Η χθεσινή πορεία των μαθητών στο κέντρο της Θεσσαλονίκης είχε σκούρο χρώμα. Τα παιδιά από τα υπό κατάληψη γυμνάσια και λύκεια ήταν ντυμένα στην πλειοψηφία τους με τζιν παντελόνια και μαύρα ή καφέ μπουφάν για να προφυλαχθούν από το κρύο και την υγρασία, όπως διέσχιζαν την Τσιμισκή. Κρατούσαν λίγες σημαίες και κάποια πανό με συνθήματα για τη Συμφωνία των Πρεσπών και τα θέματα της Βορείου Ηπείρου. Φώναζαν, μάλιστα, και συνθήματα, ορισμένα εκ των οποίων μόνο ακραία μπορούν να χαρακτηριστούν, οποιοδήποτε κριτήριο κι αν χρησιμοποιήσει κανείς για να τα αξιολογήσει.
Τα μεγαλύτερα αδέλφια ή ξαδέλφια των παιδιών αυτών έκαναν καταλήψεις και πορείες πριν από λίγα χρόνια κατά των Μνημονίων. Ακόμη παλαιότερα τα προβλήματα, τα αιτήματα και τα συνθήματα ήταν τύποις εκπαιδευτικά –δεν έχουμε καθηγητές, δεν έχουμε βιβλία- και στην ουσία πολιτικά, δηλαδή κομματικά –να πέσει η κυβέρνηση. Η ίδια ιστορία επαναλαμβάνεται σχεδόν κάθε χρόνο εδώ και δεκαετίες. Από το φθινόπωρο του 1990, όταν κάποιες ατυχείς εμπνεύσεις για πειθαρχικά θέματα του Βασίλη Κοντογιαννόπουλου, υπουργού Παιδείας της κυβέρνησης Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, είχαν ξεσηκώσει ένα απίστευτα ευρύ κύμα καταλήψεων σε όλη την Ελλάδα.
Καλό είναι ότι υπάρχει μαθητικό κίνημα. Άλλωστε μέχρι και πρωθυπουργός έχει προκύψει από τα σπλάχνα του. Οι μαθητές, ως νέοι άνθρωποι, έχουν άποψη και την εκφράζουν. Ασφαλώς με ριζοσπαστικό τρόπο. Το αίμα βράζει. Το μόνο ανησυχητικό στην υπόθεση είναι ότι τρεις δεκαετίες τώρα όλα μοιάζουν απελπιστικά μεταξύ τους. Σαν φωτοτυπία το ένα του άλλου. Ο πλανήτης –και η ζωή στον πλανήτη- του 1990 δεν έχει καμία σχέση με ότι συμβαίνει στα τέλη της δεκαετίας του 2010. Μόνο οι μαθητικές κινητοποιήσεις στην Ελλάδα έχουν την ίδια μορφή. Και στο βάθος τα ίδια κίνητρα.
Το ακόμη χειρότερο είναι ότι στην αρχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, σε μια κρίσιμη φάση της ψηφιακής μετάβασης, όπου βρισκόμαστε μέσω της τεχνολογίας, της πληροφορικής, των επικοινωνιών, των Δικτύων και του ίντερνετ, στην Ελλάδα τα νέα παιδιά (δείχνουν να) πιστεύουν ότι η διεκδίκηση των αιτημάτων και η επίτευξη των στόχων διέρχονται από το πεζοδρόμιο. Προφανώς κανείς –από την κορυφή της πολιτικής και κοινωνικής πυραμίδας, μέχρι το σπίτι και το σχολείο- δεν τους έχει πείσει ότι ο πιο αποδοτικός τρόπος για να επιτύχουν τόσο τους ομαδικούς, όσο και τους προσωπικούς τους στόχους είναι η γνώση και η αριστεία. Η Ελλάδα δυσκολεύεται σήμερα να ξεπεράσει προβλήματα με τους γείτονες –τα Σκόπια, την Αλβανία, την Τουρκία- όχι επειδή οι υπόλοιποι δεν αντιλαμβάνονται ότι οι Έλληνες έχουν διαφορετικό… αίμα, αλλά επειδή η χώρα είναι γονατισμένη και επαιτεί την οικονομική της επιβίωση. Επειδή ζητάει –και παίρνει- δανεικά κι αγύριστα, ακριβώς για να παραμείνει σε μια κάποιου τύπου συντεταγμένη λειτουργία.
Εκείνο που χρειάζεται για να λυθούν τα προβλήματα της χώρας –και με τους γείτονες- με τον επωφελέστερο τρόπο είναι να σταθεί στα πόδια της. Να γίνει οικονομικά –επομένως και πολιτικά και κοινωνικά- ισχυρή. «Δανείζομαι άρα υπάρχω» συμφώνησαν τις προάλλες δεξιοί και αριστεροί στο Thessaloniki Forum του ΣΒΒΕ. Κι αυτό στην Ευρώπη του 21ου αιώνα μόνο με τη γνώση και την αριστεία, που σημαίνει καινοτομία και επιχειρηματικότητα, μπορεί να επιτευχθεί. Μόνο που γνώση και αριστεία με κλειστά σχολεία δεν υπάρχει, άρα οι μαθητές στην πράξη λειτουργούν κατά αυτού που με συνθήματα φωνάζουν στη διαδήλωση.
Εννοείται ότι στο «Καφενείον η Ελλάς», όπου –σύμφωνα με τον ποιητή- «ο σαλτιμπάγκος πουλά να νούμερα φτηνά», η απλή λογική υποφέρει. Σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει καν. Πολλά πράγματα γίνονται ανάποδα. Το άλογο και το παράλογο βαδίζουν δίπλα δίπλα. Ένα κι ένα δεν κάνουν πάντα δύο. Ούτε η νύχτα ακολουθεί πάντα τη μέρα και η μέρα τη νύχτα. Όσο αυτά δεν αλλάζουν –σε αντίθεση με τη ζωή που αλλάζει δίχως να κοιτάζει τη δικιά σου μελαγχολία- είναι μοιραίο τα θέματα να τίθενται με βάση το θυμικό, την προσωπική αντίληψη και το μικροσυμφέρον. Αυτό σημαίνει ότι οι μαθητές από καιρού εις καιρόν θα βγαίνουν στους δρόμους τις ώρες των μαθημάτων κι όχι –για παράδειγμα- ένα Σάββατο βράδυ, μια Κυριακή πρωί, που δεν έχουν σχολείο. Το τερπνόν μετά του ωφελίμου, γιατί όχι; Όσο για τα προβλήματα, που αποτελούν την αφορμή των κινητοποιήσεων, δεν θα λύνονται, αλλά θα ακολουθήσουν την πορεία που κάποτε προδιέγραψε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο θείος. Ή θα τα λύνει η ζωή από μόνη της –προφανώς υπέρ όποιου εκείνη νομίζει- ή θα ξεχαστούν. Με τις υγείες μας!