Skip to main content

Το χρονικό της άρσης του εμπολέμου μεταξύ Ελλάδας - Αλβανίας

Το αλβανικό εμπόλεμο, που θέσπισε η αλβανική Βουλή το 1939, δεν καταργήθηκε ούτε από το κομμουνιστικό καθεστώς, ούτε από τις μετέπειτα κυβερνήσεις.

Επί πολλά χρόνια, οι αλβανικές κυβερνήσεις επανέρχονται στο αίτημα άρσης του εμπολέμου μεταξύ των δύο χωρών, και προφανώς πρόκειται για ενέργεια που θα αποφέρει όφελος στην Αλβανία, ως αιτούσα, και ζημία στην Ελλάδα, που επί δεκαετίες δεν το αποδέχεται, επειδή πλην των διεκδικήσεων περιουσιών, ενυπάρχει και ο αλυτρωτισμός.

Για όσους δεν θυμούνται, όταν με το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1947 πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι η διάσκεψη για την ειρήνη, η Ελλάδα δεν παρευρισκόταν, επειδή οι μυστικές υπηρεσίες των "συμμάχων" μας, φρόντισαν να αιματοκυλίεται η χώρα, ώστε να μη διεκδικήσει τα νόμιμα. Και το κυριότερο ήταν να παραμείνει η Β. Ήπειρος εκτός της ελληνικής επικράτειας, παρ’ όλο ότι ο ελληνικός στρατός την απελευθέρωσε με ποταμούς αίματος.

Δύο θέματα είχαν παραμείνει εκκρεμή σ’ εκείνη την διάσκεψη: Η επανένωση των δύο Γερμανιών και το θέμα της Β. Ηπείρου. Το πρώτο λύθηκε από τα πράγματα, το δεύτερο μένει εκκρεμές. Ας το γνωρίζουν κάποιοι ελληνόφωνοι, όταν αποκαλούν την Βόρειο Ήπειρο, Νότια Αλβανία.

Η αλήθεια είναι, ότι το 1987 δεν έγινε κατανοητό πως η δήλωση του τότε ΥΠΕΞ Κ. Παπούλια, πως η Ελλάδα αίρει μονομερώς το εμπόλεμο, ήταν απλώς μια δήλωση χωρίς την δέουσα νομιμοποίηση. Δεν προσέχθηκε ότι ούτε η Βουλή, ούτε η Προεδρία της Δημοκρατίας εξέδωσε κάποια νομιμοποιητική πράξη επ’ αυτού. Υπήρξε μια δήλωση το 2013, του τότε ΥΠΕΞ Ευ. Βενιζέλου ότι «την ειρηνική κατάσταση μεταξύ των δύο χωρών την έχει επισήμως διακηρύξει το ελληνικό υπουργικό συμβούλιο το 1987».
με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου (κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου) ήρθη η εμπόλεμη κατάσταση

Αυτή η δήλωση, ήταν μάλλον για τα "μπαλκόνια", όπως λέμε. Το ελληνικό υπουργικό συμβούλιο, μπορεί να διακηρύσσει ό,τι θέλει. Νόμο στην Βουλή για ψήφιση της άρσης του εμπολέμου δεν έφερε, επειδή οι αντιδράσεις θα ήσαν εντονότατες, αφού χωρίς -πάλι- κανένα αντάλλαγμα, ο τότε ΥΠΕΞ Κ. Παπούλιας αποφάσισε μονομερώς την άρση του εμπολέμου.

Ήδη, από τον Ιούνιο του 1999, το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας, ως απάντηση στην ανησυχία της Αλβανικής Πρεσβείας, δήλωσε ότι ο αριθμός του νόμου 2636 του 1940 και ο νόμος υπ’ αριθμόν 4560 του 1966 είναι ακόμη σε ισχύ». [Με την κατάργηση του νόμου 2636/1940 που υποσχέθηκε ο Κοτζιάς, επιστρέφονται περιουσίες στους Αλβανούς, οι οποίοι είναι βέβαιο ότι δεν θα αρκεστούν σ’ αυτές. Προσφεύγοντας τώρα στα ελληνικά δικαστήρια, και στη συνέχεια στο Ευρωπαϊκό, ανοίγουμε μεγάλες ιστορίες].

Η συμφωνία που θα υπογράψει ο Κοτζιάς, θα σηματοδοτήσει την οριστική άρση των συνεπειών του "εμπολέμου". Η Νεφέλη Λυγερού, υπενθυμίζει στο slpress, ότι η Αλβανία έχει χαρακτηρίσει «παραλογισμό τη διατήρηση του εμπολέμου Ελλάδος-Αλβανίας και ζωντανό φάντασμα που αιωρείται με νομικές συνέπειες και αφόρητα εμπόδια στους πολίτες». Συμφωνεί σ’ αυτό και ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, δηλώνοντας ότι «αυτές είναι ανοησίες ιστορικές, τις οποίες πρέπει να τις τελειώνουμε».

Τι ακριβώς, όμως, είναι το εμπόλεμο; Τον Απρίλιο του 1939, επί βασιλείας Αχμέτ Ζώγου, η αλβανική Βουλή αποφάσισε ότι όποια χώρα βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση με την Ιταλία, θεωρείται εχθρική για την Αλβανία. Το Νοέμβριο του 1940, αμέσως μετά την εισβολή, η Ελλάδα κήρυξε με τη σειρά της τον πόλεμο στην Αλβανία.

Το 1944 ο Ενβέρ Χότζα, στο συνέδριο της Πρεμετής, όπου έθεσε τις βάσεις του κομμουνιστικού καθεστώτος στην Αλβανία, διακήρυξε την ακύρωση όλων των αποφάσεων των προηγούμενων κυβερνήσεων. Τον Ιούλιο του 1992, η κυβέρνηση Μπερίσα ακύρωσε με τη σειρά της όλες τις αποφάσεις του κομμουνιστικού καθεστώτος, άρα επανέφερε σε ισχύ και εκείνες των κυβερνήσεων του βασιλιά Ζώγου.

Έτσι, έχουμε μέχρι σήμερα το "αλβανικό εμπόλεμο", που θέσπισε η αλβανική Βουλή το 1939, το οποίο δεν καταργήθηκε με ειδικό νόμο, ούτε από το κομμουνιστικό καθεστώς, ούτε από τις μετέπειτα δημοκρατικές κυβερνήσεις.

Όπως είπαμε, το 1987, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου (κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου) ήρθη η εμπόλεμη κατάσταση και ο χαρακτηρισμός της Αλβανίας ως εχθρικού κράτους έπαψε να υφίσταται. Το 1996, μάλιστα, εκτός από την άρση του "ελληνικού εμπολέμου", με νέα πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου, η Ελλάδα προχώρησε και στην υπογραφή Συμφώνου Φιλίας με την Αλβανία.

Παρόλα αυτά, η αλβανική πλευρά δεν αρκείται στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου του 1987 και επιμένει ότι πρέπει να υπάρξει κύρωση μέσω του ελληνικού Κοινοβουλίου. Η κύρωση συνδέεται και με περιουσίες Αλβανών υπηκόων που βρίσκονται στην Ελλάδα και οι οποίες από το 1940 βρίσκονται σε καθεστώς μεσεγγύησης. Αξιοσημείωτο όμως είναι ότι ούτε τα Τίρανα έχουν προχωρήσει σε νομοθετική ρύθμιση ακύρωσης της απόφασης του "αλβανικού εμπολέμου" του 1939.