκρατία και την αδυναμία συνεννόησης των φορέων του δημοσίου, μέχρι τη δυσκολία κατανόησης του εγχειρήματος από πολλούς που βρίσκονταν σε κρίσιμες θέσεις. Επίσης, για πρώτη φορά υπήρξε συστηματική προσέγγιση του θέματος από την ευρωπαϊκή σκοπιά, καθώς στα θέματα του ανταγωνισμού, στα οποία εντάσσεται κάθε επιχειρηματική και επενδυτική δραστηριότητα, η Ε.Ε. επιβάλλει πλήρως τους κανόνες της στα κράτη – μέλη.
Παράλληλα την ίδια αυτή περίοδο –τα τρία τελευταία χρόνια- στη Θεσσαλονίκη «έπαιξαν πολύ» οι έννοιες της τεχνολογίας και της καινοτομίας. Στο κάτω κάτω είναι μοντέρνες και σηματοδοτούν το μέλλον και την προοπτική, άρα μπορούν να «πουληθούν» ακριβά στο πολιτικό και κοινωνικό χρηματιστήριο. Οι ιδέες χωρίς σχήμα, οι μακέτες χωρίς χρηματοδότηση, οι δεσμεύσεις χωρίς υπογραφές και η μελλοντολογία συνιστούν ανεκτίμητες αξίες στον καθημερινό πολιτικό και κοινωνικό διάλογο. Αντίθετα τα μικρά, αλλά σταθερά και χειροπιαστά βήματα, υποβαθμίζονται και καταλήγουν να χαρακτηριστούν αποτυχία. Ίσως διότι δεν αφορούν τεράστια κονδύλια -τα οποία εννοείται ότι βγαίνουν από τσέπες άλλων, κυρίως του Δημοσίου και της ΕΕ- και δεν συνεπάγονται χωματουργικά έργα, τόνους τσιμέντου, ασφάλτου και σίδερου, ούτε -στις μέρες μας, στα μέρη μας- πολλά χιλιόμετρα οπτικών ινών.
Στη Θεσσαλονίκη το μετρό αποτέλεσε για χρόνια σύντομο ανέκδοτο. Ως ανέκδοτο παραμένει δημοφιλές ιδίως ανάμεσα στους επισκέπτες της πόλης, αν και –όπως φαίνεται- κουτσά στραβά πήρε το δρόμο του. Ίσως διότι ανήκει στην κατηγορία των κατασκευαστικών σχεδίων που επειδή είναι χειροπιαστά τα αντιλαμβάνονται όλοι. Ίσως διότι η χρηματοδότησή του είναι διασφαλισμένη. Για τη Ζώνη Καινοτομίας δεν ισχύει τίποτε από τα δύο. Ούτε την καταλαβαίνουν όλοι, ούτε υπάρχει διασφαλισμένη χρηματοδότηση. Ως εκ τούτου δεν κινδυνεύει να γίνει ανέκδοτο, αν και παλαιότερα είχε ακουστεί δημόσια το χαριτωμένο «η ζώνη του παντελονιού μας είναι πιο ορατή από τη Ζώνη Καινοτομίας». Από το μόνο που κινδυνεύει σε αυτή τη φάση είναι να παραμείνει μια διαρκής, στα όρια του επ’ αόριστον, εκκρεμότητα.