Στις ράγες για την αξιοποίηση του πλούσιου τροχιοδρομικού υλικού της Βορείου Ελλάδος και της πολύχρονης ιστορίας που το συνοδεύει, βρίσκονται η πολιτεία, ο ΟΣΕ και σύλλογοι που δραστηριοποιούνται εθελοντικά προς την κατεύθυνση αυτή.
Ένα σημαντικό δείγμα αυτής της προσπάθειας είναι το Wagon-restaurant του θρυλικού «Orient Express» που βρίσκεται ήδη στις εγκαταστάσεις της ΔΕΘ και θα είναι επισκέψιμο, στο πλαίσιο της 85ης έκθεσης
Σύμφωνα με πληροφορίες της Voria.gr, τα εγκαίνια του ανακατασκευασμένου βαγονιού θα γίνουν από τον αρμόδιο υπουργό Υποδομών και Μεταφορών είτε την ημέρα εγκαινίων της ΔΕΘ είτε την επόμενη, όπου θα γίνουν και οι σχετικές ανακοινώσεις για την επόμενη ημέρα ανάδειξης της ιστορίας του ελληνικού σιδηρόδρομου.
Πέραν των εγκαινίων εντός του πολυτελούς βαγονιού, θα στηθεί και έκθεση από το Ιστορικό Αρχείο του ΟΣΕ, έτσι ώστε οι επισκέπτες να ενημερωθούν για την ανεκτίμητη κληρονομιά των ελληνικών σιδηροδρόμων.
Αναφορικά με το wagon-restaurant που έχει ήδη μαγνητίσει τα βλέμματα και έχει συγκεντρώσει τα φώτα της δημοσιότητας, πάντα σύμφωνα, με τις πληροφορίες της Voria.gr, έχει ανακατασκευαστεί πλήρως, είναι λειτουργικό και μπορεί να κινηθεί σε ράγες.
Στο πλαίσιο της απόφασης της διοίκησης του ΟΣΕ να ξεκινήσει η ανακατασκευή μουσειακού τροχαίου υλικού, το επόμενο διάστημα θα πάρουν σειρά ακόμη δύο βαγόνια που βρίσκονται στη Δράμα, ένα τύπου κλινάμαξας και μια ατμάμαξα, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένας μικρός συρμός, ο οποίος θα είναι λειτουργικός και θα ταξιδεύει τους επιβάτες - επισκέπτες πίσω στον χρόνο, σε αλλοτινές πλην όμως νοσταλγικές εποχές.
Κινητή ιστορία
Το wagon-restaurant είναι το παλαιότερο αυτού του τύπου που υπάρχει στην Ελλάδα και ήταν κομμάτι του συρμού της γραμμής «Arlberg Orient Express». Κατασκευάστηκε το 1927 από την Αγγλική «Birmingham Railway Carriage» για λογαριασμό της «Wagon Co. Ltd», και ξεκινούσε το μαγικό ταξίδι του από το Λονδίνο, με ενδιάμεσες στάσεις σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις με τερματισμό την Αθήνα.
Το βαγόνι έχει μήκος 23,4, πλάτος 2,85 και ύψος 4 μέτρα και η τραπεζαρία του χωριζόταν σε πρώτη και δεύτερη θέση, με την πρώτη θέση να είναι prive για τους αριστοκράτες ταξιδευτές και η άλλη για τους υπόλοιπους επιβάτες.
Από την ημέρα που ξεκίνησε τα ταξίδια του έχει διανύσει εκατομμύρια μίλια σιδηροτροχιάς και έχει ταξιδέψει επιβάτες σε χιλιάδες προορισμούς.
Στην Ελλάδα βρίσκεται από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 όταν μαζί με άλλα έξι ίδιου τύπου αγοράστηκαν από τους «Σιδηροδρόμους Ελληνικού Κράτους» (ΣΕΚ). Παρέμενε ενεργό μέχρι το 2007, οπότε και σταμάτησε το τουριστικό δρομολόγιο μεταξύ Δράμας – Τοξότη μέσα από μια ονειρεμένη διαδρομή στα στενά του Νέστου.
Η «Ταχεία της Ανατολής» στη Δυτική Θεσσαλονίκη
Μπορεί το wagon-restaurant να είναι ένα από τα πιο πολυταξιδεμένα βαγόνια στη ευρωπαϊκή γραμμή του «Orient Express», ωστόσο στη δυτική πλευρά της Θεσσαλονίκης, δεσπόζουν δύο βαγόνια του μυθικού «Orient Express», το οποίο εκτελούσε το δρομολόγιο Παρίσι – Κωνσταντινούπολη.
Η ανυπέρβλητη αισθητική, η απαράμιλλή διακόσμηση και η ξακουστή χλιδή έκαναν αυτά τα βαγόνια τα διασημότερα του κόσμου και ενέπνευσαν συγγραφείς όπως η ξακουστή Αγκάθα Κρίστι να πλάσουν ιστορίες που έμειναν ανεξίτηλες μέσα από βιβλία και κινηματογραφικές παραγωγές στο πέρασμα των χρόνων, έχοντας αποκτήσει εκατομμύρια φανατικούς θαυμαστές.
Ο επιβάτης του «Orient Express» δεν ταξίδευε απλώς από τη Δύση στην Ανατολή και αντίστροφα, αλλά γινόταν κοινωνός μια ξεχωριστής εμπειρίας, καθώς το τρένο παρείχε τόσες ανέσεις όσο και ένα υπερπολυτελή ξενοδοχείο της εποχής.
Μια από αυτές ήταν φυσικά και το εστιατόριο του, όπου γευμάτιζαν οι εξέχοντες επιβάτες με συνταγές από Γάλλους σεφ και απολάμβαναν το κρασί ή τη σαμπάνια τους.
Η φθορά του χρόνου μπορεί να έχει αφήσει το αποτύπωμά της στα δύο βαγόνια (εστιατόριο και κλινάμαξα) που βρίσκονται στο Μουσείο του Συλλόγου «Φίλοι του Σιδηροδρόμου» στη Δυτική Θεσσαλονίκη, ωστόσο και μόνο η θέα τους, προκαλεί δέος.
Η σάλα της τραπεζαρίας εντυπωσιάζει με τον πλούσιο διάκοσμό, τις μοναδικές ξυλογλυπτικές τεχνοτροπίες και τα βιτρό τζάμια. Η μυρωδιά του ξύλου, δένει αρμονικά με το δέρμα των αναπαυτικών πολυθρόνων και καναπέδων, όπου οι διάσημοι ταξιδιώτες, καθόταν για να απολαύσουν το γεύμα τους, ή αργότερα στην ημέρα, μια κούπα αρωματικό καφέ ή τσάι.
Η ησυχία στο χώρο, βοηθά τη φαντασία να ακούσει διαλόγους μεταξύ των επιβατών, από κουτσομπολιά για κάποια ανάρμοστη σχέση, μέχρι και το κλείσιμο εμπορικών συμφωνιών μεταξύ επιχειρηματιών.
Η Στρατιωτική Στάση
Τα μέλη των «Φίλων του Σιδηροδρόμου», με αγάπη και μεράκι, δημιούργησαν ένα Μουσείο για την ιστορία του ελληνικού και όχι μόνο σιδηρόδρομου. Ο χώρος όπου εκτίθενται μοναδικά βαγόνια με την ιστορία μερικών να χάνεται πίσω στο 1823 και άλλα εργαλεία και αντικείμενα όπως τηλέγραφοι, δεν είναι τυχαίος. Πρόκειται για μια έκταση η οποία χρησίμευε για πολλά χρόνια ως στρατόπεδο τόσο της Οθωμανικής στρατιάς, όσο και μετέπειτα των Ελληνικών στρατευμάτων αλλά και αργότερα Γαλλικών, Αγγλικών και στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο των Γερμανικών.
Το κτήριο της Στρατιωτικής Στάσης της εταιρείας Σιδηροδρόμων «Jonction - Salonique - Constantinople» κτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας από τον γνωστό Ιταλό αρχιτέκτονα Πιέτρο Αρριγκόνι.
Έχει ένα ξεχωριστό αρχιτεκτονικό στυλ, με ιδιαίτερα μορφολογικά στοιχεία, σταυροειδή κάτοψη με άξονα συμμετρίας κάθετο προς τις σιδηροδρομικές γραμμές, συμμετρικά τοξωτά ανοίγματα, στρογγυλό φεγγίτη στις πλάγιες όψεις για τον αερισμό της στέγης. Ξύλινες στέγες, ξύλινους εξωτερικούς δοκούς δεμένους με καλλιτεχνική μαστοριά και «καρδιά» να χτυπά 120 χρόνια και πλέον συνεχούς σιδηροδρομικής ιστορίας.
Τα εκθέματα του Μουσείου
Εκτός από τα δύο βαγόνια της «Ταχείας της Ανατολής» στο μουσείο υπάρχουν εκθέματα από τρένα, κατασκευής ακόμη και από το μακρινό 1873 με ακτινωτές ρόδες και θέση τροχοπεδητή, η οποία βρισκόταν στο τελευταίο βαγόνι και ο υπάλληλος με χειροκίνητα φρένα σταματούσε την αμαξοστοιχία, όταν έδινε σήμα ο μηχανοδηγός ότι έπρεπε να φρενάρει. Επίσης υπάρχουν βαγόνια από τα τρένα του θανάτου, με τα οποία οι Γερμανοί οδηγούσαν τους εβραίους της Θεσσαλονίκης στα κρεματόρια αλλά και συρμός των ελληνικών ταχυδρομείων με τον οποίο διακινούνται γράμματα και εμπορεύματα στη χώρα. Επίσης μεταξύ των εκθεμάτων είναι μια χειροκίνητη δραιζίνα με την οποία έσπευδαν οι εργάτες όταν υπήρχε κάποια βλάβη στις ράγες, μια πιο σύγχρονη μηχανοκίνητη και άλλο σπάνιο τροχιοδρομικό υλικό, εργαλεία ακόμη και τηλέγραφοι.
Τα μέλη του συλλόγου, όπως εξηγεί στη Voria.gr, ο αντιπρόεδρος κ. Κώστας Πατάρας, είναι συνταξιούχοι σιδηροδρομικοί υπάλληλοι οι οποίοι με εθελοντικό αγώνα και έξοδα συντηρούν και αναδεικνύουν, στις ξεναγήσεις που πραγματοποιούν, την ιστορία του σιδηρόδρομου στην Θεσσαλονίκη, η οποία όπως λέει ο κ. Πατάρας είναι πρωτεύουσα των ελληνικών σιδηροδρόμων εξαιτίας της κομβικής της θέσης.
Ο ίδιος επισημαίνει πως από το 2001 και ιδρύθηκε το Μουσείο δεν έχει λάβει καμιά ενίσχυση από την πολιτεία, με τα έσοδά του να είναι από το εισιτήριο εισόδου και κάποιες εκδηλώσεις, ωστόσο παρατηρεί ως θετικό βήμα, τον τελευταίο χρόνο, το ενδιαφέρον του ΟΣΕ.
Ο Σύλλογος θα έχει παρουσία στην 85η ΔΕΘ στο περίπτερο του ΟΣΕ, όπου θα παρουσιάσει για πρώτη φορά δύο τηλεγράφους με σήματα μορς, οι οποίοι θα είναι σε λειτουργία.
