Skip to main content

Τι θα αποφασίσουν μέχρι τέλος Μαϊου οι «27» για να πάρουν οι Ευρωπαίοι ενεργειακή ανάσα

Το κρίσιμο 15νθήμερο στις Βρυξέλλες για την ενεργειακή κρίση, τα αθέατα φωτοβολταϊκά και ο ρόλος του αγωγού φυσικού αερίου TAP

Πριν από λίγες ημέρες στο Στρασβούργο, ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίντεμανς, που κατέχει το χαρτοφυλάκιο για το κλίμα και την ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία, μιλώντας με μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προανήγγειλε ουσιαστικά αλλαγές στον τρόπο τιμολόγησης του ηλεκτρικού ρεύματος. Όπως είπε χαρακτηριστικά «δεν μπορούμε να συνεχίζουμε να τιμολογούμε το ηλεκτρικό ρεύμα με τον ίδιο τρόπο, διότι θα τιναχθούν στον αέρα οι ευρωπαϊκές κοινωνίες». Με αυτό τον τρόπο ο Ολλανδός πολιτικός, που ανήκει στο Εργατικό Κόμμα της πατρίδας του και στο Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα, εξέφρασε στην ουσία την αγωνία και την αγανάκτηση που επικρατούν ανάμεσα στους Ευρωπαίους πολίτες, οι οποίοι βρίσκονται ενώπιον εκρηκτικών αυξήσεων στις τιμές του ρεύματος, τις οποίες δυσκολεύονται να καλύψουν -και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν το καταφέρνουν καν. Αυτό συμβαίνει σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις μεγαλύτερες και τις μικρότερες. Τις πλουσιότερες και τις πιο φτωχές. Η πίεση, που δικαιολογημένα καταγράφεται, είναι τόσο μεγάλη, ώστε να θεωρείται, πλέον, βάσιμη η εκτίμηση ότι στα τέλη Μαϊου, στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, οι ηγέτες των 27 χωρών – μελών θα συζητήσουν και θα προσπαθήσουν να συμφωνήσουν σε ένα νέο μοντέλο τιμολόγησης του ηλεκτρικού ρεύματος. Την πρόταση θα καταθέσει η Κομισιόν και πιθανότατα θα εδράζεται στην καθιέρωση ενός ή περισσότερων πλαφόν είτε στη χονδρεμπορική είτε στη λιανική αγορά, πιθανόν και στις δύο. Ήδη η ελληνική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει πακέτο 3,2 δισ. ευρώ, το οποίο επειδή αξιοποιεί εθνικούς πόρους πιθανότατα θα εγκριθεί από την Κομισιόν και θα εφαρμοστεί από την 1η Ιουλίου. Εννοείται ότι το συγκεκριμένο πακέτο θα προσαρμοστεί στις ευρωπαϊκές αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής, εάν, βεβαίως, ληφθούν και καθοριστεί ο χρόνος εφαρμογής τους. Διότι, ως γνωστόν, πολλές φορές η ΕΕ καθυστερεί πέραν του δέοντος, δίνοντας έτσι αφορμές για αρνητικά σχόλια, σε σχέση με τα αντανακλαστικά της, αλλά και με το συντονισμό της με την πραγματικότητα.

Κρίσιμο 15νθήμερο

Σε κάθε περίπτωση το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαΐου αναμένεται να εξελιχθεί σε εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο για τα ενεργειακά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάτι που αντιλαμβάνεται κανείς απ’ όλες τις συζητήσεις που γίνονται στις Βρυξέλλες. Το βέβαιο είναι ότι, ανεξάρτητα από το πώς θα εξελιχθεί το Ουκρανικό το επόμενο διάστημα και το πόσο θα κρατήσει ο πόλεμος, η Ευρώπη σήμερα δουλεύει με βασικό σενάριο την πλήρη απεξάρτησή της από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο σε εύλογο τρόπο. Μέχρι το τέλος του μήνα μεσολαβεί η 18η Μαϊου, ημέρα κατά την οποία η Κομισιόν αναμένεται να ανακοινώσει την πρώτη δέσμη μέτρων και συστάσεων προς τις χώρες της Ένωσης και τους πολίτες, που θα αφορά πρωτίστως την ηλεκτρική ενέργεια. Ανάμεσα στα άλλα θα συστήσει τη μείωση της θερμοκρασίας στους θερμοστάτες των συστημάτων θέρμανσης κατά 1 βαθμό Κελσίου και αντίστοιχα την αύξηση της θερμοκρασίας στους θερμοστάτες των συστημάτων ψύξης κατά 1 βαθμό Κελσίου. Επίσης, η Κομισιόν θα επιχειρήσει να δώσει μεγάλη ώθηση στα συστήματα στέγης που αξιοποιούν την ηλιακή ενέργεια μέσω επιδοτήσεων και σύστασης για αξιοποίηση των λεγόμενων «αθέατων φωτοβολταϊκών». Πρόκειται για σύγχρονες εγκαταστάσεις, που οπτικά προσαρμόζονται στην αισθητική και τις αποχρώσεις κάθε περιοχής – για παράδειγμα το χρώμα της τερακότας στην Τοσκάνη, γκρι για το Παρίσι, μπλε για τα κανάρια Νησιά.

Οριστική λύση

Γενικότερα οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας θα αποτελέσουν την οριστική λύση στο ενεργειακό πρόβλημα της Ευρώπης και η Κομισιόν σχεδιάζει να παρέμβει, ώστε να μειωθεί ο χρόνος αδειοδότησης των συστημάτων ΑΠΕ, σε ένα εύλογο διάστημα 12 – 14 μηνών. Σήμερα σε ορισμένες χώρες, μία εκ των οποίων είναι η Ελλάδα, η έκδοση αδειών για εγκατάσταση και λειτουργία συστημάτων ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά, αιολικά, υδροηλεκτρικά κλπ.) μπορεί να χρειαστεί τέσσερα με πέντε χρόνια!   

Αξίζει να σημειωθεί ότι ήδη τρέχουν οι οδηγίες της Κομισιόν για τα στρατηγικά αποθέματα των χωρών – μελών της ΕΕ. Την 1η Νοεμβρίου του 2022 θα πρέπει να έχει εξασφαλιστεί το 80% των στρατηγικών αποθεμάτων και την 1η Δεκεμβρίου το 90%. Κάτι τέτοιο βέβαια εντάσσεται στην επιτάχυνση της προσπάθειας για πλήρη απεξάρτηση της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και προϋποθέτει αφενός διαφοροποιημένες πηγές προμήθειας ορυκτών καυσίμων, που υπάρχουν, και αφετέρου χώρους αποθήκευσης που δεν υπάρχουν, ιδιαίτερα για το φυσικό αέριο. Για παράδειγμα η Ελλάδα που υπό την πίεση χρόνου θα επεκτείνει τις αποθηκευτικές εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας με τοποθέτηση πλωτών δεξαμενών – πλοίων, αλλά και θα νοικιάσει μία αποθήκη υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην Ιταλία.

Σύνοδος Κορυφής

Στις 30 και 31 Μαϊου στις Βρυξέλλες οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα κληθούν να πάρουν αποφάσεις για το ενεργειακό, που θα ήθελαν να αποφύγουν. Το νέο μοντέλο τιμολόγησης που θα προτείνει η Κομισιόν συναντά ήδη αντιδράσεις από τις εταιρείες παραγωγής και διανομής ρεύματος, αλλά –σύμφωνα με όλες τος ενδείξεις από τα κέντρα αποφάσεων στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο- τα περιθώρια αναβολής αποφάσεων είναι περιορισμένα. Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη και στην ΕΕ των «27» έχει θεριέψει και το πραγματικό και πολιτικό κόστος που πληρώνουν οι κοινωνίες και τα πολιτικά συστήματα είναι βαρύ κι ασήκωτο. Όλοι συμφωνούν ότι «κάτι πρέπει να γίνει».

Επίσης, οι 27 ηγέτες θα συζητήσουν και το τελευταίο -6ο- πακέτο κυρώσεων προς τη Ρωσία με αφορμή το Ουκρανικό. Το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο δεν… περπατάει σε αυτή τη φάση λόγω Ουγγαρίας, που απειλεί με βέτο, οπότε το πιθανότερο σενάριο είναι η επιβολή δασμών, που θα το καταστήσουν ακριβότερο και ασύμφορο από τα πετρέλαια άλλων περιοχών του πλανήτη. Δύσκολο στοίχημα και εξαιτίας πολιτικών ισορροπιών. Για την ιστορία, η ΕΕ εισάγει από τη Ρωσία το 20% του πετρελαίου και το 40% του φυσικού αερίου που καταναλώνει.

Ο ρόλος του ΤΑΡ

Στο μεταξύ σημαντικές εξελίξεις υπάρχουν πέριξ του Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου, του γνωστού ΤΑΡ, που ξεκινά από τους Κήπους στα ελληνοτουρκικά σύνορα, όπου έχει συνδεθεί με τον αγωγό φυσικού αερίου της Ανατολίας (TANAP) και μεταφέρει στην Ευρώπη φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν. Διασχίζει τη Βόρεια Ελλάδα, κατευθυνόμενος δυτικά προς την Ιεροπηγή Καστοριάς και τα ελληνοαλβανικά σύνορα, περνάει από την Αλβανία και την Αδριατική θάλασσα και φτάνει στην Ιταλία, όπου συνδέεται με το ιταλικό δίκτυο διανομής φυσικού αερίου και από εκεί μπορεί να προωθηθεί βορειότερα. Επίσης, ο ΤΑΡ στον Έβρο συνδέεται με αγωγό που μεταφέρει φυσικό αέριο στη Βουλγαρία. Σύμφωνα, λοιπόν, με πληροφορίες ήδη η Κομισιόν έχει συμφωνήσει με την εταιρεία που διαχειρίζεται τον ΤΑΡ και εδρεύει στην Ελβετία, να διπλασιάσει τη χωρητικότητά του. Κάτι που θα χρειαστεί μια τριετία, αφού θα γίνουν πρόσθετα έργα στην Ελλάδα –στην περιοχή των Σερρών- και στην Αλβανία, ώστε να ενισχυθεί ουσιαστικά η χωρητικότητά του.